Ανδρέας Πάτσης: Ο βίος και η πολιτεία του
«Δεν πιστεύω στην τύχη. Πιστεύω στη σκληρή δουλειά, τη σοβαρότητα και την εντιμότητα. Θεωρώ πως αν έχεις σχέδιο, όραμα και ιδέες και τις υλοποιείς με σωστό τρόπο, η επιτυχία είναι δεδομένη». Ετσι αυτοσυστήνεται στην προσωπική του ιστοσελίδα ο μέχρι πρότινος βουλευτής Γρεβενών της ΝΔ Ανδρέας Πάτσης, που βρέθηκε εκτός Κοινοβουλευτικής Ομάδας μετά τις «μη επαρκείς εξηγήσεις» που έδωσε αρμοδίως για τις πολυπλόκαμες επιχειρηματικές του δραστηριότητες «που δεν συνάδουν με την ιδιότητα του βουλευτή και τις αρχές της Νέας Δημοκρατίας», σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του Μεγάρου Μαξίμου.
Οι καταγγελίες του αναπληρωτή τομεάρχη Διαφάνειας του ΣΥΡΙΖΑ Παύλου Πολάκη που άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου για τον «γαλάζιο» βουλευτή αποκάλυψαν «τον βίο και την πολιτεία» του κ. Πάτση, ιδιοκτήτη εξωχώριων εταιρειών παρά το ασυμβίβαστο που ισχύει για τους βουλευτές και εταιρειών ειδικού σκοπού για τη διαχείριση απαιτήσεων (είσπραξη) από κόκκινα δάνεια ύψους 62 εκατ. ευρώ που εμφανίζεται να αγόρασε έναντι τιμήματος 4,3 εκατ. ευρώ, στο 1/15 της αξίας τους, χρήματα που κατά δήλωσή του προέρχονται από δάνειο της Τράπεζας Πειραιώς, αλλά και αποδέκτη υψηλών αμοιβών (περί τις 180.000 ευρώ τις εμφανίζει ο ίδιος) μέσω των απευθείας αναθέσεων από τα ΕΛΤΑ για παροχή νομικών υπηρεσιών συνολικού ύψους 1.019.222 ευρώ προς τη νομική εταιρεία DLA Piper UK LLP στις Βρυξέλλες, με νόμιμο αντιπρόσωπο στην Ελλάδα τον κ. Πάτση.
Το προβληματικό «πόθεν έσχες» και το ασυμβίβαστο
Στην υπόθεση έρχεται να προστεθεί η παράμετρος του προβληματικού ελέγχου τού «πόθεν έσχες» του ανεξάρτητου πλέον βουλευτή (αρνήθηκε να παραδώσει την έδρα του) από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής.
Συγκεκριμένα, ο ορκωτός λογιστής εντόπισε στη δήλωση του 2019 «ανακρίβειες στην καταγραφή των συμμετοχών του» σε επιχειρήσεις και μια «μη δηλωθείσα επένδυση», εν τούτοις, μετά από την προσκόμιση εκ μέρους των «απαραίτητων παραστατικών» και κατόπιν εισήγησης του ανώτατου δικαστικού λειτουργού που χειρίστηκε την υπόθεση, έγιναν αποδεκτές οι τροποποιητικές δηλώσεις του, χωρίς ωστόσο να απαντηθεί το εύλογο ερώτημα: πώς γίνεται βουλευτής να νομιμοποιείται να είναι ταυτόχρονα κάτοχος εξωχώριων εταιρειών ενώ ισχύει ασυμβίβαστο, το οποίο ο ίδιος δηλώνει τώρα ότι δεν γνώριζε;
Το ασυμβίβαστο αφορά την απαγόρευση συμμετοχής υπουργών και βουλευτών σε offshore που ισχύει από το 2010 (ν. 3849/10), ρύθμιση που άλλαξε πρόσκαιρα το 2016 με το μνημονιακό πολυνομοσχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο προέβλεπε ότι μπορούν να μετέχουν σε εξωχώριες εταιρείες, αρκεί η έδρα τους να είναι σε φορολογικά συνεργάσιμες χώρες.
