Sil suwlary ýollara, jaýlara zelel ýetirýär, ýöne öri meýdanlar ganýar, mallar ine-gana otlaýar
Ýaz paslynyň gelmegi bilen, Türkmenistanyň dürli künjeklerinde ýygy-ýygydan gaýtalanyp başlan çygly howa ilatyň gündelik durmuşyna, infrastrukturalara zyýan ýetirýär. Beýleki tarapdan, boşap galan suw howdanlary dolýar, öri meýdanlarynyň ýagdaýy gowulanýar we maldarçylyk hojalyklary bähbit görýär.
Azatlyk Radiosynyň habarçylary we çeşmeleri paýtagt Aşgabatda we sebitlerde soňky wagtlarda dowamly ýagýan ýagyşlaryň raýatlaryň durmuşyna ýetirýän täsirleri barada maglumat taýýarladylar.
“Meteožurnal” neşiri 17-18-nji aprelde ýurduň günorta sebitlerinde, Mary we Lebap welaýatlarynda bolup geçen güýçli ýagyşly howa barada habar berdi.
Ýagynly howada Türkmenabada 30,6 mm-e çenli, Ýolötene 24 mm-e çenli ygal düşdi.
Neşir apreliň ortalarynda ýurduň ençeme sebitlerinde birnäçe günläp ýagyşlaryň dowam edendigini habar berdi.
“Ýagyşly howada sil suwlarynyň güýjüne mellek ýerlerine, ekin meýdanlaryna, ýollara we ilatyň ýaşaýyş jaýlaryna dürli möçberlerde zyýan ýetdi” diýip, günorta sebitleriň birnäçe ýaşaýjysy aýdýar.
Bu ýagdaý ilatyň gündelik durmuşyna, infrastrukturalara oňaýsyz, öri meýdanlaryna, maldarçylyk hojalyklaryna oňaýly täsir edýär.
“Bir tarapdan, sil suwlarynyň güýçli akymy käbir sebitlerde ýykgynçylyga sebäp bolýar, beýleki tarapdan, boşap galan suw howdanlarynyň ýagyş suwlaryndan dolmagyna getirýär” diýip, ýerli ýaşaýjylar aýdýar.
Mary welaýatynda Azatlyk Radiosynyň habarçysy bilen gürrüňdeş bolan birnäçe ýaşaýjy soňky ýagyşlaryň öri meýdanlarda gök otlaryň gürelmegine we köpelmegine, maldarçylyk hojalyklarynda saklanýan mallaryň öri meýdanlarda ine-gana otladylmagyna mümkinçilik berendigini aýtdy.
“Mal-garalar ýagyş suwlaryndan ganan öri meýdanlarda endigan otladylýar, mallar semreýär, bu ýagdaý mallaryň baş sanynyň köpeldilmegine oňyn täsir eder” diýip, maryly maldarlar aýdýar.
Ýöne gaýtalanýan ýagyşlar barada diňe diýen ýaly maldarlar oňyn teswir berýärler.
Hususan-da, oba infrastrukturalary ýagyş suwlaryndan ejir çekýär, ýollar palçyga bulaşýar.
“Welaýatyň çägindäki ýollaryň ençemesi asfaltlanmadyk. Şonuň üçin, ýagyş ýaganda ýollar palçyga bulaşýar, batga bolýar. Palçykly ýollarda awtoulaglar hapalanýar, pyýadalar bolsa palçykly ýollarda rezin ädiklerde ýöremeli bolýarlar” diýip, maryly ýaşaýjylar aýdýar.
Sil suwlarynyň Sumbar derýasyna täsiriAzatlyk Radiosynyň Balkan welaýatyndaky habarçylary we çeşmeleri hem, soňky birnäçe günüň dowamynda bu sebitlerde bolup geçen ýagynly howa barada hem-de sil suwlarynyň ýol açan netijetleri hakynda habar berýärler.
“Eýranyň çäginden akyp gelen sil suwlary bu sebitde onlarça ýyl bäri gurap galan Sumbar derýasynyň gömülip barýan hanasynyň ugrunda gaýtadan jaýryklary emele getirdi” diýip, balkanly ýaşaýjylar aýdýar.
240 kilometr çemesi uzynlygy, 8 müň inedördül kilometr çemesi hanasy bolan Sumbar derýasy ýylyň dowamynda tas iki aýdan bäş aýa çenli suwsuz galýar. Bu derýa öňler Etrek derýasyna, Etrek derýasy bolsa Hazar deňzine baryp guýýardy. Ýöne derýanyň hanasynyň ugrunda ýerleşýän sebitlerde soňky asyrlarda ekerançylyk suwlaryna bolan talabyň güýçlenmegi Sumbar derýasynyň, Etrek derýasyna baryp guýmagyna, Etrek derýasynyň bolsa, Hazar deňzine baryp guýmagyna päsgelçilik döretdi.
Türkmenistanda soňky birnäçe ýyl bäri, hususan-da, bahar aýlarynda çygly howa, ýagyş-ýagmyr ýygy-ýygydan gaýtalanyp başlady. Muňa garamazdan, daýhanlar, şol sanda ekerançylyk we maldarçylyk hojalyklary tomus aýlarynda gurakçylykdan ejir çekýär.
Şol bir wagtda, howanyň üýtgemegi bilen bagly global aladalaryň arasynda soňky ýyllarda ýurduň çäginde adatdan daşary howa hadysalary hem ýygjamlaşýar.
Azatlyk Radiosynyň habarçylary ýaňy-ýakynda Ahal welaýatynyň çäginde turan adatdan daşary tüweleýiň ençeme ýaşaýyş jaýlaryna zyýan ýetirendigini, haraý sorap häkimiýetlere ýüz tutan ýerli ýaşaýjylaryň haýyşlarynyň jogapsyz galandygyny habar berdi.
Sil suwlarynyň täsirleri barada ýerli häkimiýetlerden resmi teswir alyp bolmaýar.
Gadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.
Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPN ulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.