Новости за 03.04.2023

د ناټو سرمنشي ینس سټولټنبرګ نن دوشنبې وویل چې فنلنډ به سبا سې شنبه رسماً د دې تړون ۳۱م غړی شي. د ناټو سرمنشي ینس سټولټنبرګ په بروکسل کې د ناټو د بهرنیو چارو وزیرانو د غونډې په درشل کې خبریالانو ته روانه اونۍ تاریخي اونۍ وبلله او زیاته یې کړه چې سر له سبا به فنلنډ د دغه تړون بشپړ غړی وي. هغه وویل، دی هیله من دی چې سویډن به هم وکولای شي چې په راتلونکو میاشتو کې له دې تړون سره یوځای شي. د سټولټنبرګ په وینا د سې شنبې له ماسپښین وروسته به د لومړي ځل لپاره د فنلنډ بیرغ د ناتو په مقرکې په رپیدا راشي. Читать дальше...

د پا کستان د بشري حقونو خپلواک کميشن وايي چې ریاست په هغه هيواد کې د مذهبي لږکيو په خوندي ساتلو کې ناکامه شوې دې.

ایراني چارواکو ویلي، طالبانو ورسره ژمنه کړې چې په افغانستان کې بندي ایرانیان به دغه هېواد ته وسپاري. د ایران مهر دولتي اژانس نن خبر ورکړی چې په کابل کې د ایران د سفارت مسوولانو د طالبانو له لوی څارنوال مولوي شمس الدین پهلوان سره د بندیانو د تبادلې په اړه خبرې کړې دي. د طالبانو او ایران د حکومت د موافقې له مخې تر دې دمه ۸۵۷ افغانان د ایران له زندانونو خوشې شوې دي. ایراني ډیپلومات حسن مرتضوي د طالبانو له لوی څارنوال سره په خبرو کې له هغه غوښتي چې په افغانستان کې یو شمېر بندي ایرانیان دوی ته وسپاري. Читать дальше...

د ایران حکومت اعلان کړی چې په پوهنتونو او ښوونځیو کې هغو نجونو ته چې حجاب نه رعایتوي ښوونیز خدمات نه وړاندې کوي. دا خبره د ایران د پوهنې وزارت په یوه اعلامیه کې نن دوشنبه خپره شوې ده. په اعلامیه کې زیاته شوې چې دا پرېکړه د حجاب د فرهنګ او د اسلامي عقایدو له مخې نیول شوې ده. تر دې یوه ورځ مخکې هم د ایران د علومو او روغتیا وزارتونو له خوا په خپره شوې خبرپاڼه کې ویل شوي چې له دې وروسته به پوهنتونونه 'بې حجابه محصلینو' ته هېڅ ډول تعلیمي، فلاحي او استوګنیز خدمات نه وړاندې کوي. په ایران کې د وروستیو... Читать дальше...

له تېرې شپې راهيسې د غور-کابل لويه لار د درنې واورې اورېدنې له امله تړل شوې ده. د راپورونو له مخې لږ تر لږه پنځوس تنه مسافر په یوه بس کې ایسار پاتې دي. د غور د والي ویاند عبدالواحد حماس ازادي راډيو ته وویل چې سخت توپان دوام لري او د دغه ولایت د فواید عامې ریاست هڅه کوي چې دغه لاره ژر تر ژره د ټرافیکو پرمخ خلاصه کړي. غور ولایت سختې لارې لري چې خلک یې د ژمي په موسم کې له ستونزو سره مخ کوي.

په بیت المقدس کې مسلمانانو پر تاوتريخوالي سربېره هم له اقصی جومات سره روژه ماتی وکړ. د اپرېل درېیمې روژه ماتي ته له ليرې ليرې سیمو خلک ورغلي ول. د اسوشيېټېډ پرېس اژانس له ویډیو جوړ رپورټ.

په روغتیا او درملنه خپرونه کې مو نن هغو خلکو ته مشورې ورکړې دي چې غواړي په روژه کې د نشه يي توکو له استعماله ځان خلاص کړي. د خپرونې په دویمه برخه کې مو په روژه کې د صحت پر ښه ساتلو هم بحث کړی دی. روغتیا او درملنه خپرونه د هرې دوشنبې یا ګل پر ورځ د پېښور پر وخت د مازیګر پر پینځو او د کابل پر څلور نیمو بجو ژوندۍ خپرېږي.

