"په ٣ کلونو کې لسګونه افغان رسنيز او د بشر حقونو فعالان وژل شوي"
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو دفتر (یوناما) په خپل یو تازه راپور کې ویلي، چې په دغه هېواد کې، د ٢٠١٨ کال د جنورۍ له لومړۍ نېټې تر د ٢٠٢١ جنورۍ ٣١مې پورې ۶۵ د رسنیو د کارکوونکي او د بشري حقوتو مدافعینو وژل شوي دي.
د دغه راپور له مخې، یوازې د بین الافغاني مذاکراتو له پیل او د ٢٠٢٠ کال د سپټمبر له ١٢مې د ٢٠٢١ د جنورۍ تر ٣١مې نېټې پورې ۱۱ د رسنیو کارکوونکي او د بشري حقونو مدافعین په هدفي وژل شوي دي.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې دیبرا لاینز وایي: "د بشري حقونو د مدافعینو او د رسنو د کارکوونکو غږ د هرې ښایسته او خلاصې ټولنې لپاره اړین دی، د سیاسي هوکړې او خبرو له لارې د جګړې د پای ته رسولو پر مهال باید د بشر د حقونو د مدافعینو او د رسنیو د کارکوونکو غږونه تر بل هر وخت زیات واورېدل شي، خو بر عکس دوی غلي کړل کېږي."
د دغه راپور پر بنسټ، په تېرو دوو کلونو کې له ٦۵ قربانیانو چې ډېرى یې په یو کال کې وژل شوي ، ٣٢ یې د بشري حقونو مدافعین او ٣٣ یې د رسنیو کارکوونکي وو.
د دغه دفتر په خبره، له دې ډلې ١١ کسان په تېرو څلورو میاشتو کې وژل شوي چې ۵ یې د بشري حقونو مدافعین او ۶نور د رسنیو کارکوونکي وو.
دغه راپور کې اوسنی وضعیت د اندېښنې وړ بلل شوی او د جګړو له ټولو اړخونو غوښتل شوي چې تاوتریخوالی راکم کړي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو دفتر یوناما له افغان دولت غوښتي، چې د بشري حقونو د فعالینو او د رسنیو د کارکوونکو خوندیتوب ته پام وکړي او د جګړې له نادولتي اړخ څخه یې هم د یادو کسانو د وژنې ژر تر ژره بندېدل غوښتي.
د افغانستان د دولت پیغام دا دی، چې خبریالان او مدني فعالان په ټولنه کې پېژندل شوې څېرې دي او په خبره یې طالبان نه غواړي چې دا کسان ژوندي پرېږدي.
د ولسمشر د لومړي مرستیال امرالله صالح د دفتر د رسنیو غړی ضیا ورسجي په دې اړه ازادي راډیو ته وویل: "طالبانو له امریکا سره په دوحې کې تر توافق وروسته په هدفي وژنو، د سړک غاړې ماین چاودنو او مقناطیسي بمونو په الوزولو لاس پورې کړی، د دغو هدف وژنو د عاملینو اعترافونه د دې ښکارندویي کوي چې چې د ټولو دغو ترورونو تر شا د طالبانو لاس دی، د ملګرو ملتونو یوناما دفتر د اعلامیې پر وړاندې د دغې ډلې غبرګون هم همدا حقیقت بیانوي."
خو طالبان بیا وایي چې دوی خپل مسوولیت ترسره کړی.
د دغې ډلې ویاند ذبیح الله مجاهد د یوناما د راپور په غبرګون ازادي راډیو ته وویل، چې د هدفي وژنو تورونه ردوي او غندیي یې، خو په خبره یې دوی په دې اړه خپلې څېړنې کړي چې په لازم وخت کې به یې له خلکو سره شریکې کړي.
ازادي راډیو خبریالان الیاس داعي د هغو خبریالانو له ډلې دی، چې د تېر ۲۰۲۰ کال د نومبر په ۱۲مه نېټه د هلمند په لښکرګاه ښار کې د مقناطیسي ماین په چاودنه کې ووژل شو.
که څه هم د کورنیو چارو وزارت وايي، د هغه وژونکي یې نیولی، خو د یو شمېر نورو هغو خبریالانو د وژنې قضیې لا هم بېبرخلیکه پرتې دي چې په همدې کال ترور شول.
د طلوع نیوز ټلویزیون پخوانی خبریال یما سیاوش، په غزني کې د الجزیره ټلویزیون خبریال رحمت الله نېکزاد، په ننګرهار کې د انعکاس ټلویزیون خبریاله ملاله میوندۍ او یو شمېر نور خبریالان په دې وروستیو کې په هېواد کې په هدفي ډول ووژل شول.
دغو پېښو د ډیریو رسنیو د کارکوونکو او د رسنیو د ملاتړو بنسټونو اندېښنې او نیوکې راپارولي دي.
د ملګرو ملتونو سیاسي دفتر یوناما په راپور کې راغلي، چې د وروستیو هدفي وژنو له امله ډیریو خبریالانو د خپلو راپورونو پر سانسور کولو، کار پرېښودلو او ان له هېواده وتلو ته اړ شوي دي.