Кризата за вода во Иран ќе се решава со увоз
Во досега невиден потег, Иран се стреми да увезе вода како официјална стратегија за справување со една од најлошите кризи за вода во неговата модерна историја, објави министерот за енергетика Абас Алиабади на 3 декември.
Овој потег доаѓа во време кога Иран се соочува со она што официјалните лица го нарекуваат најсушна година за повеќе од половина век.
Врнежите од дожд низ целата земја се намалија нагло, резервоарите зад големите брани се приближуваат до критични нивоа, а децениите прекумерна екстракција ги исцрпија водоносните слоеви. Големите градови, вклучувајќи го и главниот град Техеран, веќе воведоа рационализирање на водата.
Новата стратегија предвидува купување вишок вода од соседите што се подготвени и проширување на увозот на стоки што бараат интензивна вода за да се зачуваат домашните ресурси, што е познато како трансфер на „виртуелна вода“.
Концептот на „виртуелна вода“, кој се однесува на аутсорсинг на потрошувачката на вода преку увоз на култури или производи за кои е потребна голема количина вода за производство, означува значително отстапување од долгогодишниот акцент на Исламската република врз земјоделската самоодржливост.
Повеќето од соседите на Иран, вклучувајќи ги Авганистан, Ирак и пограничните региони на Пакистан, самите се борат со суша и недостиг на вода. Ерменија, на северозапад од Иран, има релативно поизобилни водни ресурси.
Сепак, климатологот од Норвешка, Насер Карами, за Радио Фарда на Радио Слободна Европа изјави дека Иран најверојатно ќе се обрати до Авганистан и ќе се обиде да склучи трговски или договори за размена.
„Авганистан има многу реки што течат од неговата територија, вклучувајќи три што одат во Иран. Им требаме за работи што не нè чинат многу, како што е пристапот до меѓународни води“, вели тој.
Карами, исто така, го доведе во прашање деценискиот стремеж на Иран кон земјоделска самоодржливост, тврдејќи дека на земјата ѝ недостасуваат водни ресурси за да го нахрани своето население од околу 90 милиони без голем увоз.
„Ние не сме земја што може да произведува храна за околу 100 милиони луѓе. Со нашата плодна земја и вода, најмногу можеме да одгледуваме храна за 40 до 50 милиони луѓе, а остатокот мора да го увеземе. Ова е многу добар и логичен потег“, рече Карами.
Кризата е влошена и од она што локалните медиуми и екологистите го нарекуваат иранска „водна мафија“ - мрежа од политички поврзани земјоделски лобија, изведувачи на брани и локални енергетски брокери кои долго време имаат корист од неограничена употреба на вода, прекумерно пумпање на подземни води и големи земјоделски субвенции.
За многу Иранци, идејата за купување вода е вознемирувачка, предизвикувајќи го националниот наратив изграден околу независноста и отпорноста. Недостигот на вода во Иран е предизвикан не само од продолжена суша, туку и од децении лошо управување и забрзување на климатските промени.