Συνάντηση Τραμπ-Μητσοτάκη: Ελληνικό ενδιαφέρον για τα F-35
Σε εξέλιξη βρίσκεται η συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, με την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας να αναμένεται να τεθεί στο επίκεντρο της ατζέντας.
Λίγα λεπτά μετά τις 9 το βράδυ, ο έλληνας πρωθυπουργός έφτασε στον Λευκό Οίκο συνοδευόμενος από την σύζυγό του, Μαρέβα Μητσοτάκη. Εκεί τους υποδέχτηκαν ο αμερικανός πρόεδρος με την Μελάνια Τραμπ και, αφού αντάλλαξαν χειραψία, εισήλθαν στο εσωτερικό του Λευκού Οίκου.
Οι πρώτοι διάλογοι
«Θα συζητήσουμε τις σχέσεις των δύο χωρών. Είμαι σίγουρος ότι ο έλληνας πρωθυπουργός θα έχει πολύ ενδιαφέροντα πράγματα να μου πει. Θα συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε τις διμερείς σχέσεις, οι οποίες μπορεί να γίνουν ακόμη καλύτερες» ήταν το πρώτο σχόλιο του αμερικανού προέδρου.
«Η Ελλάδα και η ανάκαμψή της αποτελούν μια τεράστια επιτυχία» ανέφερε ο Ντόναλντ Τραμπ με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να σημειώνει: «Η Ελλάδα πάντοτε θα είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος σε έναν πολύπλοκο κόσμο».
Ο αμερικανός πρόεδρος έκανε εκτενή αναφορά στην κρίση με το Ιράν, κατά την εισαγωγική του ομιλία, μπροστά στις κάμερες, υπεραμυνόμενος της απόφασής του να προχωρήσει στην εξόντωση του υποστρατήγου Κασέμ Σουλεϊμανί. Οι αμερικανοί δημοσιογράφοι «βομβάρδισαν» τον πρόεδρο Τραμπ με ερωτήσεις για τις εξελίξεις στο Ιράν.
Ο αμερικανός πρόεδρος ερωτήθηκε και για την κατάσταση στη Λιβύη. Θέλοντας να μην πάρει σαφή θέση, υποστήριξε πως είναι ένα πολύπλευρο ζήτημα το οποίο συζητά με πολλές χώρες που εμπλέκονται στην περιοχή.
Από την πλευρά του, ο έλληνας πρωθυπουργός επαίνεσε τον αμερικανό πρόεδρο για την φορολογική πολιτική που εφαρμόζει, ενώ έκανε λόγο για περίοδο απρόβλεπτων εξελίξεων στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Παράλληλα, αναφέρθηκε εκτενώς και στη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης για την οποία, όπως είπε, πατά πάνω στα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
Ακόμη, ο ελληνας πρωθυπουργός ενώπιον του Ντόναλντ Τραμπ, για ακόμα μια φορά εξέθεσε το ενδιαφέρον της Ελλάδας να αγοράσει τα μαχητικά αεροσκάφη νέας γενιάς F-35.
«Η Ελλάδα ενδιαφέρεται για το πρόγραμμα των F-35. Ενδιαφερόμαστε πάρα πολύ να συμμετέχουμε σε αυτό το πρόγραμμα και σε άλλα αμυντικά προγράμματα» τόνισε.
Η ελληνική πλευρά στοχεύει στην ανάδειξη της Ελλάδας ως πόλου σταθερότητας και ως του πιο αξιόπιστου εταίρου της Ουάσινγκτον στην περιοχή, με βασικό «χαρτί» τα ενεργειακά μετά και την υπογραφή του East Med, αλλά και την αγορά αμερικανικών μαχητικών. «Δεν πρόκειται εμείς να δεχθούμε, εντός εισαγωγικών να συρθούμε σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων, εκβιαζόμενοι από μία Τουρκία» τόνιζε ο πρωθυπουργός μιλώντας με ομογενείς στη Φλόριντα, προαναγγέλλοντας εν πολλοίς το περιεχόμενο των συζητήσεων.
Στους εκβιασμούς της Τουρκίας και στην επιθετική της συμπεριφορά στη Μεσόγειο, αναφέρθηκε άλλωστε ο κ. Μητσοτάκης κατά τη συζήτηση που είχε με τον Αντιπρόεδρο του Atlantic Council, Damon M. Wilson. «Η συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης για τις θαλάσσιες ζώνες είναι νομικά κενή και γεωγραφικά γελοία. Δείτε το χάρτη και θα δείτε ότι δεν υπάρχουν σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης» είπε μεταξύ άλλων.
