Taliban’ın tanınma problemi
ABD’nin 2001’den beri devam etmekte olan işgali sona erdirme kararı almasının ardından, 2021’in ağustosunda Afganistan’da yönetimi ele geçiren Taliban, aradan geçen bir yıllık zaman zarfında ülkede hâlâ istikrarı sağlamaya çalışıyor. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusun kahir ekseriyetinin ekonomik kriz, açlık ve doğal afetlerle boğuştuğu ülkede, on yılların üst üste birikmiş problemlerinden yakın vadede kurtuluş ümidi görünmüyor. Sıradan halkın Taliban iktidarından beklentisi ise eğitim, sağlık ve istihdam gibi temel alanlarda ilerleme kaydedilmesi.
Siyasi gözlemcilerin ortak kanaatine göre, Taliban’ın şimdiye kadar kaydettiği en net başarı, ülkede güvenliğin sağlanmış olması. Zaman zaman yaşanan intihar saldırılarının bile ülke ortalamasının çok altına düştüğü kaydedilirken, kriminal vakalarda da ciddi bir azalma görülüyor.
MUHATAPLIK SORUNU
- Taliban yönetimi, iktidarı teslim almasından bu yana uluslararası sistem nezdinde muhataplık sorununu henüz çözemedi. Çin, Rusya, İran gibi çok sayıda ülke Taliban heyetlerini topraklarında ağırlasa da, resmî tanıma ve tam diplomatik münasebetleri tesis etme noktasında Afganistan hâlâ istediğini bulabilmiş değil. İmzalanan ekonomik anlaşmaların kapsamı ve süresini yakından etkileyen bu durum, Taliban yönetiminin halka dönük yüzünde hayal kırıklıklarını tetikliyor.
GEÇMİŞİN DERSLERİ
1996-2001 arasındaki ilk Taliban iktidarıyla kıyaslandığında, mevcut yönetimin dünyaya karşı son derece açık, geçmişin hatalarından ders çıkarmaya meyilli ve Afgan halkıyla güven esasına dayalı bir ilişki kurmaya niyetli olduğu da kaydediliyor. Sosyal medyadaki paylaşımların da beslediği bu yeni imajı, Taliban yönetimi, uluslararası arenada nabız yoklarken sıklıkla kullanıyor. Öte yandan, örgüt içinde yönetim tarzının pratikleri ve teorinin uygulamaya dökülmesi konusunda zaman zaman görüş ayrılıkları yaşandığı da biliniyor.
“Kadın konusu, istismar alanı”
- Uluslararası basının Taliban iktidarını en çok eleştirdiği konuların başında, Afgan kadınların sosyal hayattaki konumu geliyor. Kadınların başkent Kabil ve diğer şehirlerle düzenlediği gösteriler dünya medyasında hızlı bir şekilde manşet olurken, Taliban yönetimi, bu konunun istismar edildiğini belirtiyor. Afgan kadınının konumunu tartışırken ülkenin geleneklerinin mutlaka dikkate alınması ve küçük bir azınlık üzerinden genellemeci değerlendirmeler yapılmaması gerektiğini belirten Taliban ideologları, Afganistan’daki kadınların hiçbir haklarından mahrum edilmediğini savunuyor.