Personat mbi 50 vjeç, në vështirësi për të gjetur punë
Sipas të dhënave të Agjencisë së punësimit, janë rreth 102 mijë persona kërkojnë punë në Maqedoninë e Veriut dhe rreth 42 mijë prej tyre janë mbi 50 vjeç.
Mile Boshkov nga Konfederata e punëdhënësve në Maqedoninë e Veriut, thotë se më të moshuarit po kanë shumë vështirësi të përshtaten me teknologjitë e reja.
“Të rinjtë kanë performancë shumë më të mirë, krahasuar me popullatën më të vjetër sepse janë më të hapur për t’u pajisur me njohuri plotësuese, që kryesisht kanë të bëjnë me shkathtësitë teknologjike, që janë shumë të rëndësishme në tregun e punës”, thotë Boshkov.
Boshkov shprehet se janë 1,4 miliardë euro remitenca, ku pjesa më e madhe e këtyre mjeteve diaspora i dërgon për të ndihmuar familjarët e tyre të cilët janë larguar nga puna dhe nuk arrijnë që të gjejnë një punë në dhjetë vjetët e fundit, derisa të arrijnë moshën për të dalë në pension.
Ndërkaq, profesori universitar që ligjëron lëndë e të Drejtës së Punës, Agim Shaqiri, për Radion Evropa e Lirë thotë se pjesa më e madhe e personave që kërkojnë punë, e që janë mbi 45 vjeç, janë të mbikualifikuar për shkak të diplomave që kanë, por sipas tij, këta persona nuk kanë shkathtësi konkrete, që nevojiten në tregun e punës.
“Kjo moshë gjen pengesë zakonisht në sektorin privat, e veçanërisht në ndërtimtari, pylltari, bujqësi, ku zakonisht kërkohet fuqi punëtore. Për personat me një CV të pasur kjo nuk vjen në shprehje, që do të thotë se nuk po krijojmë qytetarë me profesione të cilët do të jenë të specializuar në profile të caktuara, por ende vazhdon mendësia se një diplomë është e mjaftueshme për të gjetur një punë të rehatshme për gjithë jetën”.
“Diploma nuk është e mjaftueshme për punësim afatgjatë vlen vetëm në sektorin publik, ku kriter tjetër nuk ekziston përveç ‘aminit’ të partisë, e kjo kategori, perspektivën e sheh që tërë jetën të punojë si nëpunës”, thotë Shaqiri.
Eksperti i ekonomisë, Alaudin Zeqiri, thotë për Radion Evropa e Lirë, se shteti duhet të hartojë një strategji për forcën punëtore, që sipas tij, e sheh perspektivën jashtë vendit.
“Theksimi i kancelares gjermane, Angela Merkel se në ekonominë e Gjermanisë nevojiten edhe 50 mijë punëtorë ose fuqi aktive punëtore. Për këtë arsye, ekonomia nacionale e vendit tonë duhet të krijojë një strategji nacionale, të fuqishme, për të parandaluar migrimin e fuqisë punëtore. Në Maqedoninë e Veriut, një strategji e tillë mungon dhe qeveria duhet të ketë një fokus të veçantë në këtë drejtim, veçanërisht në aftësimin me shkathtësi të caktuara të personave mbi 40 vjeç”, thotë Zeqiri.
Duke iu referuar të dhënave të fundit të Entit të Statistikave, ku thuhet se shkalla e papunësisë është ulur në 17 për qind nga 26 sa ishte më parë, Zeqiri thotë se për një kohë të shkurtër, vendi mund të mbetet pa fuqi punëtore.
“Kompanitë që hapin vende të reja të punës, qofshin kompani vendore ose të huaja, ata kërkojnë fuqi punëtore të re, që disponojnë certifikata të sofistikuara të kohës moderne, që janë në trend me ekonominë nacionale të rajonit. Kjo problematikë është në formë proporcionale me mungesën e një strategjie nacionale në Maqedoninë e Veriut sepse nëse ky trend vazhdon, doemos do të kemi një strukturë deficitare të fuqisë aktive punëtore që u përgjigjet kërkesave të tregut të punës, me certifikata dhe specializime në lëmi të caktuar”, thotë Zeqiri.
Konfederata e punëtorëve, ndërkaq, thotë se është e nevojshme që sa më parë të aplikohen modelet që stimulojnë punëdhënësit të punësojnë më të moshuarit.
Ndryshe, sipas të dhënave të Agjencisë për punësim, në Maqedoninë e Veriut më shumë se gjysma e personave që kërkojnë punë, përkatësisht mbi 54 mijë persona, kanë të kryer shkollimin fillor.