Krivokapićeva tanka većina u Parlamentu i u javnosti Crne Gore

Većina građana aktuelnu Vladu Crne Gore vidi kao konzervativnu, klerikalnu, revanšističku i amatersku, rezultati su istraživanja javnog mnjenja, Centra za građansko obrazovanje (CGO) i agencije Damar, povodom prve godine od formiranja Vlade Zdravka Krivokapića.

Preko 56% ispitanika ocjenjuje da je situacija u zemlji zabrinjavajuća, a četvrtina vidi određeni razvoj i stabilnost. Gotovo polovina građana (49% ) smatra da se zemlja kreće u pogrešnom pravcu, a 35% da je taj pravac dobar.

Kako je saopštila direktorica Centra za građansko obrazovanje Daliborka Uljarević, nezadovoljstvo sa stanjem u zemlji su izrazili dominantno pripadnici manjinskih nacionalnih zajednica i Crnogorci:

“Nova vladajuća većina očito nije našla zajednički jezik sa manjinama koje se osjećaju izolovano. Imamo na jednoj strani Bošnjake, Muslimane, Albance, Hrvate, ali i najveći broj Crnogoraca, a na drugoj strani one koji se etnički izjašnjavaju kao Srbi, koji su nešto komforniji sa sadašnjom situacijom. Primjetno je da sa stepenom obrazovanja raste nezadovoljstvo stanjem u zemlji”.

Rezultati pokazuju da građani percipiraju da Vlada Crne Gore nema adekvatan reformski potencijal.

Skoro polovina građana i građanki Crne Gore smatra da je učinak aktuelne Vlade ispod svih očekivanja. Za svakog trećeg građanina je učinak u skladu sa očekivanjima, a samo tri odsto je ocijenilo da je učinak iznad očekivanja.

Odgovarajući na pitanje kakve su moguće posljedice, sa aspekta opstanka ili izbora nove Vlade, ovakvih rezultata istraživanja, direktorica Centra za građansko obrazovanje Daliborka Uljarević kaže da podaci ukazuju da se stvari kreću u pravcu daljeg gubitka podrške aktuelnoj Vladi.

“Sužava se prostor za ovu vrstu eksperimentisanja, ide se u pravcu nekakve drugačije Vlade. I u nekom doglednom vremenu tokom sljedeće godine treba da budu vanredni parlamentarni izbori. Jer Vlada koja ima ovako lošu percepciju i ocjenu svog rada, teško može da ima legitimitet i podršku za istinske reforme koje su potrebne ovom društvu”, rekla je Uljarević.

Godišnjica Vlade Zdravka Krivokapića

Vlada Zdravka Krivokapića je izabrana 4. decembra 2020. godine, sa 41 glasom tri koalicije: prosrpskog Demokratskog fronta, Demokrata i Građanski pokret Ura. U opoziciji su ostale građanske stranke predvođene Demokratskom partijom socijalista i manjinske nacionalne partije Bošnjaka i Albanaca.

Od samog početka funkcionisanja nove Vlade, kojom je smijenjena dotadašnja vladavina Demokratske partije socijalista Mila Đukanovića, izostala je podrška parlamentarne većine.

Posljedice su da su rijetki Vladini zakoni stigli do odlučivanja u Skupštini, da je budžet za 2021. godinu usvojen tek u junu ove godine, a da je vrlo brzo nakon formiranja Vlade razriješen dužnosti ministar pravde Vladimir Leposavić zbog negiranja genocida u Srebrenici, a na inicijativu premijera Zdravka Krivokapića.

Uticaj Srpske crkve na Vladu

Gotovo jedini akt koji je usvojen na predlog Vlade i uz nepodjeljenu saglasnost stranaka parlamentarne većine su izmjene Zakona o slobodi vjeroispovijesti kojima su izbrisane odredbe zakona kojima se protivila Srpska pravoslavna crkva (SPC).

Prvobitni Zakon sa kraja 2019. godine izazvao je otvoreni sukob tadašnje vlasti Demokratske partije socijalista (DPS) sa SPC koja je smatrala da se tim zakonom želi oteti crkvena imovina. SPC je pokrenula široke protestne litije kojima su se pridružile opozicione političke partije. Litije su trajale do izbora avgusta 2020. godine. Nakon poraza DPS i pobjede tri koalicije, u manastiru Ostrog, pred tadašnjim mitropolitom SPC Amfilohijem je postignut dogovor da premijer bude Zdravko Krivokapić.

Većina ministara Krivokapićevog kabineta, takođe je bliska SPC. I najnovije istraživanje pokazuje da građani Vladu percipiraju kao blisku crkvi.

