Μάστιγα η κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους
Η είδηση ότι μια 15χρονη κοπέλα διακομίστηκε τις πρώτες πρωινές ώρες του Δεκαπενταύγουστου στο Καραμανδάνειο Νοσοκομείο σε ημικωματώδη κατάσταση έπειτα από κατανάλωση αλκοόλ, επαναφέρει στον δημόσιο διάλογο τη σύγχρονη μάστιγα των καταχρήσεων από ανηλίκους, δεδομένου πως δεν επρόκειτο για το μοναδικό περιστατικό. Την ίδια ώρα οι ειδικοί επιμένουν ότι το αλκοόλ λειτουργεί όπως το… δηλητήριο στον άγουρο οργανισμό των εφήβων, ενώ βαρύ είναι το τίμημα και για τους ενηλίκους που ξεπερνούν το μέτρο.
«Η έκθεση των ανηλίκων σε αλκοόλ, όσο ελεγχόμενη και να είναι, έχει συνέπειες για τον οργανισμό», σημειώνει στο ένθετο «Υγεία» η παιδίατρος και αντιπρόεδρος της Ενωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, Αννα Παρδάλη. «Ενας από τους κινδύνους αυτής της συμπεριφοράς είναι η οξεία μέθη που αρχικά δημιουργεί μια ευφορία, που επακόλουθα μπορεί να συνοδευτεί από αίσθημα ζάλης, διαταραχές του επιπέδου συνείδησης, του κινητικού συντονισμού και προσανατολισμού με αποτέλεσμα να εγκυμονεί ο κίνδυνος σοβαρού τραυματισμού». Οι παγίδες όμως δεν σταματούν εδώ. Ενδεικτικά, όπως αναφέρει η ειδικός, οι έμετοι που συχνά προκύπτουν ιδιαίτερα αν συνοδεύονται από απώλεια συνείδησης, μπορεί να οδηγήσουν σε επεισόδια πνιγμονής και πνευμονικής εισόρμησης. Εξίσου ανησυχητική είναι και η εμφάνιση υπογλυκαιμίας που αποτελεί μια μεταβολική διαταραχή η οποία δύναται να οδηγήσει τον ανήλικο ακόμη και σε κώμα.
«Σε πολύ αυξημένες δόσεις, πάλι, που είναι τοξικές για τον οργανισμό, επέρχεται καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος και του καρδιοαναπνευστικού συστήματος με σπασμούς, βραδυσφυγμία, κώμα, ακόμη και θάνατος».
Η Αννα Παρδάλη όμως εστιάζει σε μια ακόμη σημαντική λεπτομέρεια. Οπως αναφέρει, οι συνέπειες της δηλητηρίασης με αλκοόλ είναι «εντονότερες και δραματικότερες εάν τα ποτά είναι νοθευμένα, προκαλώντας επιπλοκές όπως τύφλωση και καταστολή των συστημάτων του οργανισμού με αυξημένο κίνδυνο για τη ζωή του εφήβου».
Μια ακόμη, εντούτοις, σημαντική παράμετρος που δεν πρέπει να αγνοείται είναι ότι η μέθη «σβήνει» τις κοινωνικές αναστολές με αποτέλεσμα συχνά οι έφηβοι να εκφράζονται με ανάρμοστες, συχνά βίαιες αλλά και επικίνδυνες συμπεριφορές, αυξάνοντας τον κίνδυνο τραυματισμού. Και «βέβαια η συχνή χρήση αλκοόλ είναι ο προθάλαμος για τον χρόνιο αλκοολισμό με άπειρες και σοβαρές οργανικές και ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις», συμπληρώνει με νόημα η Α. Παρδάλη.
Γιατί «τραβάει» τους εφήβους. Αποδεικνύεται πως πρόκειται για μία περίπλοκη σχέση, σύμφωνα με τα όσα αναλύει η παιδίατρος. Και αυτό διότι, αρχικά το αλκοόλ λειτουργεί ως παράγοντας ενσωμάτωσης στις παρέες, αλλά και ως ένδειξη «ενηλικίωσης». Η πεποίθηση μάλιστα αυτή εντείνεται από το γεγονός ότι η χρήση αλκοόλ είναι μια συμπεριφορά διαδεδομένη και αποδεκτή στη μεσογειακή κουλτούρα.
Επειτα, στο πλαίσιο της «κρίσης της εφηβείας», οι καταχρήσεις αντισταθμίζουν τη μονοτονία, την ανία, το άγχος κ.λπ., που συχνά βιώνουν οι ανήλικοι. Η Α. Παρδάλη επιμένει πάντως ότι η βλαβερή αυτή συνήθεια ακόμη κι αν είναι περιορισμένη, λ.χ. οι νέοι πίνουν μόνον το Σαββατοκύριακο με σκόπιμη αναζήτηση της μέθης (binge drinking), δύναται να λειτουργήσει ως πύλη εισόδου για τη μετέπειτα χρήση ακόμη και παράνομων ουσιών.
Σε κάθε περίπτωση και σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα, η κατανάλωση αλκοόλ είναι ένας από τους πιο συχνούς παράγοντες θανάτου στους νέους στην Ευρώπη, συνυπολογίζοντας τα τροχαία ατυχήματα και άλλες ριψοκίνδυνες συμπεριφορές. Επιπρόσθετα, το αλκοόλ αποτελεί τον τρίτο πιο σημαντικό παράγοντα κινδύνου για χρόνιες ασθένειες. Συγκεκριμένα, προκαλεί 60 διαφορετικές ασθένειες, ενώ αποτελεί παράγοντα κινδύνου για άλλες 200.
Κίνδυνοι και για ενηλίκους. Η κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο είναι το «κλειδί», σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς, κατά την ενήλικη ζωή. Για παράδειγμα, το Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (NHS) συνιστά να μην υπερβαίνει κανείς τις 14 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα, που αντιστοιχούν περίπου σε 6,5 ποτήρια κρασί. Μάλιστα, η κατανάλωση αυτή πρέπει να μοιράζεται σε 3 ή περισσότερες ημέρες, για να μην επιβαρύνει τον οργανισμό.
Τι μπορεί να συμβεί όμως όταν κάποιος ξεπερνάει το όριο; Σύμφωνα με την Dr. Bhavini Sha, η κατανάλωση περισσότερων από 12 μονάδων αλκοόλ σε διάστημα μερικών ωρών αυξάνει τον κίνδυνο οξείας δηλητηρίασης. Στην περίπτωση αυτή τα συμπτώματα ποικίλλουν: από σύγχυση, έμετους και απώλεια συνείδησης έως εκδήλωση αναπνευστικών προβλημάτων. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις όμως η δηλητηρίαση μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική και καρδιολογική ανεπάρκεια, ακόμη και θάνατο.