Στα Κέντρα Υγείας μόνο για συνταγογράφηση – Αλίμονο σε όποιον αρρωσταίνει
Δυσανάλογο φορτίο σηκώνουν τα νοσοκομεία της χώρας, καθώς τα Κέντρα Υγείας παραμένουν αποψιλωμένα από προσωπικό και εξοπλισμό. Μοιραία, τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) του ΕΣΥ αποτελούν τη βαριά βιομηχανία των υπηρεσιών υγείας, ενώ στα Κέντρα Υγείας οι πολίτες απευθύνονται ως επί το πλείστον για τη συνταγογράφηση των φαρμάκων τους.
Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία του υπουργείου Υγείας για τη λειτουργία των υγειονομικών δομών, πέρυσι ο αριθμός των ασθενών που επισκέφθηκαν τα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα πανελλαδικά ξεπερνά τον πληθυσμό της χώρας (11,3 εκατομμύρια εξωτερικοί ασθενείς απευθύνθηκαν στα ΤΕΠ, εξωτερικά και απογευματινά ιατρεία).
Μια σημαντική λεπτομέρεια όμως είναι ότι σχεδόν οι μισοί εξ αυτών (4.612.052 ασθενείς) αναζήτησαν την περασμένη χρονιά επείγουσα ιατρική φροντίδα σε κάποιο νοσοκομείο της χώρας. Μόνο στην 1η Υγειονομική Περιφέρεια (ΥΠΕ) 882.844 ασθενείς εξετάστηκαν από τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ).
Προκαλεί έκπληξη εντούτοις το γεγονός ότι περίπου ισάριθμοι ασθενείς (855.039) προσήλθαν το περασμένο έτος στα Κέντρα Υγείας και στις λοιπές πρωτοβάθμιες δομές (ΤΟΜΥ και Περιφερειακά Ιατρεία) της Αττικής, ως έκτακτα περιστατικά. Οι αριθμοί όμως, όπως συμπεραίνει κανείς από τα όσα αναλύει στα «ΝΕΑ» ο ομότιμος καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Γιάννης Τούντας, δεν αποτυπώνουν πάντα την πραγματική εικόνα.
«Μπορεί τα περιστατικά να καταγράφονται ως επείγοντα στα Κέντρα Υγείας, όμως στην πλειονότητά τους κατευθύνονται τελικά στα νοσοκομεία. Και αυτό γιατί οι δομές της Πρωτοβάθμιας δεν μπορούν να τα αντιμετωπίσουν. Συνεπώς, το δεδομένο αυτό δεν αντανακλά την ικανότητα των Κέντρων Υγείας στη διαχείριση των επειγόντων. Σίγουρα όμως αποτυπώνει τον σημαντικό ρόλο τους ως πρώτου σημείου επαφής με το σύστημα».
Σημαντικά κενά
Υπό το πρίσμα αυτό, ο κ. Τούντας συμπληρώνει πως ένα σημαντικό κριτήριο αξιολόγησης της αρχιτεκτονικής του ΕΣΥ είναι να υπάρχει εγγύτητα στην ιατρική υπηρεσία, όταν και όπου ο πολίτης την έχει ανάγκη. «Αρα η γεωγραφική διασπορά των Κέντρων Υγείας είναι ικανοποιητική. Καταγράφονται όμως σημαντικά κενά στη στελέχωση και στην τεχνολογική υποστήριξή τους». Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Οτι η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) αποτυγχάνει διαχρονικά στη διαχείριση επειγόντων που δεν χρειάζονται νοσοκομειακή φροντίδα, με αποτέλεσμα να εκτοξεύονται οι χρόνοι αναμονής στα ΤΕΠ.
Πάντως, με μια πιο εξονυχιστική ματιά διαπιστώνει κανείς πως στην 1η ΥΠΕ 12 από τα συνολικά 30 Κέντρα Υγείας εμφανίζονται ως τα πιο δραστήρια. Στην πρώτη θέση της ίδιας λίστας βρίσκεται το ΚΥ Αλεξάνδρας, όπου το 2023 δέχτηκε 87.515 τακτικά περιστατικά και 67.226 επείγοντα, με τις δύο επόμενες θέσεις να καταλαμβάνονται από τα ΚΥ Καλλιθέας και Ν. Κόσμου. Οπως σημειώνει ο κ. Τούντας, στην Αθήνα η κατάσταση είναι σαφώς καλύτερη – σε καμία περίπτωση όμως ιδανική.
«Στα Κέντρα Υγείας εκτός Λεκανοπεδίου οι ελλείψεις είναι ακόμα περισσότερες. Και βέβαια πρέπει να συνυπολογιστεί ένα επιπλέον πρόβλημα. Καθώς υπάγονται στις ΥΠΕ, οι διοικήσεις συχνά μετακινούν προσωπικό από τα ούτως ή άλλως αποδεκατισμένα Κέντρα Υγείας για να καλύψουν τις ανάγκες των νοσοκομείων» προσθέτει ο καθηγητής, περιγράφοντας έτσι τον φαύλο κύκλο των προβλημάτων που ταλανίζουν το ΕΣΥ συνολικά.
Ενα ακόμα ενδεικτικό στοιχείο που μαρτυρά τον αποδυναμωμένο ρόλο της Πρωτοβάθμιας είναι και το γεγονός πως ο αριθμός των πολιτών που απευθύνθηκαν σε μη νοσηλευτικές δομές για τη συνταγογράφηση των φαρμάκων τους είναι σαφώς μεγαλύτερος σε σχέση με τα επείγοντα περιστατικά (4.002.719 επισκέψεις μόνο για συνταγογράφηση έναντι 3.305.112 επειγόντων).
Στο Αττικόν οι περισσότερες νοσηλείες
Σε ό,τι αφορά τις νοσηλευτικές δομές, τα πανεπιστημιακά νοσηλευτικά ιδρύματα αλλά και τα γενικά νοσοκομεία-πυλώνες συνθέτουν τον πυρήνα του ΕΣΥ. Ετσι εξηγείται πώς το Αττικόν συγκεντρώνει (και) το 2023 τον μεγαλύτερο αριθμό νοσηλειών (74.376) στην Αττική. Στην ίδια γεωγραφική περιοχή, ακολουθούν ο Ευαγγελισμός με συνολικά 72.234 νοσηλείες και το Λαϊκό με 70.596 νοσηλευθέντες.
Στην Περιφέρεια πάλι, τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία φαίνεται να λειτουργούν ως «κόμβοι», καθώς εκεί καταγράφονται κατά κανόνα οι πιο εντατικές ιατρικές υπηρεσίες. Ενδεικτικά αναφέρονται τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία Ηρακλείου (81.451 νοσηλείες), Λάρισας (79.386), Πάτρας (78.068) και Ιωαννίνων (69.872).
Οταν εντούτοις κανείς εστιάζει στις εφημερίες, τότε το Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης είναι πρώτο σε αριθμό ασθενών (109.846 ασθενείς), ενώ δεύτερο είναι το Νοσοκομείο Νίκαιας (109.104).