Trafiğin sarı sultanları
Taksi direksiyonları narin ellere emanet. İstanbul’da 150 kadın, ekmeğini şoför olarak kazanıyor. Kimisi mecburiyetten başladı kimininse hayaliydi. İstanbul’daki 17 bin 395 taksici arasında hanımeli değmiş taksilerin sayısı her geçen gün artıyor. Çekmeköy’de bir araya gelen hanımlar, İstanbul Taksiciler Esnaf Odası Genel Müdürü Zeynep Kılıç önderliğinde Taksinin Sultanları projesini başlattılar. Bu etkinlik, kadınlara iş imkanı sağlamak, sorunlarına çözüm bulmak amacıyla yola çıktı. Taksi camiasında kadınların daha çok yer alması gerektiğine dikkat çekmek istediklerini belirten Zeynep Kılıç, “Bayanlarımızda farklı bir duyarlılık ve şefkat var. Daha dikkatli olduklarını, kurallara uyduğunu, yeniliklere açık olduğunu, olumsuz durumlara yer verecek davranışlarda bulunmadıklarına inanıyorum. Bu proje aynı zamanda iş arayan bayanların iş kapısı olacak. Bazıları hem okuyup hem çalışmak istiyor bazıları da şoför olmak istiyor ancak yol gösteren bulamıyor. Proje sayesinde camiamız, sarı çiçekler açacak” diyor.
SAYIMIZ ARTTIKÇA DUYARLILIK ARTACAK
Üç sene boyunca Anadolu Yakası’nda taksicilik yapan ve daha sonra seçimlere katılıp Taksiciler Odası’na dahil olan Kılıç, 15 yıla yakın bir süredir sektörün içinde. Gelen tepkilerin olumlu olduğunu belirten Kılıç geri dönüşler hakkında şunları söylüyor: “Daha önceden de takip ediyordum, bir durağa girdiğinizde o durakta bayan şoförün olduğunu anlayabiliyorsunuz. Görünüşten, konuşmalardan, ortamın etkisini hissedebiliyorsunuz. Beyefendiler biraz rahat olabiliyorlar ancak bayan olduğunda daha dikkatliler. Tek sorun trafik. Yolcumuzun aciliyeti olabiliyor, biz de sabırlı olmaya çalışıyoruz. Direksiyonda olduğumuzda atmosfer değişiyor diyebilirim, binen yolcu ne kadar sinirli de olsa birden sakinleşiyor, sesini yumuşatıyor. Bayan şoförlerin sayısı arttıkça duyarlılığın artacağına inanıyorum.”
KİMİNE GÜLERYÜZ KİMİNE TERAPİ
Sekiz yılını taksicilikle geçiren İlknur Yılmaz, Çamlıca bölgesinde sabah altıdan öğlen üçe kadar saatlerini direksiyon başında geçiriyor. Günlük gazeteleri, kolonyasını, mendilini araçtan eksik etmeyen Yılmaz, bayan şoförlerin aracın iç ve dış temizliğine ayrı bir önem verdiğini söylüyor. Teknolojinin gelişimiyle daha rahat çalıştıklarına değinen taksici, “Gelen müşterinin ve benim kimlik bilgilerim ortada oluyor. Hayat şartları sizi nereye götürecek bilemiyorsunuz. Sosyal biriyimdir, sevdiğim işi yapmak istedim. Siz güleryüzlü, iyi elektrikli olursanız karşınızdaki de ona göre davranıyor. Küçük bir hoşgeldin bile morali değiştiriyor. Bazıları konuşmaya başlıyor, yol boyu terapi gibi dinliyoruz. Konuşmak istemeyen oluyor, daha resmi oluyorsunuz. Eğitimlerimizi alıyoruz, iyi hazırlanıyoruz. Bayanların daha çoğalmasını istiyoruz. Taksicilere karşı önyargıları kıracağız. Daha uyumlu ve ılımlı olduğumuz için camiamız değişecek” diyor.
Maç günleri bir başka
22 yaşındaki Zeynep Simge Altungök, Kadıköy-Taksim hattında taksi dolmuş şoförlüğü yapıyor. Küçüklüğünden beri arabalara ilgisi olduğunu söyleyen Altungök, durağa gidip talepte bulunduğunu söylüyor.Türkiye’deki en genç taksi şoförü olan Altungök, bütün kadınları projeye beklediğini, her işi yapabileceklerini ispatladıklarını ifade ediyor. Üniversite eğitimini yarıda bırakan genç şoför, yapılacak işin sevilmesi gerektiğini belirtiyor ve şöyle devam ediyor: “Benden önce şoför olarak Vildan hanım orada olduğu için çabuk kabul edildim.Müşteri tutmuyor, ben de bazen gece çalışıyorum.264 tane dolmuş var, bize yolcu kalmıyor. Fenerbahçe Stadı’nın yanındayız.Maç günlerinde tatlı bir kalabalık oluyor.Trafik çok yoğun olduğu için ilerleyemiyoruz ve biraz gerginlik oluyor. Onun dışında bir kere de rakip takım aracı taşlamıştı. En büyük sorun, sarhoş müşteriler. Kusanlar çok oluyor. Bayan olduğum için ekstra bir sıkıntı yaşamadım.
Afedersiniz deyip inen yolcu oldu
- Vildan Atam, baba yadigarına sahip çıkmak için sekiz aydır taksi dolmuşçuluğu yapıyor. “Babamın üzerine güneş doğmadı” diyen Atam, eski ve yeni şartları şu sözlerle anlatıyor: “Babamı hiç sabah kahvaltısında görmedim. Kontak hiç soğumazdı. İş çoktu, yoğun çalışırdı ve saygı vardı. Babam öldükten sonra sudan çıkmış balığa döndük. Şimdiler, eskiye göre saygı kaybedildi ve daha durgun tabi. Dolmuş sayısı fazla olduğu için rekabet çok oluyor. Yedide yola çıkıyorum, durakları geziyorum, saat tutuyoruz, bekliyoruz, iş ve okul saatlerini dikkate alıyoruz. Bazı müşteriler taksi muamelesi yapıyor ama dolmadan kalkamıyoruz. Bazı dolmuş şoförleri hızlı sürüyor, bizi görenler teşekkür ediyor, takdir topluyoruz. Bir sabah çok erken müşteri bindi ve karşısında kadın şoför görünce özel bir arabaya bindiğini sanıp acele indi. Ben de durun diyemedim. .. Bunun gibi ticari taksilerin içinde bizleri görünce şaşkınlıklar oluyor.”
BİRAZ CESARET YETER
53 yaşındaki şoför Kadıköy- Taksim hattında görev alıyor ve şoförlük konusunda gençleri teşvik ediyor. Vildan Atam, “Zor gibi gözükse de araba kullanan herkes bu işi yapabilir. Farklı bir dikkat isteniyor, biraz cesaretli olmanız yeter. İnsanlarla uğraşıyorsunuz, riskler var ancak bunlar hangi işte yok ki? Müşterilerimiz oturmasını kalkmasını, ineceği zaman erken söylemesini bilen kişiler. Ben de aracımı sakin kullanıyorum. Her sektörde olduğu gibi istisnalarımız var. Çoğunluk, insan dışı hareket edenler tarafından lekeleniyor” diyor.