Баъди ислоҳи қонун мансабдорон дороиҳои худро ошкор мекунанд?
Бо талаби созмонҳои байналмилалӣ ва ҳам дар талоше барои мубориза бо фасоду ришвахорӣ дар Тоҷикистон қонунеро ислоҳ кардаанд, ки феҳрасти мансабдоронеро, ки бояд ҳатман эъломияҳои андозу амволашонро супоранд, дарозтар мекунад.
Вакилони Маҷлиси намояндагон ҳафтаи гузашта тарҳи ислоҳшудаи қонун «Дар бораи муқовимат ба коррупсия» -ро ислоҳ карданд, ки мансабдорони давлатӣ ва ҳам талабгорони кор дар идораҳои давлатиро ӯҳдадор месозад, заррае аз сарвату амволашонро пинҳон надоранду дар эъломияи андоз нависанд.
Ислоҳу тағйирот асосан дар моддаи 21-уми қонун аст, ки аз мансабдорони давлатӣ мехоҳад, ҳар сол дар бораи даромад ва амволи худ ба идораи андоз гузориш бидиҳанд. Дар ин модда дар қонуни пешина, ки фақат аз 5 банд иборат аст, омадааст, “роҳбарони мақомоти давлатӣ.... ҳангоми таъйин (интихоб) ба мансаб... ӯҳдадоранд, ҳар сол доир ба вазъи молумулкии худ ба мақомоти болоӣ ва оид ба даромад ба мақомоти андоз.. маълумот пешниҳод намоянд.”
Аммо дар тарҳи нав, феҳрасти мансабдороне, ки бояд эъломияи андозу дороиҳои худро супоранд, бисёр васеътар шудааст. Аз ҷумла аз ҳисоби кормандони Бонки миллӣ, мақомдороне, ки дар хориҷ кор мекунанд ва мансабдорони тамоми муассисаҳое, ки дар онҳо ҳиссаи давлат на камтар аз 50 дар садро ташкил медиҳад.
Видеоро инҷо бинед:
Бар асоси қонун, ин мансабдорон бояд то рӯзи 1-уми апрел эъломияҳои худро ба идораи молиёт ва ё андоз супоранд. Илёс Идрисзода, мудири Оҷонси хизмати давлатӣ дар ҳузури вакилони мардумӣ гуфтааст, ки дар эъломия аз даромад, бояд даромади мансабдор, молиёти пардохта, мошину хонаҳои истиқоматӣ, ҳавлӣ, бӯстонсаро, чӣ дар хориҷ ва ё дохил зикр шавад. Агар мурғу гову гӯсфанд ҳам парвариш кунанд, ё дар ихтиёр дошта бошад, ҳатман саршумори онҳоро ҳам бинависад.
Идрис Илёсзода гуфтааст, ки ҳадафи ислоҳи ин қонун аз ҷумла, иҷрои яке аз бандҳои барномаи ҳамкорӣ бо Сандуқи Байналмилалии Пул аст, ки дар ислоҳоти иқтисодӣ ба Тоҷикистон кӯмак мекунад. Азизбек Хайриддинзода, вакили Маҷлиси намояндагон гуфтааст, ки “Тағйиру иловаҳои пешниҳодшуда имкон медиҳад, ки шаффофият ва сари вақт пешниҳод намудани эъломия оид ба андоз аз даромад ва эъломия оид ба вазъи молумулкӣ таъмин карда шавад.”
Дар умум ба моддаи 20-уми қонун 6 банд илова карда дар маҷмӯъ ба 11 банд расонидаанд. Ба гуфтаи Идрис Илёсзода, дар сурати пешниҳод накардани эъломияҳои даромаду амвол ва иттилои дурӯғ, номзад мансабдор аз мақомаш бозхонд ва ё барканор мешавад. Аз ин пас ҳамчунин аз довталабони кор дар вазифаҳои давлатӣ қабл аз таъйинашон эъломияи андозу амвол мепурсидаанд.
Масъалаи шаффофият дар кори идораҳои давлатӣ ва бахусус сарвати вазирону мансабдорон солҳост, ки дар ҷомеаи Тоҷикистон баррасӣ мешавад. Агарчӣ супурдани эъломи андоз барои мақомот солҳост, ки ҳатмист, вале то кунун ягон вазир ва ё мансабдори дигари тоҷик эъломияи андоз ё дороиҳои худро нашр накардааст. Музди кам, вале сарвату дороии баъзе аз мансабдорон дар Тоҷикистон шубҳаву гумонро дар бораи шаффофияти кори онҳо ва ё суистифода аз мақомашон зиёд кардааст.
Дар гузашта хабарнигорони тоҷик аз як додситони собиқи кулл пурсиданд, ки зердастони ӯ, ки музди кам мегиранд, чӣ гуна соҳиби мошинҳои гаронбаҳо шудаанд, посухаш ҳам ин буд, ки хешовандонашон ҳадя кардаанд. Моҳи феврали соли 2022 муҳаққиқони Маркази пажӯҳиши фасод ва ҷиноятҳои созмонёфта, гуфтанд, санадҳоеро дар ихтиёр доранд, ки нишон медиҳад, Қосим Раҳбар, вазири собиқи кишоварзӣ ва раиси собиқи вилояти Суғд соли 2004 дар як бонки Швейтсария ҳисоб боз карда, дар он ҷо бештар аз 8 миллион франки швейтсарӣ нигоҳ доштаааст.
Бо вуҷуди шубҳаву гумони зиёд, ки ба ин зудиҳо мансабдорони Тоҷикистон эъломияҳои худро ба ҷомеа ҳам нишон диҳанд, Илёс Идрисзода, раиси Оҷонси хидмати давлатии Тоҷикистон, дар гузашта гуфта буд, ки баррасиҳо дар бораи оммавӣ кардани маълумот дар бораи дороии мансабдорон баррасӣ мешавад, аммо қарори ниҳоӣ кай қабул мешавад, маълум нест.