Deputetët ‘nënshkruhen’ dhe braktisin seancat
Çështja e mungesës së deputetëve të Kuvendit të Kosovës në seancat parlamentare, pritet të trajtohet me një akt të brendshëm të Kryesisë së Kuvendit, në bazë të Rregullores së re të punës së Kuvendit, ka thënë deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje, Adnan Rrustemi, kryetar i Komisionit parlamentar për Legjislacion, Mandate, Imunitete, Rregulloren e Kuvendit dhe Mbikëqyrjen e Agjencisë Kundër Korrupsion.
Siç i ka thënë ai Radios Evropa e Lirë, Grupi punues për hartimin e Rregullores së re të Kuvendit, i themeluar nga ky komision, e ka përfunduar punën më 5 korrik.
Rrustemi thotë që në Rregulloren e re është adresuar edhe çështja e mungesës së deputetëve në seancat parlamentare.
Sipas tij, në Rregulloren e re, të cilën komisioni që ai drejton do t’ia procedojnë Kuvendit, është përcaktuar që Kryesia e Kuvendit, me një akt të brendshëm të rregullojë kushtet dhe kriteret e kompensimit të deputetëve për pjesëmarrjen në seancë, në mbledhje të komisioneve dhe të grupeve punuese.
“Me Rregullore të punës së Kuvendit, e kemi të pamundur për ta detajuar në tërësi. Por, krijojmë njëfarë baze juridike dhe ndërkohë edhe një lloj përgjegjësie të Kuvendit, që me një akt të brendshëm të rregullojë administrimin e pjesëmarrjes së deputetëve në Kuvend. Pra, qoftë duke përcaktuar se kur konsiderohet pjesëmarrje (në seancë), nënshkrimi në fillim apo në fund të seancës ose përdorimi i teknologjisë përmes digjitalizimit të evidentimit”, tha Rrustemi.
Sipas tij, më 6 korrik, pritet që komisioni të miratojë raportin e Grupit punues për hartimin e rregullores së re të Kuvendit dhe me amendamente ta procedojë atë në Kryesinë e Kuvendit, në mënyrë që të renditet si pikë në njërën nga seancat e ardhshme.
Përderisa paga mesatare bruto në Kosovë është rreth 460 euro, paga bazë e një deputeti në Kosovë është 1,547 euro në muaj ose 18,564 euro në vit.
Kompensimi mujor për pjesëmarrje në seanca plenare është 240 euro, ndërsa kompensimi për mbledhje të komisioneve është 160 euro. Të 120 deputetët kanë edhe të drejtën e mbulimit të shpenzimeve të qëndrimit dhe udhëtimit brenda dhe jashtë vendit me detyra zyrtare. Sipas Rregullores aktuale të Punës së Kuvendit të Kosovës, për t’i përfituar këto të ardhura, deputeti është i detyruar të marrë pjesë në seancat plenare dhe në mbledhjet e organeve ndihmëse të Kuvendit, në të cilat është anëtar.
Por jo rrallë, në seancat e Kuvendit të Kosovës janë parë deputetë të caktuar që kanë dhënë nënshkrimin për të shënuar pjesëmarrjen formale në seancë dhe më pas kanë braktisur seancën.
Në disa raste, braktisja e seancës është bërë nga një numër i madh deputetësh, duke pamundësuar kështu kuorumin e nevojshëm prej 61 deputetësh, për të votuar për miratimin e projektligjeve të caktuara.
Haxhiu: Janë shënuar 669 mungesa të deputetëve
Mungesa e theksuar e pjesëmarrjes së rregullt në punimet plenare nga ana e deputetëve të Kuvendit të Kosovës, është karakteristikë e punës gjashtëmujore të legjislativit. Ky konstatim del nga raportin për punën e Kuvendit gjatë periudhës janar-qershor të vitit 2022, të cilin e ka bërë publik, të martën (më 5 korrik), Instituti Demokratik i Kosovës.
Sipas raportit të këtij instituti, gjatë gjashtëmujorit të parë të vitit, Kuvendi ka mbajtur gjithsej 45 seanca, duke përfshirë këtu edhe 19 vazhdime të seancave. Ndërkaq, gjithsej 23 seanca kanë dështuar në mungesë të kuorumit prej 61 deputetëve prezent për të vazhduar me procesin e votimit.
Në 15 nga këto 23 seanca të dështuara në mungesë të kuorumit, në rend dite ka qenë shqyrtimi i projektligjeve, gjë që ka ndikuar në zvarritjen e shqyrtimit të tyre.
