Новости за 28.11.2022

Жогорку Кеңештеги “Альянс” фракциясынын депутаты Эмил Жамгырчиев ишемби күнү дагы бир эл өкүлү Чыңгыз Айдарбеков менен Казакстанга өтүп баратканда кармалып, кайра бошотулганы белгилүү болду. Күч органдары ал жөнүндө расмий маалымат бере элек. Парламент депутаты Эмил Жамгырчиев 27-ноябрга оогон түнү кесиптеши Чыңгыз Айдарбеков менен Казакстанга бара жатканда ага өлкөдөн чыгууга тыюу салынганы билинген. Депутат Элвира Сурабалдиева билдиргендей, Жамгырчиевди Улуттук коопсуздук кызматынын (УКМК) өкүлдөру карма=п, кайра кое берген. Читать дальше...

Пакистанда тыюу салынган "Техрик-и-Талибан Пакистан" уюму бийлик менен кабыл алган ок атышпоо келишиминен чыкканын жарыялап, өз жоочуларына чабуул жасоого буйрук берди. Бул билдирүүнү өкмөт өкүлдөрү комментарийлей элек. Мунун алдында Пакистандын Тышкы иштер министрлиги Ооганстанга жогорку деңгээлдеги делегация жөнөтөрүн жар салган. Анда министр Хина Раббани Хар “Талибан” уюму түзгөн Ооганстандын өкмөтү менен аймактык коопсуздук маселесин талкуулай турганы айтылган. Пакистандын бийлиги менен "Техрик-и-Талибан... Читать дальше...

Грузиянын мурдагы президенти Михаил Саакашвили өзүнүн иши боюнча дүйшөмбү күнкү соттук отурумга катыша алган жок. Буга саясатчы дарыланып жаткан Vivamedi клиникасынын дарыгерлери экс-президентти Тбилиси шаардык сотуна жеткирүүгө тыюу салганы себеп болду. Сотко катышууга каалоосун грузин мамлекетинин мурдагы башчысы өзү билдирген болчу. Ал сотко алып келинет деп күтүлүп жаткан. Саясатчыны карап жаткан дарыгер өз чечимин кардарынын саламаттыгы начарлап кетсе, өзү жоопкерчилик ала албай турганы менен түшүндүргөн. Читать дальше...

Быйыл тогуз айда Кыргызстанга чет өлкөдөн акча которуу жаңы рекордго жетти. Каражаттын көпчүлүгү мурдагыдай эле Орусиядан келип жатат. Сыртка чыгып кеткен каражаттын суммасы да эки эсе өстү. Четке жеке которуулардын басымдуу бөлүгү орус жергесине кеткен. “Азаттыктын” атайын видео түшүндүрмөсү.

Спикер Нурланбек Шакиев айрым аймактардын аталышын кыргызчалатуу зарылдыгын айткандан кийин Орусиянын айрым депутаттары "орус тилдүү элдин укугун тебелөө" болуп жатат деп чыкты. Кемпир-Абад маселесинен улам кармалган активист Чыңгыз Капаров медициналык текшерүүдөн өтүш үчүн Бишкектеги №1 тергөө абагынан Чүйдүн Молдовановка айылындагы колонияга которулду. Үрүмчүдө 10 кишинин өмүрүн алган өрттөн кийин Кытайда пандемиялык чектөөлөргө каршы акциялар ого бетер күчөдү.

Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюму (ДССУ) расизмге жана стигматизацияга каршы күрөшүү үчүн маймыл чечегинин анлисче аталышын "Monkey pox" деген сөздөн Mpox деп кыскартып, расмий жарыялады. Уюмдун башкы директору Тедрос Гебрейесус ушундай чечим кабыл алуу зарылдыгы жөнүндө быйыл жайда эле атайын брифингде айткан. Анын пикиринде, азыркы аталыш Африка менен ассоциация болуп кабылданат жана илдеттин жайылышы африкалыктарды дискриминациялоого алып келиши ыктымал. ДССУнун жетекчилигинин пикиринде аталыш мурдагыдан кыскарып... Читать дальше...