Το πρόγραμμα της συνάντησης
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό η συνάντηση θα κρατήσει συνολικά δύο ώρες, εκ των οποίων το πρώτο ημίωρο θα αφιερωθεί στη συζήτηση μεταξύ των δύο ηγετών στο Οβάλ Γραφείο και τα υπόλοιπα 90 λεπτά θα υπάρξει κοινή σύσκεψη των υπηρεσιακών παραγόντων των δύο πλευρών.
Από μέρους μας, στο τραπέζι θα καθίσουν μεταξύ άλλων ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης, η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, ο υφυπουργός Εξωτερικών με αρμοδιότητα την οικονομική διπλωματία Κώστας Φραγκογιάννης και ο υφυπουργός Παρά τω Πρωθυπουργώ Στέλιος Πέτσας.
Τι να περιμένει η Ελλάδα
Αποτελεί ζήτημα προς απόδειξη που θα φανεί μετά το τέλος της αποψινής συνάντησης του Ντόναλντ Τραμπ με τον Κυριάκο Μητσοτάκη το αν –όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας– ο αμερικανός πρόεδρος θα καταδικάσει αποφασιστικά την τουρκική προκλητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Απομένει πια η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου -όπως έχει συμφωνηθεί μεταξύ των δύο πλευρών- για να φανεί το βάσιμο ή μη της άποψης που εξέφρασε ο κ. Πέτσας συμπυκνώνοντας και το στόχο του κ. Μητσοτάκη από τη συνάντησή του με τον πλανητάρχη. «Η αμερικανική πλευρά κάνει κάτι διαφορετικό τους τελευταίους μήνες από αυτό που έκανε όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Έχει αφήσει τις ασκήσεις ισορροπίας ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία και αντιμετωπίζει την τουρκική προκλητικότητα με αποφασιστικότητα. Καταδίκασε το άκυρο μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, χαρακτηρίζοντάς αυτή την ενέργεια προκλητική. Ερχόμαστε, λοιπόν, τώρα -ύστερα από μια σειρά δηλώσεων αξιωματούχων του Στέητ Ντιπάρτμεντ και του Λευκού Οίκου- να συναντηθούμε με τον Αμερικανό Πρόεδρο, για να επιβεβαιωθεί αυτή η στάση» δήλωσε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Διθύραμβοι αντί αυτοσυγκράτησης
Ωστόσο η συνάντηση αυτή πραγματοποιείται σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία με αβέβαιη έκβαση. Προς ώρας πάντως η ελληνική πλευρά μάλλον επιδίδεται σε διθυράμβους για τη «διπλωματική απομόνωση της Τουρκίας» και αυτό που λείπει φαίνεται να είναι μια μεγαλύτερη και απολύτως αναγκαία αυτοσυγκράτηση, μία δεύτερη ανάγνωση των συνολικών μηνυμάτων που έρχονται από τις ΗΠΑ για τα τεκταινόμενα στην ευρύτερη περιοχή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έστω και σε επίπεδο συμβολισμών το δεύτερο τετ α τετ του κ. Μητσοτάκη με τον πρόεδρο Τραμπ επίσης έχει ορισμένα «απρόοπτα» που δεν αποτελούν απαραίτητα θετικό μήνυμα για την ελληνική κυβέρνηση. Η ανυπαρξία κοινών δηλώσεων μεταξύ του πρωθυπουργού και του κ. Τραμπ θα μεταφραστεί με συγκεκριμένο τρόπο από την Άγκυρα.
Υπενθυμίζεται δε ότι και τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη η σύντομη συνάντηση που θα είχαν στο περιθώριο της δεξίωσης του προέδρου των ΗΠΑ στους ηγέτες των κρατών που συμμετέχουν στον ΟΗΕ, ακυρώθηκε στο παρά πέντε επειδή ξεκινούσε η έρευνα για τον κ. Τραμπ στη αμερικανική βουλή.
Σε κάθε περίπτωση η συγκυρία της συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ντόναλντ Τραμπ είναι δύσκολη. Το επικίνδυνο μέτωπο που άνοιξαν οι ΗΠΑ με το Ιράν από τη μια πλευρά και το γεγονός ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία «καθαίρεσης» του Αμερικανού προέδρου προβάλλονται ως αιτιολογία για την έλλειψη κοινής συνέντευξης τύπου των δύο ηγετών μετά τη συνάντησή τους.
