Севярын Квяткоўскі: Я вырваўся з Мордару
Катаванні ў пінскім ІЧУ, выбітыя дзверы, заведзеная крымінальная справа – ўсё гэта прыйшлося перажыць вядомаму беларускаму пісьменніку і літаратару Севярыну Квяткоўскаму. Цяпер Севярын знаходзіцца ў бяспецы ў Грузіі.
– Унутраны голас мне падказваў, не Севярын, ты ўсё ж для іх цікавы. Таму я жыў не дома, я жыў у кватэры на ўскрайку Менска. Унутраны голас мяне не падвёў, праз месяц і два дні я прачнуўся ад таго, што крычалі „Адкройце, міліцыя” і грукалі ў дзверы. Я пайшоў на кухню, знайшоў свае акуляры, сеў за стол і думаў, што паспею заварыць чай, але не паспеў. Яны ўварваліся, але без шчытоў. Адразу ў мяне ўзнікла адчуванне, што гэта камедыя, таму што, калі б яны думалі, што я магу страляць, яны б трошкі інакш сябе паводзілі. Яны мяне двойчы шокерам шлёпнулі, але на мінімальных наладках.
– Яны гэта здымалі?
– Не, у тым і справа, што яны знялі толькі як ламаюць дзверы, гэта на вядомым прапагандысцкім канале з’явілася. Я думаю, яны не здымалі, таму што было бачна, што гэта цырк. Ім нельга было паліцца, што гэта цырк. Вобшук яны таксама не рабілі практычна ніякі, яны спыталіся, дзе мая тэхніка, я ім паказаў свой ноўтбук, мой смартфон і ўсё. Там яшчэ быў ноўтбук маіх сваякоў, кампы маіх сваякоў, карацей, нічога больш не забралі. І самае галоўнае, што яны не зрабілі – не забралі мой пашпарт, дзякуючы чаму пасля я змог выехаць. Самае важнае, што хачу сказаць, там гучала „Радыё Свабода”.
– Але ж Вы даўно там не працуеце?
– Апошні мой тэкст на „Радыё Свабода” быў апублікаваны ў лютым 2021 года. А рэальна я там працаваў з акрэдытацыяй з 2002 па 2008 год. З мяне выцягнуць нешта пра рэдакцыйнае жыццё „Свабоды” – без варыянтаў. Але рэфрэнам „Радыё Свабода” гучала ўсе чатыры дні, што я правёў у руках органаў. Пасля мяне павезлі ў Пінск. Мне прад’явілі, што я падазраваны ў крымінальнай справе за абразу міліцыянта падчас выканання ягоных абавязкаў. Я думаю, што шмат хто памятае ролік на Ютубе, дзе берасцейскі інспектар па справах непаўнагадовых мацюкамі адчытвае двух падлеткаў, якія ўдзельнічалі ў акцыях пратэста. І там мацюкоў 80%. Многія перапошчвалі, і я ў тым ліку. Там ў подпісе выраз „саўковае быдла”. І вось за гэтае слова „быдла” мне прад’явілі, што да двух гадоў зняволення. З гэтага пачаўся шантаж. Справу завялі ў Пінску, бо з берасцейскай вобласці „пацяпреўшы” і са Століна ініцыявалі гэта ўсё і Пінскі следчы камітэт гэтым усім займаўся.
– Якія ўмовы утрымання былі ў Пінскім ізалятары?
– Умовы мне зрабілі ідэальныя, наколькі гэта можна зрабіць у ізалятары часовага ўтрымання ў рэспубліцы Беларусь. У камеры быў цудоўны клімат, цудоўная выцяжка – два маіх сукамерніка палілі, але праз чатыры хвіліны ўсё знікала, я не пакутаваў абсалютна. Фізічных пакутаў не было ніякіх. Кармілі на ўбой, інсулін мой трымалі ў халадзільніку, выдавалі шпрыцы па маім першым патрабаванні. І першыя гадзін 10 ставіліся да мяне вельмі добразычліва. Але на наступныя суткі, відаць з імі правялі размову, яны пачалі глядзець на мяне як на персанажа з фільма жахаў. Што ім распавялі – я не ведаю. Мае сукамернікі проста афігевалі ад таго, што там пачалося: шмон не два разы на дзень, а чатыры, уначы двойчы мяне падымалі і прасілі сказаць імя, год нараджэння і артыкул. Артыкул быў адзіны для усіх – 108 – гэта падазраваны. Самыя стромныя былі дзве гадзіны перад вызваленнем, таму што сядзіш і думаеш, зараз будзеш выходзіць і яны зробяць, што ты напаў на міліцыянта і 8-10 годзікаў наперад. Альбо ты выйдзеш на волю, а мяне чакала жонка, а яны падляцяць і скажуць „а мы вось новы прыдмалі артыкул”, я такога баяўся.
Цалкам размову слухайце ў далучаным аўдыёфайле:
Беларускае Радыё Рацыя