Ruski fotograf koji je ovekovečio Prvi balkanski rat, a zatim nestao
Arhiv u Srbiji čuva retke fotografije rata kojim je Balkan pre 110 godina oslobođen od otomanske vlasti. Fotograf koji je napravio upečatljive slike nestao je bez traga.
Ova fotografija zarobljenog otomanskog generala tokom Prvog balkanskog rata 1912-13, jedna je od niza slika sukoba koje je napravio fotograf Samson Černov.
Prvi balkanski rat pokrenut je 8. oktobra 1912. godine savezom pravoslavnih hrišćanskih kraljevina Bugarske, Srbije, Grčke i Crne Gore protiv muslimanskog Osmanskog carstva.
Sukob je završio katastrofom za osmanske snage. Konstantinopolj je izgubio oko 83 odsto svoje evropske teritorije, a više od 120.000 otomanskih vojnika palo je u bici ili umrlo od bolesti.
Vojske "Balkanske lige" Bugarske, Srbije, Grčke i Crne Gore izgubile su u sukobu više od 52.000 ljudi.
Visokokvalitetne fotografije rata su retke, ali u Državnom arhivu Srbije u Beogradu kristalno jasne slike Černova oživljavaju ovaj sukob.
Černov je bio jevrejsko-ruski slikar iz Rjazanja, blizu Moskve, koji je prvo stekao ime u fotografiji dokumentujući Rusko-japanski rat 1904-05.
Umetnik je u Srbiju stigao početkom Prvog balkanskog rata kao dopisnik ruskih i francuskih publikacija.
Černov je brzo ostavio utisak na srpske snage u koje je bio uključen - svojom hrabrošću u borbi, kao i "paklenom drskošću" pred ratnim vojnim propisima.
Savremenik je opisao fotografa kao "čudnog i misterioznog" čoveka koji je izazvao skandal dovodeći svog "debelog i punokrvnog Mađara" ljubavnika sa sobom na prve redove.
Pored svog rada na frontu, Černov je takođe maksimalno iskoristio pristup koji mu je sukob dao svakodnevnom životu Balkana.
Černov je navodno bio poznat po tome što je režirao neke od svojih fotografija sa bojnog polja.
Takve prakse bile su uobičajene među ratnim fotografima tog doba, kada su glomazne i spore kamere činile iskrene fotografije sukoba koji se brzo odvijaju gotovo nemogućim.
Većina Černovljevih fotografija, međutim, čini se da beleže autentične trenutke iz rata, koji je preoblikovao jugoistočnu Evropu.
Srpski istoričar je fotografije Černova nazvao "jednim od najvažnijih segmenata srpske istorije sačuvanih na fotografskom papiru".
Posle Prvog balkanskog rata, Černov je ostao na Balkanu i pokrivao Prvi svetski rat. Godine 1916. prešao je u pravoslavno hrišćanstvo.
Poslednju informaciju o Černovu zabeležio je savremenik, koji je opisao da ga je video u Solunu, u Grčkoj, tokom Prvog svetskog rata "u uniformi nalik na fantaziju u ruskom stilu. Od tada ga niko nije video".
*Uz zahvalnost osoblju Državnog arhiva Srbije i Dušanu Komarčeviću.