Чет өлкөлүктөр Түркиянын Стамбул шаарынан кийин эле Анталиядан турак жай сатып алууга ашыгышат. Жыл башынан бери бул шаардан чет өлкөлүк 10 миңге жакын адам үйлүү болду. Түркиядагы чет элдиктер менен иштеген риэлторлор, туристтерге кызмат көрсөткөн ишкерлердин арасында кыргызстандыктар көп.

"Базаркул Данияров - алгачкы агартуучу. Доор күүсүндөгү инсандын бейнеси" аттуу быйыл жарык көргөн китепте сталиндик репрессия доору жана ошол доордогу интеллигенциянын акыбалы тууралуу кеңири баяндалган. Китептин авторлорунун бири, агартуучунун жээн небереси Асел Даниярова "Азаттыкка" маек курду.

Акция Ички иштер министрлигинин (ИИМ) демилгеси менен жашы жете элек өспүрүмдөр арасындагы укук бузуулардын алдын алуу максатында өттү. Иш-чарага министрликтин жетекчилери, тийиштүү кызматкерлери, Балдар омбудсмени жана шаардагы мектептердин окуучулары катышты. Акция учурунда ИИМдин атайын багыттагы кызматкерлери күжүрмөн самбо жана өзүн-өзү коргоо боюнча көнүгүүлөрдү көрсөтүштү. Ал эми мектеп окуучулары “Мектеп рекети”, “Үй-бүлөдөгү зордук-зомбулук”, “Эрте никеге туруу” темасында театралдаштырылган... Читать дальше...

Бишкектеги курултайда "Дастан" ишканасынын мурдагы башчысы Алексей Ширшовдун качып кеткен мурдагы президент Курманбек Бакиевдин уулу Максимдин акчасын Кыргызстанга кайтаруу убадасын эске салышты. Президент Садыр Жапаров ал каражатты кайтарууга ондогон жыл кетерин билдирди. Курултайда азыркы энергетика министри Таалайбек Ибраев "Ширшовдун кадры" деген доомат айтылды. Министр "Азаттыкка" комментарий берип, аны четке какты.  "Максим Бакиевдин 200 миллион доллары кайда?" Элдик курултайда оппозициялык... Читать дальше...

Жогорку Кеңештеги “Альянс” фракциясынын депутаты Эмил Жамгырчиевге өлкөдөн чыгууга тыюу салынганы кабарланды. Бишкектеги Элдик курултайда "Дастан" ишканасынын мурдагы башчысы Алексей Ширшовдун Курманбек Бакиевдин уулу Максимдин акчасын Кыргызстанга кайтаруу убадасы көтөрүлдү.

Кытайдын бардык аймагын камтыган нааразылык акцияларын чагылдыруу учурунда Шанхайдын полициясы BBC радиосунун журналисти Эд Лоуренсти сабап салды. Бул тууралуу BBC жазып чыкты. Кабарчы 27-ноябрь күнкү акция маалында кармалган. Аны бир нече саат сурак кылгандан кийин коё беришкен. “Өзүнүн кызматтык милдетин аткарып жаткан журналисттин мындай кол салууга кабылышы өтө чоң камтамачылыкты жаратат”, – деп маалымдады BBC радиосу өз билдирүүсүндө.  Кытайдын өкмөтү болсо Эд Лоуренс журналисттерге тиешелүү документтерин көрсөтпөгөнүн кабарлап... Читать дальше...

Билим берүү жана илим министри Уланбек Мамбетакунов Фейсбуктагы баракчасы аркылуу билдиргендей, "Эл үмүтү" стипендиясына студенттерди тандоо аяктады. Жыйынтыгында тогуз студент тандалды. Алардын стипендиясына жалпы 30 миллион сомдон ашуун каражат бөлүнөт. Министрдин сөзүнө караганда, стипендия Колумбия, Стэнфорд, Жонс Хопкинс атындагы университеттерде жана башка чет мамлекеттердеги окуу жайларда окуп жаткан студенттерге кийинки жылы берилет. Президент Садыр Жапаров быйыл май айында "Эл үмүтү"... Читать дальше...

