"Endi rejissörım dep ayta bilem": Nariman Aliyev - Ukraina kino mukâfatınıñ namzetliklerinde "Evge" filminiñ ğalebesi aqqında
"Evge" filmi Şarqtaki cenkte elâk olğan büyük oğlunı defn etmek içün Qırımğa ketken bir babanıñ - qırımtatarnıñ ikâyesini tarif ete. Film artıq bir sıra halqara mukâfatlarını aldı ve Ukrainadan "Oskar" mukâfatına teklif etildi. "Altın Dzığa" mukâfatında ğalibiyetniñ emiyeti ne ve zemaneviy Ukraina kinosı ne alda olğanını Qırım.Aqiqat Radiosı efirinde qırımtatar rejissörı Nariman Aliyev, ukrain kino tenqitçisi Andrey Alförov ve Ukraina kino akademiyasınıñ müdiri Anna Maçuh muzakere etti.
- Nariman, "Altın Dzığa" mukâfatı aqqında aytıp beriñiz. Onı alacağınıznı evelden bile ediñizmi? Eykelçik endi elinizde olğanı körüne edi.
Aliyev: Aslında, iştirakcilerniñ iç birisi "Altın Dzığa"nı kim alacağını bilmedi, kadrda körüngen eykelçikni ise onı keçken yıl qazanğan adamlardan aldım - boş elnen oturmamaq içün. Aynecilik yaptım demek mümkün. Yañı mükâfatlarnı daa yapıp çıqarmadılar, çünki karantin sebebinden işlep çıraruvları toqtatıldı. Yaznıñ soñuna qadar eykelçikler yañı saiplerinde olacaq dep bekleymiz.
- Ğalebe qazanacağınız taqdirde mukâfatnı Qırımğa yollamağa söz bergen ediñiz. Bunı nasıl yapacaqsıñız?
Aliyev: Aslında bütün mukâfatlarım anda, anamda tura. Qırımğa kirmek imkânı olğanda, bunı da yollarmız. Bu timsaliydir, çünki, bilgeniñiz kibi, filmde yarımadağa ziyaret aqqında tarif etile. Bundan ğayrı bu soylarım içün müimdir, Kyivde eykelçiklerimni köstermege adamım yoq.
- Şahsen siziñ içün bu mukâfatnıñ evelleri alğanlarıñızdan bir farqı barmı?
Aliyev: Mesele şunda ki, bundan evel menim filmim küçük bir jüri qarar çıqarğan kino festivallerinde mukâfat ala edi. "Altın Dzığa" ise bütün film sanayısınıñ adamlarını toplağan Ukraina kino akademiyasınıñ mukâfatıdır. Elbette ki, zenaatdaslarıñ işiñe o qadar büyük deger berse, hoş kele. Endi niayet rejissörım dep ayta bilem.
- Filmge ne tefsirleri oldı ve umumen ne fikir-cevaplarını aldıñız?
Halqara kösterüvler ile yahşı festival tarihımız bar edi, Ukrainada da numayışımız güzel keçti
Nariman Aliyev
Aliyev: Er şey olduqça müsbet, men bütünley hoşnutım. Halqara kösterüvler ile yahşı festival tarihımız bar edi, Ukrainada da numayışımız güzel keçti: eki milliondan çoq ğrıvnâ topladıq, 24 biñge yaqın seyircimiz oldı. Drama filmlerine eglence filmlerge köre o qadar istep barılmağanını em de filmimiz cenk, Qırım ve qırımtatarlar aqqında olğanını közde tutsaq, Ukraina kinosı içün bu yahşı raqamlardır.
- Diñleyicilerimiz soray: al-azırda filminizni Qırımda ve qomşu Rusiyede seyir etmek mümkünmi?
Aliyev: Qanuniy olaraq böyle çare yoq, amma gipotetik olaraq, Ukraina qanunlarını bozaraq "Evge" filmini onlayda qıdırsa edim, "VKontakte" içtimaiy ağında baqar edim.
- Sağ oluñız! Andrey, "Evge" filminiñ eki namzetlikte ğalebe qazanğanı siz içün beklenilmez bir şey oldımı?
Film keyfiyetiniñ esas köstericilerinden birisi - Cannes festivalinin programmasına tüşkenidir. Anda kirmek pek qıyındır
Andrey Alförov
Alförov: Mence, rey berüv pek de adaletli olmadı. Fikrimce, bu keçken yılnıñ esas filmidir: inqilâptan soñraki Ukrainanıñ mevzusından başlap, qırımtatar halqınıñ yerli mevzusınen bitirgence. Anda çoq şey bar. Film keyfiyetiniñ esas köstericilerinden birisi - Cannes festivalinin programmasına tüşkenidir. Anda kirmek pek qıyındır. Yaş rejissör-debütant başqa programmalarğa qoşulmayıp, birden "Hususiy baqış"qa tüşkeni - artıq milliy miqyasta ğalebedir. Menimce, "Evge" filmi "Altın Dzığa"nıñ bütün olğan namzetliklerini almalı edi.
- Anna, keçken "Altın Dzığa" yarışınıñ seviyesi aqqında ne ayta bilesiñiz?
Maçuh: Artıq defaraca ayttım ki, bu dört yılnıñ içinde eñ küçlü yarışımızdır. "Eñ yahşı film" namzetliginde er bir film ğalebege lâyıq edi, rey berüvde araları pek az edi, neticede "Moyi dumkı tıhi" filmi yeñdi. Bütün filmler türlü olsa da, olarnı bağlağan şeyler de bar: bu içtimaiy ve, bundan ğayrı, seyirci kinosı.
- Şimdi çeküvler aslında imkansız olğanını köz ögüne alsaq, karantin Ukraina film sanayısına nasıl tesir etti?
Maçuh: Ebet, kelecek yıl yarışta filmlerniñ sayısı azca olacaq. Ümüt etemiz ki, yazdan yılnıñ sonuna qadar azır filmlerni köre bilecekmiz. Sonki yıllarda Ukraina kinosınıñ renessansı körüne, o er vaqıt halqara festivallerde ğalebe qazana. Bunı kinoteatrlardaki ödevler de tasdıqlar, seyirciler qoşma kösterüvlerni soray. Kinonıñ özü de daa çoq janrlı, daa çoq farqlı oldı. Debütant rejissörlarımız çoq - bu, mektepniñ yaratılğanını ve yaş rejissörlar tamamınen başqa filmlerni çıqara bilgenini köstere.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)