Ανατιμήσεις στα αγροτικά προϊόντα λόγω ξηρασίας
Η αυξανόμενη ζέστη και η ανομβρία ανησυχούν τους αγρότες σε όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα, καθώς πλήττουν όλο και πιο έντονα την αγροτική παραγωγή. Στην Ελλάδα οι ακραίες καιρικές συνθήκες μείωσαν τις αποδόσεις των καλλιεργειών, φρούτων και λαχανικών.
Την ίδια ώρα η μείωση της εγχώριας παραγωγής λόγω κλιματικής κρίσης τροφοδοτεί την ακρίβεια και οδηγεί σε ακόμα υψηλότερες τιμές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους καταναλωτές που ήδη βλέπουν συνεχώς νέες αυξήσεις σε πολλά προϊόντα.
Στην Εκθεση για τις Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής της Τράπεζας της Ελλάδος αναφέρεται ότι η μέση θερμοκρασία μέχρι τα μέσα του αιώνα θα ανέβει έως και 2 βαθμούς. Μάλιστα μετά το 2060, η αύξηση στη μέση θερμοκρασία εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μεταξύ 2-5 βαθμών.
Η ενίσχυση της ξηρασίας θα έχει ως αποτέλεσμα τη μετάπτωση του κλίματος στη χώρα μας με αποτέλεσμα περίπου το 40%, ιδίως τα ανατολικά και νότια τμήματα της χώρας, να κινδυνεύουν να ερημοποιηθούν με ό,τι αυτό σημαίνει και για την αγροτική παραγωγή.
Οι επιπτώσεις πάντως των κλιματικών αλλαγών είναι ήδη ορατές σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας από ακραία φαινόμενα που έπληξαν τον αγροτικό κλάδο, καθώς λόγω της ξηρασίας και άλλων ακραίων φαινομένων, η παραγωγή ελαιόλαδου στη χώρα πέρυσι ήταν ελλειμματική, όπως και η παραγωγή σε φρούτα και λαχανικά.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τους παραγωγούς, καταγράφεται τάση μείωσης της απόδοσης στις καλλιέργειες σιταριού κατά 2,5%-5%, ενώ ανάλογη είναι η εικόνα στο κριθάρι με την ετήσια τάση μείωσης να είναι 2,5%-5% σε Θεσσαλία, Στερεά και Δυτική Ελλάδα.
Εκθεση εκτίμησης του κλιματικού κινδύνου στην Ευρώπη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (European Environment Agency) μιλάει για ραγδαία επιδείνωση σε κάποιες περιοχές στην Ελλάδα και δεν αποκλείει να «στεγνώσουν» τα αρδευτικά κανάλια και οι γεωτρήσεις.
Η ξηρασία και η ανησυχία που προκαλεί για το μέλλον κινητοποίησε τη Διάσκεψη των Παράκτιων Περιφερειακών Περιοχών της Ευρώπης – CPMR (την Ελλάδα, την Αλβανία, την Κύπρο, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Μάλτα και το Μαρόκο), η οποία έστειλε κοινή επιστολή προς τους ευρωπαίους επιτρόπους, προκειμένου να μεριμνήσουν ώστε να δώσουν περισσότερους πόρους σε περιβαλλοντικά θέματα.
Προκλήσεις. Επιπλέον, οι εποχικές προβλέψεις δείχνουν ότι το καλοκαίρι του 2024 θα να είναι θερμότερο θέτοντας σημαντικές προκλήσεις για τους υδάτινους πόρους.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ερημοποίηση σημαίνει ότι μία περιοχή έχει λίγο νερό και το έδαφος έχει χάσει τα απαιτούμενα θρεπτικά συστατικά, άρα δεν προσφέρεται για καλλιέργεια. Στην Ελλάδα συμβαίνει ήδη αυτό καθώς υπάρχουν περιοχές όπου σήμερα το νερό τους δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών.
Η γη που χρησιμοποιείται από τον αγροτικό τομέα στην ΕΕ αντιστοιχεί περίπου στο 38% της συνολικής έκτασης της Ευρώπης και είναι κατανεμημένη σε περίπου 10,3 εκατ. αγροκτήματα. Το μερίδιο της γεωργικής γης που αρδεύεται ανέρχεται περίπου στο 6% και βρίσκεται κυρίως σε χώρες της Νότιας Ευρώπης. Σε αυτές τις χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, το 80% του διαθέσιμου νερού χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της γεωργικής παραγωγής.
Στην Ελλάδα, οι μεγαλύτερες ποσότητες νερού που χρησιμοποιούνται έρχονται από το υπέδαφος με ξηρότερες περιοχές της χώρας να είναι η Νοτιοανατολική Ελλάδα και τα νησιά, ενώ άνω του 30% των εδαφών της Θεσσαλίας έχει ερημοποιηθεί ή βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο ερημοποίησης.
Κίνδυνοι. Το Εργαστήριο Κλιματολογίας και Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος του ΕΚΠΑ επισημαίνει ότι οι κίνδυνοι της ξηρασίας και της ερημοποίησης αφορούν τους εξής τομείς: την αγροτική παραγωγή καθώς η ξηρασία μειώνει την παραγωγικότητα των καλλιεργειών και αυξάνει το κόστος άρδευσης, οδηγώντας σε οικονομικές απώλειες για τους αγρότες.
Τους υδάτινους πόρους καθώς η μειωμένη διαθεσιμότητα νερού επηρεάζει τόσο την ανθρώπινη κατανάλωση όσο και τις γεωργικές και βιομηχανικές δραστηριότητες, αλλά και τη βιοποικιλότητα αφού η ερημοποίηση καταστρέφει τα οικοσυστήματα καθιστώντας δυσκολότερη την επιβίωση πολλών ειδών φυτών και ζώων.