د ښوونیزو کورسونو ځینې مسوولان او استادان وايي، د نجونو په زده کړو د بندیز او اقتصادي ستونزو له امله دا کورسونه د تړلو له ګواښ سره مخ دي. صدیقه چې په کابل کې د یوه کورس زده کوونکې وه، اوس د طالبانو حکومت د بندیز له امله نه شي ورتللی. نوموړې وايي، په کورس کې یې ځینې هغه مضامین او ژبې زده کولې چې دې په کې ستونزه درلوده یا یې ورته اړتیا وه، خو اوس له دې ښه فرصته محرومه شوې او نه شي کولای کورس ته لاړه شي. هغې وویل: "په وروستیو کې موږ د ډېرو تحصیلي بنسټونو د تړلو شاهدان وو. په رخصتیو کې یو ښه فرصت... Читать дальше...

ساینسپوهان هڅه کوي چې د شمالي قطب د څو پېړیو کنګلونو نمونې د څېړنو لپاره ذخیره کړي ځکه د ځمکې د کرې د تودوخې له زیاتېدو سره دغه کنګلونه هم په چټکۍ د ویلي کېدو په حال کې دي. د شمالي قطب ساینسپوهانو د دوشنبې په ورځ وویل، مخکې له دې چې د اقلیم د بدلون له امله کنګلونه ویلې شي، د دغو لرغونو یخونو طبقې د څېړنو لپاره خوندي کوي. د ساینسپوهانو دغه ټیم چې په کې ایټالویان، فرانسویان او نارویژیان شامل دي، خپل څېړنیز کمپ د ناروې په سوالبارډ ټاپوکې درولی دی. دوی د برمو په ذریعه د یخونو تر سطحې ۱۲۵ متره لاندې... Читать дальше...

د طالبانو حکومت د محتسب له‌خوا په بلخ ولايت کې د ټکسي چلوونکي د وهلو په غبرګون کې يو شمېر ښځې وايي چې دا لومړی ځل نه‌دی چې ښځې او ټکسي چلوونکي د طالبانو له لوري له دا ډول چلند سره مخ کېږي. یو شمېر ښځې وايي چې د امر بالمعروف او نهی عن المنکر وزارت له‌خوا له محرم پرته د ښځو پر تګ راتګ بندیز د دوی ورځنی ژوند له ستونزو سره مخ کړی دی. یوې ښځې چې نه‌یې غوښتل د امنیتي ستونزو له امله‌یې نوم په راپور کې واخیستل شي ازادي راډیو ته وویل چې دوه ځلې د طالبانو له‌خوا هغه مهال ودرول شوه چې غوښتل یې له یو ځای څخه بل ځای ته لاړه شي. Читать дальше...

د امریکا د فضایي څېړنو اداره یا ناسا نن د هغو څلورو ستورمزلو نومونه اعلانوي چې راتلونکې کال به د سپوږمۍ اړوند یوه څېړنیز ماموریت لپاره په یوه فضایي بېړۍ کې فضا ته واستول شي. د ارټیمیس دوه په نوم دغه فضایي ماموریت کې به څلور ستورمزلي د راتلونکې ۲۰۲۴ کال په نومبر کې د سپوږمۍ پر لور فضاته واستول شي. دغه ستورمزلي به د سپوږمۍ پر سطحه نه راکوزېږي بلکې بېړۍ به یې په مدار کې چورلي. ارټیمیس د امریکا د فضایي څېړنو د ادارې، ناسا د هغه پروګرام یوه برخه ده چې غواړي په ۲۰۲۵ کال کې سپوږمې ته ستورمزلي واستوي. Читать дальше...

د طالبانو د حکومت د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت وايي، د افغانستان ټول خبریالان باید د دې وزارت له لوري د خبریالۍ کارتونه ترلاسه کړي. د طالبانو د حکومت د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت تېره ورځ اعلان وکړ چې په افغانستان کې د ټولو خبریالانو د ثبت او دوی ته کارتونو د ویشلو لړۍ پیلوي. یو شمېر افغان خبریالان د طالبانو د حکومت د دغه پرېکړې په غبرګون کې وايي چې دا کار په بهر کې د جوړو شویو افغان رسنیو د لاسونو د لنډولو او د خبریالانو په کار د محدودیت په هدف ترسره کېږي. افغان خبریالان چې د امنیتي ستونزو له امله... Читать дальше...

ټاکل شوې د اوکراین ولسمشر ولودمیر زیلینسکي ګاونډي هېواد پولنډ ته سفر وکړي. د پولنډ د ولسمشر د بهرنیو چارو سلاکار مارچین پرژېداچ نن دوشنبه ویلي، د اوکراین ولسمشر ولودمیر زیلینسکي را روانه چهارشنبه پولنډ ته ځي. پرژېداچ خصوصي راډیو آر ایم ایف ته ویلي، دغه رسمي سفر د پولنډ د ولسمشر اندژې دودا په بلنه کېږي چې یوازې به پر امنیتي وضعیت نه، بلکې پر ګڼو مسایلو له دې ډلې اقتصادي او سیاسي ملاتړ بحث وشي. د پولنډ د ولسمشر د بهرنیو چارو سلاکار زیاته کړې چې د اوکراین ولسمشر زیلینسکي به د چهارشنبې په ورځ د... Читать дальше...