Prema podacima CGO, preko polovine građana (51%) smatra da je Vlada Zdravka Krivokapića klerikalna, a 63% građana smatra Vladu konzervativnom. Skoro 12% ispitanika je ocijenilo da je za zapošljavanje u državnim institucijama važan faktor vjerska opredjeljenost, a 8% smatra da je važna nacionalna pripadnost.

Srpska pravoslavna crkva se pojavljuje i u dijelu istraživanja u kome su ispitanici odgovarali na pitanje - ko u najvećoj mjeri određuje politiku i aktivnosti Vlade Crne Gore:

“Skoro 11% ispitanika smatra da Srpska pravoslavna crkva određuje politiku Vlade, 17,7% se izjasnilo da na politiku Vlade utiče dogovor vladajuće većine, a 11% smatra da određuje premijer”, rekao je direktor agencije Damar Vuk Čađenović.

Istraživanjem je obuhvaćeno i pitanje šta građani misle o odluci Vlade da Cetinjski manastir upiše u katastar kao imovinu Srpske pravoslavne crkve. Da je to logična i utemeljena odluka smatra 31,5% građana Crne Gore, a 44% građana smatra da ta odluka samo pokazuje da Vlada Crne Gore radi samo u interesu Srpske pravoslavne crkve a ne u javnom interesu.

Cetinjskim manastirom koji je centar crnogorske duhovnosti upravljaju sveštenici Srpske pravoslavne crkve. Mjesecima unazad traje političko pravna borba nad manastirom, koji je bio upisan kao vlasništvo Opštine Cetinje 2005. godine, što je Srpska pravoslavna crkva osporavala.

Vlada Crne Gore, inače bliska Srpskoj pravoslavnoj crkvi, u septembru ove godine naložila je državnom katastru da izbriše Opštinu Cetinje iz vlasničke evidencije nad Cetinjskim manastirom i da kao vlasnika upiše državu Crnu Goru.

Većina građana ne vjeruje premijeru Krivokapiću

Direktor agencije Damar Vuk Čađenović je saopštio da je visoko nepovjerenje ispitanika u premijera Krivokapića.

“Vidimo da 44% građana uopšte ne vjeruje premijeru, njih 32% mu vjeruje djelimično, a jedan od 10 građana premijeru vjeruje u potpunosti”, rekao je Čađenović podsjećajući da je u prethodnih godinu dana bilo puno riječi i o dosljednosti premijera Krivokapića:

“Ne treba da iznenađuje da 60% građana smatra da premijer često mijenja stavove”.

Krivokapić ima problem i sa nedostatkom podrške parlamentarne većine koja ga je prije godinu dana izabrala na tu funkciju.

Prosrpski Demokratski front (DF) je parlamentarnoj većini predložio platformu za izlazak iz političke krize u kojoj traži da se u najkraćem roku izabere nova vlada sastavljena od predstavnika tri pobjedničke koalicije.

“Imajući u vidu činjenicu da premijer, kojeg je prije godinu predložila naša koalicija, nije ispunio ni naša, a ni očekivanja javnosti” naveli su iz DF.

Uz to građani smatraju da Vlada nije izvršila depolitizaciju javne uprave i ključnih institucija vlasti, a u cilju beskompromisne borbe protiv korupcije i kriminala.

Da na zapošljavanje u državnoj upravi najviše utiče članstvo u partiji, srodstvo i prijateljstvo sa članovima Vlade smatra ukupno 45% ispitanika, dok 23% smatra da na zapošljavanje utiče znanje i iskustvo nezavisno od partijskih i drugih veza.

Uljarević je konstatovala da ni u toj oblasti nema napretka:

“Skoro 40% građana smatra da je sve isto (u odnosu na prethodnu vlast) samo što sada druge partije zapošljavaju svoje ljude. Da je gore nego u vrijeme prethodne vlasti smatra 23,6%”.

Prethodnu vlast DPS su sadašnje partije vlasti a tadašnje opozicije godinama optuživale za nepotizam i partijsko zapošljavanje.

Šef kabineta predsjednika Crne Gore Miodrag Radović je ocijenio da bi, nakon prezentovanih rezultata istraživanja CGO, premijer Krivokapić trebalo da podnese ostavku:

“Ako iz danas objavljenog istraživanja CGO i Damar, u kojem ni jedno ministarstvo nije dostiglo prosječnu ocjenu tri, premijeru Krivokapiću nije jasno da treba da podnese ostavku, onda nikada neće ni biti. Period trajanja ove Vlade jednak je periodu stagnacije Crne Gore”, napisao je Radović na twitter nalogu.

Istraživanje javnog mnjenja u Crnoj Gori, povodom prve godine postojanja Krivokapićeve Vlade, sprovedeno je od 16. do 24. novembra na troetapnom, stratifikovanom, slučajnom uzorku od 1012 ispitanika.