Ωστόσο εύκολα θα μπορούσε κανείς να ερμηνεύει την επιδίωξη του κ. Τραμπ να μην εκτεθεί στους Αμερικανούς δημοσιογράφους γι’ αυτά τα θέματα ως υποβάθμιση -στην ιεράρχηση της ατζέντας του Λευκού Οίκου- της αξίωσης της Ελλάδας να καταδικαστεί από τις ΗΠΑ σε επίπεδο προέδρου η τουρκική προκλητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο.
Σε κάθε περίπτωση η μέχρι τώρα στάση του Ντόναλντ Τραμπ για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι διφορούμενη.
Εξοπλιστικά και βάσεις
Παράλληλα είναι βέβαιο ότι οι ΗΠΑ μάλλον ενδιαφέρονται περισσότερο από την Ελλάδα για την αναβάθμιση της «αμυντικής συνεργασίας» και από πολλές πλευρές στην Αθήνα εκφράζεται προβληματισμός για ανταλλάγματα που δίνει η Ελλάδα χωρίς να λαμβάνει κάτι χειροπιαστό στα δικά της ανοιχτά εθνικά μέτωπα . Για την άλλη πλευρά του Ατλαντικού τα εξοπλιστικά σημαίνουν χρήματα και έσοδα. «Θέλουμε να συμμετάσχουμε στο πρόγραμμα των F-35, αρκεί να είναι με όρους τους οποίους μπορούμε να ικανοποιήσουμε δημοσιονομικά, κάτι το οποίο θα συζητήσουμε» σημείωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας.
Ταυτόχρονα η αμερικανική αξίωση για χρήση στρατιωτικών βάσεων και άλλων υποδομών στην Ελλάδα σε συνθήκες όξυνσης ακόμα και του κινδύνου ενός νέου πολέμου στη Μέση Ανατολή δεν είναι και ότι καλύτερο για την ασφάλεια της χώρας μας όσο και της ευρύτερης περιοχής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και ο Αλέξης Τσίπρας επί των ημερών του οποίου στη διακυβέρνηση της χώρας ο στρατηγικός διάλογος ΗΠΑ και Ελλάδας αναβαθμίστηκε, τώρα μιλάει για μια νέα φάση στην περιοχή και δεν συμμερίζεται εξ’ ολοκλήρου τους χειρισμούς του κ. Μητσοτάκη, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι «κατέθεσε το νομοσχέδιο για αναβάθμιση της αμυντικής μας συνεργασίας με τις ΗΠΑ σε τέσσερις στρατιωτικές εγκαταστάσεις χωρίς να είναι σαφές ποια στάση θα τηρήσει ο πρόεδρος Τραμπ έναντι των τουρκικών απειλών».
Το ΚΚΕ από την πλευρά του είναι εξόχως επιθετικό για το ζήτημα των βάσεων κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι καθιστά την Ελλάδα «μαγνήτη πιθανών επιθέσεων» εντάσσοντας στον αμερικανοΝΑΤΟϊό σχεδιασμό πέραν της Σούδας, τη βάση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών στη Λάρισα, των ελικοπτέρων στο Στεφανοβίκειο Μαγνησίας, καθώς και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης όπου έχουν κάνει «απόβαση» -όπως καταγγέλλει ο Περισσός- στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ.
Πολιτικές ανακατατάξεις;
Υπό την έννοια αυτή η θέση του κ. Μητσοτάκη που μιλάει για αρραγές εθνικό μέτωπο, εξαιρώντας το ΚΚΕ, αλλά εξαίροντας τη συναίνεση του κ. Τσίπρα για τη στρατηγική σύμπλευση Ελλάδας και ΗΠΑ μένει να επιβεβαιωθεί και στο μέλλον. Καθώς, η θέση που εξέφρασε ο κ. Τσίπρας για «επανεξέταση πτυχών αυτής της συνεργασίας» αν δεν είναι σαφής η υποστήριξη του Ντόναλντ Τραμπ στο σχήμα 3+1 και τον αγωγό East Med, είναι πιθανό να οδηγήσει σε ανακατατάξεις και στο ελληνικό πολιτικό σύστημα ανάλογα με την εξέλιξη της αποψινής συνάντησης του κ. Μητσοτάκη με τον κ. Τραμπ.
Ήδη από τα αριστερά του ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ισχυρή πίεση τόσο από το ΚΚΕ όσο και από το ΜέΡΑ25 που αντιτάσσονται στα σχέδια του αγωγού EastMed και την επί της ουσίας στρατιωτική πρόσδεση της Ελλάδας στις ΗΠΑ και το Ισραήλ, την ώρα που οι απειλές ενός πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν είναι παρούσες.