که څه هم د طالبانو حکومت د یوې اوونۍ په تېرېدو لا هم د زده‌کړو فعال مطیع‌الله ویسا له بنده نه‌دى ازادى کړى، خو کورنۍ یې هیله‌منه ده، چې هغه ژر خوشې شي. د مطیع‌الله ویسا ورور عطاالله ویسا نن ازادي راډیو سره خبرو له طالب مشرانو د دې ستونزې د حل په برخه کې د همکارۍ او په ښه ډول د دې قضیې د پای غوښتنه وکړه. هغه وویل، دوی خپل مثبت پیغام او تر څنګ یې د مطیع‌الله ویسا د نیولو په اړه د افغانانو غبرګون له چارواکو سره شریک کړی دی. نوموړي وويل: "تر اوسه پورې لا هغه په بند کې دی، خوشې شوی نه‌دی. موږ... Читать дальше...

د ترکيې استنبول ښار د کوڅو پیشوګانو او سپیو لپاره مشهور دی. د ښار د انسانانو ابادي ۱۵ مېليونه ده او د يوه اټکل له مخې، له څلورو څخه تر شپږ لکو پورې پیشوګانې او سپي هم پکې شته دي چې د ښار خلک ورسره ډېره مينه لري. د اسوشيېټېډ پرېس اژانس له ویډیو جوړ رپورټ.

د افغانستان تر نولس کلونو کم‌عمره لوبډلې د ۲ یو ورځنیو سیالیو په لړۍ کې سریلانکا ته ۲-۰ ماتې ورکړه. دغه لوبلړۍ چې د اپریل په لومړۍ نېټه د عربي متحده اماراتو په ابوظبۍ ښار کې پیل شوې وه، په ترڅ کې یې پرله‌پسې دوه سیالۍ ترسره شوې او افغان لوبډلې وګټلې. د دویمې لوبې پچه افغان لوبډلمشر وګټله او د توپ اچونې پرېکړه یې وکړه. سریلانکا لوبډلې د لوبې په ۳۷م اور کې خپل ټول لوبغاړي له لاسه ورکړه او د ۱۶۲ منډو هدف یې وټاکه. د دوی لپاره ویهاس تیومیکا ۳۳ او دویندو راناتونګا ۲۸ منډې ترسره کړې. د افغان... Читать дальше...

یوې زورورې زلزلې نن دوشنبه د روسیې د لیرې ختیځ سواحل ولړزول، خو د ځاني او مالي زیان راپور نه‌دی ورکړل شوی. د دې زلزلې شدت د ریښتر په مقیاس شپږ اعشاریه نهه درجې ښوول شوی او د روسیې د اضطراري چارو وزارت وايي، د څونامي توفان یا هم سم د لاسه د مرګ‌ژوبلې یا هم ویجاړیو خبر نه‌دی ورکړل شوی. د زلزلې مرکز د روسیې په پیټرو-پاف-لوفسک-کام-چاڅکي کې تر ځمکې لاندې ۱۰۰ کیلومتره ژور و. د رسنیو په خپرو شویو تصويرونو کې ښکاري چې په کامچاتکا ټاپووزمه کې ځینو ودانیو درزونه کړي او په سوپر مارکېټونو کې تر زلزلې وروسته بوتلونه مات شوي دي. Читать дальше...

د شېراني انتظامي مشر حضرت ولي کاکړ د اپرېل پر دویمه شپې مهال تر لارې خلاصېدو وروسته مشال راډیو ته وویل چې اغېزمنې سیمې ته یې لوی مشینونه وروړي ول.

د کاسوو پخوانی ولسمشر هاشم تاچي نن بیا په هاګ کې د وژنو او شکنجو په تور محاکمه کېږي. پر هغه تورونه دي، چې له ۱۹۹۸ څخه یې تر ۱۹۹۹ م کاله پورې له سربیا سره د خپلواکۍ د جګړې پر مهال د وژنو او شکنجې وژونکی کمپاین پرمخ بېولی دی. تاچي چې د خپل وخت د چریکي جګړې اتل ګڼل کېده، پر ځان لګېدلي تورونه ردوي. ویل شوي ده، هغه وخت د کاسوو د ازادۍ غوښتونکي پوځ البانیايي نژاده غړي، سربان او روما وګړي د دښمن په توګه په نښه کړي دي. په هغو کلونو کې یاغیانو د قدرت ترلاسه کولو هڅه کوله. څارنوالان وايي، هاشم تاچي... Читать дальше...