Agnesa Haxhiu, hulumtuese nga Instituti Demokratik i Kosovës, ka thënë se sipas të dhënave të siguruara nga Kuvendi i Kosovës, deri në fund të muajit qershor, deputetët kanë munguar 699 herë dhe mesatarja e mungesave për secilën seancë, është në 16 deputetë.
“Po të analizohen të dhënat e pjesëmarrjes së deputetëve në seancat që kanë dështuar për mungesë të kuorumit, atëherë shohim që të regjistruar në listat e pjesëmarrjes janë mbi 90 deputetë. Kjo e shpërfaqë edhe një herë problemin që e ka Kuvendi, tash e disa legjislatura, të mungesës së përgjegjësisë individuale të secilit deputet karshi obligimeve që ata i kanë ndaj qytetarëve, që nënshkruhen në listat e pjesëmarrjes por që nuk qëndrojnë në seancë gjatë dhe deri në përfundim të saj”, tha Haxhiu.
Sipas raportit të Institutit Demokratik të Kosovës, në gjashtë muajt e parë të këtij, 108 projektligje janë proceduar në Kuvend, prej të cilave deri tani janë miratuar 43 apo 39 për qind e atyre qe janë në procedurë.
“Nga 65 projektligje që janë duke u shqyrtuar në Kuvend, vetëm 14 prej tyre janë ende brenda afateve procedurale të parapara me Rregulloren e Punës. Ndërkaq 51 projektligje të tjera që aktualisht janë në procedurë të shqyrtimit i kanë kaluar të gjitha afatet procedurale, qoftë brenda dy leximeve ose para leximit të parë siç parashihet me Rregullore”.
"Një nga ato që tashmë i ka kaluar të gjitha afatet, por nuk është miratuar, është një prej dokumenteve më të rëndësishme të Kuvendit, që është Rregullorja e punës”, ka thënë hulumtuesja e Institutit Demokratik të Kosovës, Agnesa Haxhiu.
Sipas të dhënave të Institutit Demokratik të Kosovës, agjenda legjislative e Qeverisë së Kosovës për këtë vit përmban gjithsej 150 projektligje, prej të cilave, brenda gjashtë muajve të fundit në Kuvend janë dorëzuar vetëm 23. Poashtu, janë 80 projektligje që nuk kanë arritur që të miratohen në vitin 2021 dhe ato janë bartur për në vitin aktual, duke e stërngarkuar agjendën e Kuvendit dhe komisioneve parlamentare.
Mungesat e deputetëve në seanca edhe në vitin 2021
Çështja e mungesës së deputetëve në seancat parlamentare dhe pamundësimi i kuorumit për miratimin e projektligjeve është problem që po e përcjellë Kuvendin ndër vite.
Në sesionin pranveror të vitit 2021, sipas raportit të Institutit Demokratik të Kosovës për atë periudhë, Kuvendi i Kosovës ka mbajtur 23 seanca, duke përfshirë edhe seancën konstituive, prej të cilave 16 ishin seanca të rregullta, katër të jashtëzakonshme dhe dy seanca solemne.
Në pesë raste të ndryshme gjatë punimeve plenare, opozita kishte lëshuar sallën për shkak të mosmarrëveshjeve me shumicën parlamentare.
Sipas të dhënave që ka siguruar IKD-ja nga Kuvendi, deri në fund të muajit korrik të vitit 2021, janë shënuar 414 mungesa të deputetëve në seanca plenare.
Në secilën seancë në Kuvend, në periudhën janar-korrik të vitit 2021, mesatarisht kanë munguar deri në 15 deputetë.
Sipas të dhënave nga listat e pjesëmarrjes së deputetëve në seanca, në secilin seancë numri i deputetëve të nënshkruar ishte mbi 80. Ndërkaq në shumë raste, kryesuesi/ja e seancës është detyruar të shtyjë seancën, të kërkojë pushim ose ta ndërpres atë në mungesë të kuorumit prej 61 deputetëve në sallë.
Sipas Përmbledhjes së Pulsit Publik, të cilin UNDP e ka publikuar më 5 korrik, niveli i kënaqshmërisë së qytetarëve me kryetarin e Kuvendit të Kosovës, në prillin e sivjetmë është 55.4 për qind, ndërkaq në maj të vitit 2021 kjo kënaqshmëri ka qenë 59.2 për qind.
Niveli i kënaqshmërisë së qytetarëve ka zbritur edhe në raport me punën e Kuvendit të Kosovës. Në prill të këtij viti ka qenë 50.2 për qind, që do të thotë më pak se 3 pikë të përqindjes krahasuar me majin e vitit të kaluar.