Казакстандын Павлодар облусунун Экибастуз шаарында жергиликтүү жылуулук электр борборунун отказаны токтоп калып (ЖЭБ), өзгөчө кырдаал режими жарыяланды. Бул тууралуу “Азаттыктын” казак кызматы аталган шаардын бийлигине таянуу менен кабарлады.  Режим оңдоо иштери толук аяктаганга чейин уланат. Система калыбына келтирилгенге чейин бала бакчалар жабылат, мектептер аралыктан иштөөгө өтөт. ЖЭБдеги отказандардын бири 27-ноябрга караган түнү түтүк жарылганы үчүн жарактан чыккан. Андан соң суу таратуу күч келип, дагы үч агрегат бузулган. Читать дальше...

Жогорку Кеңештин депутаты Чыңгыз Айдарбеков саламаттыгына байланыштуу жыйындарга катыша албай турганын "Альянс" фракциясынын лидери Жанар Акаев Фейсбуктагы баракчасына 28-ноябрда жазды. "Чыңгыз Айдарбеков саламаттыгына байланыштуу жыйындарга убактылуу катыша албайт. Ал бул тууралуу Жогорку Кеңештин төрагасына жана фракция лидеринин атына расмий кат жазды. Чыңгыз Азаматович жакынкы күндөрү кайтып келип, өз ишин улантат деп ишенем. Кесиптешибиз Эмил Жамгырчиевдин тегерегинде жаралган жагдайлар боюнча кошумча маалымат беребиз". Читать дальше...

Кыргызстандын мыйзамдарына ылайык, майыптыгы бар адамдар белгилүү бир мөөнөттө Социалдык камсыздоо министрлигинин атайын комиссиясынан өтүп турууга милдеттүү. Мындай талап майыптыгы бар балдарга да тиешелүү. Ата-энелер бул машакатты жөнөкөйлөтүү өтүнүчү менен бир нече ирет өкмөткө кайрылган. "Басып, сүйлөп кетпесе да, тырышып ооруганы басаңдаса..." Жеңишбек 13 жашта болгону менен тулку бою үч жаштагы баладай. Дайыма төшөктө же кол арабада жатат. Баса да, отура да албайт. Салмагы болгону 12-13 килограмм. Читать дальше...

Өзбекстандын курамына кирген Каракалпакстан Автоном Республикасындагы тополоңдорго байланыштуу соттук кароо 28-ноябрда Бухара шаарында башталды. Бул тууралуу Өзбекстандын Жогорку соту кабарлады. Бул окуяларга байланыштуу 22 адам шектүү катары өтүп жатат. Аларга негизинен Кылмыш-жаза кодексинин “атайылап оор зыян келтирүү”, “атайылап адамдын денесине залал келтирүү”, “Өзбекстандын конституциялык түзүмүнө шек келтирүү”, “талап-тоноочулук”, “уурдоо жана бузуу”, “массалык баш аламандык”, “бейбаштык” жана башка беренелер боюнча айып тагылды. Читать дальше...

Улуттук илимдер академиясынын президенти болуп Канатбек Абдрахматов шайланды. Жетекчини шайлоо бүгүн, 28-ноябрда өтүп, анда жалгыз талапкер - Абдрахматовдун талапкерлиги добушка коюлган. Мекемеге жетекчи беш жылга шайланат, буга чейинки президент Муратбек Жуматаевдин беш жылдык мөөнөтү аяктаганына байланыштуу жаңы жетекчини шайлоо өттү. Бул тууралуу Улуттук илимдер академиясынан маалымдашты. 69 жаштагы Канатбек Абдрахматов буга чейин академиянын Сейсмология институтунун директору болгон. Кийин... Читать дальше...

29-ноябрда Кыргызстандын көпчүлүк аймактарында жаан, тоо этектеринде жана тоолуу райондордо кар жаайт. Чүй, Талас, Ош, Жалал-Абад, Баткен облустарынын айрым жерлеринде туман түшөт. Тоолуу райондордо жолдор тоңголок, тайгак болот. Батыштан соккон шамалдын ылдамдыгы секундасына 4-9 метрге жетет. Абанын температурасы: Чүй өрөөнүндө түнкүсүн 0…-5, күндүз -2…+3 Суусамыр өрөөнүндө түнкүсүн -14…-19, күндүз 0…-5 Талас өрөөнүндө түнкүсүн -1…-6, күндүз -4…+1 Баткен, Ош, Жалал-Абад облустарында түнкүсүн 1…6... Читать дальше...