د روسیې په سنټ پټرزبرګ ښار کې پرون یکشنبه یوې بمي چاودنې د روسیې یو مشهور پوځي بلاګر وواژه او ځینې نور کسان يې ټپیان کړل. د ټپیانو شمېر اوس ۳۲ ته رسېدلی، حال دا چې دغه شمېر ۲۵ ښوول شوی و. د روسیې ریا دولتي اژانس د روغتیا وزارت په حواله راپور ورکړی چې، نن دوشنبه یې ویلي، په ټپیانو کې د لسو کسانو وضعیت د اندېښنې وړ دی. د روسیې پوځي بلاګر ولادین تاتارسکې په یوه کافي شاپ کې ووژل شو او دا د روسیې په خاوره کې دویمه وژنه ده، چې د اوکراین جګړې ته نږدې کس په‌کې په نښه کېږي. د انټرفاکس خبري اژانس... Читать дальше...

د جرمني د صدراعظم مرستیال رابرت هابیک پر سیاسي مسایلو د بحث لپاره نن دوشنبه د اوکراین پلازمېنې کییف ته ورسېد. له هغه سره په دې سفر کې د سوداګرو یو کوچنی هیئت ملګری دی. ویل شوي دغه سفر تر ډېره پر پرمختیايي چارو او د انرژۍ په سکټور کې پر همکارۍ متمرکز دی. هابیک چې د جرمني د صدراعظم مرستیال او د اقتصاد وزیر دی، کییف ته د سفر په درشل کې ویلي وو: هدف يې اوکراین ته هیله ورکول دي، چې دغه هېواد به تر جګړې وروسته بېرته رغول کېږي. د ده په وینا د پانګونې په برخه کې هم له وړاندې پرېکړې شوي، چې په کومو ځایونو کې به وشي. Читать дальше...

په خیبر پښتونخوا او پنجاب کې د صوبايي اسمبلیو د تحلیل کېدو څه د پاسه دوه نیمې میاشتې وشوې. د پاکستان ایین وايي چې د اسمبلیو د تحلیل کېدو وروسته په ۹۰ ورځو کې به د نوي حکومت لپاره انتخابات تر سره کېږي.

په افغانستان کې تر شپږم ټولګي پورته د نجونو پر زده کړو تر بندیز وروسته اوس یوشمېر زده کوونکې پرلیکه یا انلاین تعلیم ترلاسه کوي. طالبانو د ۲۰۲۲ز کال په ډېسېمبر کې د نجونو پر مخ د پوهنتونونو دروازې هم وتړلې. خو وايي، د نجونو تعلیم په اړه تګلاره جوړوي. خو په افغانستان کې زیاتره وګړي بې وزله دي، پکې انټرنېټ ورو دی او داراز، د برېښنا کمښت یا نه شتوالي له کبله هم زیاتره نجونه انلاین زده کړې نه شي کولای. د رویټرز اژانس له ویډیو جوړ رپورټ.

افغان هندی پخوانی کرکټ لوبغاړی، سليم دراني د ۸۸ کلونو په عمر د هندوستان په ګجرات کې وفات شو. سليم درانی په ۱۹۳۵ کال کې په کابل کې زیږيدلی وو. د افغانستان کرکټ بورډ‌ تر مخه، هغه په دوه کلنۍ کې د خپلې کورنۍ سره هند ته ولاړ. د دراني کورنۍ هملته پاتې شوه. نوموړي په ډيره ځوانۍ کې کرکټ پيل او پکې ښه وځليد.  د کرکټ د لوبو شمېرې ساتونکې ويبپاڼې، اي ايس پي اين کريک اينفو تر مخه سليم درانی د هند ملي‌کرکټ لوبډلې مشهور لوبغاړی وو چې له ۱۹۶۰ کال تر ۱۹۷۳ پورې یې لوبې وکړي. هغه مهال نوموړي په ۲۹ سیاليوو کې ۱۲۰۲... Читать дальше...

هلمند کې طالب چارواکي وايي، دغلته يې د پخوا په پرتله امنيتي تدابير دوه برابره ډېر کړي دي. دوی وايي، په یادو امنیتي تدابیرو کې په لیرو پرتو سیمو کې نوې امنیتي پوستې جوړول، په ښار کې چیک پاینټونه ایجادول او شپنۍ ګزمې شاملې دي. بل‌خوا د سیاسي چارو شنونکي وايي، طالبانو په کور دننه د خلکو ملاتړ او باور له لاسه ورکړی دی. نور تفصيل د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ: