Меҳнат бозорида ҳаракат бор: бўш иш ўринлари ўсмоқда
Ўзбекистон Марказий банки 2025 йилнинг учинчи чораги бўйича меҳнат бозори ҳолатига бағишланган навбатдаги таҳлилий шарҳни эълон қилди. Ҳисоботда қайд этилишича, ушбу даврда иқтисодий фаоллик сақланиб қолган, бўш иш ўринлари таклифи барқарор ўсишда давом этган. Шу билан бирга, номинал ва реал иш ҳақи, шунингдек, пул ўтказмалари ҳажми ҳам юқорилаган.
Очиқ манбалардан тўпланган маълумотларга кўра, III чоракда бизнес субъектлари томонидан жойлаштирилган вакансиялар ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 3,3 фоизга кўпайган. Эълон қилинган иш ўринларининг катта қисми савдо соҳасига тўғри келиб, унинг улуши 17,9 фоизни ташкил этган. Умумий овқатланиш (17,1 фоиз) ва ишлаб чиқариш (17,0 фоиз) тармоқлари ҳам энг фаол йўналишлар қаторида қолмоқда.
Шу билан бирга, тадбиркорлар кутилмаларида қарама-қарши тенденция ҳам кузатилмоқда. Айрим корхоналар иш ўринларини ошириш ниятини билдирган бўлса, бошқалари қисқартириш эҳтимолини ҳам инобатга олмоқда. Иқтисодий фаоллик бўйича ўтказилган сўровномаларда келгуси уч ой ичида иш ўринлари сонини кўпайтиришни режалаштираётган тадбиркорлар улуши июль–август ойларида ўртача 33,9 фоиз бўлган. Сентябр ойида эса мавсумий омиллар таъсирида бу кўрсаткич 30,8 фоизгача пасайган.
Бошқа томондан, иш ўринларини қисқартиришни билдирган респондентлар улуши ҳам сезиларли ошган. Агар II чоракда бу кўрсаткич 8,7 фоиз бўлган бўлса, III чорак якунига келиб 12,7 фоизга етган. Айниқса, қурилиш соҳасида фаолият юритувчи тадбиркорларнинг 16,4 фоизи ва савдо тармоғидаги респондентларнинг 25,6 фоизи иш ўринларини қисқартириш эҳтимолини билдирган.
Мутахассислар фикрича, бу ҳолат меҳнат бозоридаги табиий қайта мувозанатлаш жараёнини акс эттиради. Бир томондан, иқтисодиётда янги иш ўринлари яратилаётган бўлса, иккинчи томондан айрим соҳаларда харажатларни оптималлаштириш эҳтиёжи кучаймоқда. Умуман олганда, Марказий банк таҳлили меҳнат бозорида ҳаракат ва ўзгаришлар давом этаётганини, вазият эса ҳозирча барқарор қолaётганини кўрсатмоқда.