“Адилет” укуктук клиникасы иликтөөчү журналист Болот Темировдун өлкөдөн чыгарылышына байланыштуу маселени талдап чыгып, жазалоонун мындай чарасы чет өлкөлүк жарандарга же жарандыгы жок адамдарга карата гана колдонуларын эскертти. Клиниканын 28-ноябрда жарыяланган талдоосунда Темировдун соттук ишинде анын жарандыгы тууралуу маселе каралбаганы, Кыргызстандын мыйзамдары боюнча бала ушул жерде төрөлүп, ата-энеси кыргыз жараны болгондуктан ал өзү да кыргызстандык деп эсептелинери белгиленди. Өлкөнүн... Читать дальше...

Билим берүү жана илим министри Уланбек Мамбетакунов мектептерде ыйман сабагын жана “Манас” таануу курсун окутуу маселеси боюнча пикирин билдирди. Бүгүн 28-ноябрда түз эфирде суроолорго жооп берип жатып ал ыйман сабагы окутулса атайын талаптарга жооп бергидей болушу керектигин, баланы ыйманга тарбиялоодо ата-эненин да жоопкерчилиги бар экенин белгилеп, “Манас” таануу курсу туура эмес окутулуп калган учурлар бар болуп жатканын айтты: “Министрликтин өзүнүн талабы бар. Ошол эле физика же химия мугалими... Читать дальше...

Иликтөөчү журналист, 23-ноябрда Кыргызстандан чыгарылган Болот Темировдун адвокаттары Бириккен Улуттар Уюмунун Адам укуктары боюнча комитетине кайрыларын билдиришти. Адвокат Бакытбек Автандил уулу кайрылуу бир жуманын ичинде жасаларын "Азаттык" радиосуна кабарлады. "Биз БУУнун Адам укуктары боюнча комитетине жакынкы күндөрү, ушул жуманын ичинде кайрыла турган болдук. Жогорку сотко да кайрылабыз, бирок Жогорку Соттун чечимин күтпөй эле кайрыла турган болдук. Анда Темировдун ишинде кетирилген мүчүлүштүктөр... Читать дальше...

Саламаттык сактоо министрлигине караштуу Оорулардын алдын алуу жана мамлекеттик санитардык-эпидемиологиялык көзөмөл департаменти кабарлагандай, 21-27-ноябрда коронавирус инфекциясын 19 киши жуктурганы маалым болду. Вирусту жуктургандардын бешөө ооруканага жатып, 14ү үйүнөн дарыланууда. Азыркы тапта өлкөнүн бардык облустары жашыл зонада, эпидемиологиялык абал туруктуу деп бааланууда. 2022-жылдын 10 айында өлкөдө 21 783 киши коронавируска кабылган.  Кыргызстанда 1-ноябрдан тарта коронавирус инфекциясына... Читать дальше...

Бишкекте өлкөнүн Жаңы жылдык башкы балатысы орнотула баштады. Мэрия 28-ноябрда билдиргендей, Ала-Тоо аянтында "Тазалык" ишканасынын жумушчулары балатынын темир каркасын коюп жатышат. Быйыл балаты ортодогу чоң фонтандын ордуна орнотулууда. Анын бийиктиги 25 метр, диаметри 12 метр болот. Темир каркаска 1400 бутак тагылат.  Орнотуу иштери декабрь айынын ортосунда жыйынтыкталат. (RK)

Ички иштер министрлигинин расмий статистикасына караганда, соңку эки жылда Кыргызстанда үй-бүлөлүк зомбулуктан 20 аял каза болду, жыл сайын 10 миңдей аял үйүндө зомбулукка кабылууда. Бириккен Улуттар Уюмунун Өнүктүрүү программасы зомбулуктун бул түрүнө байланыштуу козголгон кылмыш иштеринин 90% түрдүү себептерден улам сотко жетпей жабылып калып жатканын билдирген.  25-ноябрдан бери Кыргызстанда гендердик зомбулукка каршы 16 күндүк өнөктүк өтүүдө. Зордук-зомбулукту токтотууга багытталган бир топ... Читать дальше...