Η επίμαχη διάταξη είχε προκαλέσει ορυμαγδό αντιδράσεων και η τότε κυβέρνηση με τροπολογία της αυστηροποίησε περαιτέρω το πλαίσιο του 2010 απαγορεύοντας τη συμμετοχή μελών της κυβέρνησης, βουλευτών, αρχηγών κομμάτων, ευρωβουλευτών, γενικών γραμματέων, περιφερειαρχών και δημάρχων στη διοίκηση ή στο μετοχικό κεφάλαιο εταιρειών με έδρα εκτός της χώρας.
«Δεν γνώριζα πως υπήρχε τέτοιο πρόβλημα»
Στη διορθωτική δήλωση του κ. Πάτση του 2019 συμπεριελήφθησαν οι εξωχώριες εταιρείες στην Κύπρο (SIGHTGREEN LTD, DAGORLIA LTD και HORSELORD LTD με αρχικό κεφάλαιο 2.000 ευρώ, 2.000 ευρώ και 1.000 ευρώ αντιστοίχως), ενώ στις επόμενες δηλώσεις (2020 και 2021) εμφανίζεται και η εξωχώρια εταιρεία STARMASS LIMITED (με αρχικό κεφάλαιο 1.000 βρετανικές λίρες) στο Ηνωμένο Βασίλειο με μέτοχο τη σύζυγό του.
Μετά τη διάσταση που έλαβε το θέμα η Επιτροπή Πόθεν Εσχες της Βουλής ανακοίνωσε ότι «δεδομένης της ύπαρξης παραλείψεων εκ μέρους του και στις επόμενες δηλώσεις» (σ.σ. οι οποίες έχουν δημοσιοποιηθεί αλλά τώρα ελέγχονται από τους ορκωτούς λογιστές…), ο έλεγχος επισπεύδεται και «επί του αναλυτικού πορίσματος θα συνεδριάσει άμεσα η επιτροπή και θα αποφανθεί σχετικά».
Πάντως ήδη ο οικονομικός εισαγγελέας Χρήστος Μπαρδάκης πήρε την υπόθεση στα χέρια του ζητώντας από τη Βουλή τις δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης του κ. Πάτση προκειμένου να διερευνήσει εάν υπάρχουν ενδείξεις τέλεσης από μέρους του αξιόποινων πράξεων όπως φοροδιαφυγή και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
«Οταν όλες αυτές οι ξένες εταιρείες δημοσιοποιήθηκαν, κανείς δεν είπε στον νέο δικηγόρο ότι υπάρχει κάτι παράνομο. Ομολογώ ότι δεν γνώριζα πως υπήρχε τέτοιο πρόβλημα» υποστήριξε ο ίδιος με δηλώσεις του, επισημαίνοντας μάλιστα ότι «η δραστηριότητά μου είναι γνωστή, δεν ήρθα ξαφνικά σε αυτόν τον κόσμο».
«Νομίζετε ότι ένα πολιτικό κόμμα δεν ξέρει ποιον έχει στα ψηφοδέλτιά του; Μόνο το κόμμα μου το ήξερε; Ολη η Ελλάδα ήξερε τη δράση μου» είπε, τονίζοντας ότι «το πόρισμα της Επιτροπής Πόθεν Εσχες της Βουλής έβγαλε πόρισμα απαλλακτικό για μένα μετά από την έρευνα από ελεγκτική εταιρεία».
Η εισπρακτική και το δάνειο που δεν φαίνεται
Οσον αφορά το σκέλος της εισπρακτικής εταιρείας ΠΛΑΤΩΝ ΤΙΤΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Α.Ε. με έδρα την Ελλάδα, σύμφωνα με την εκδοχή που παρουσίασε ο ίδιος προέκυψε μετά από παραίνεση της Τράπεζας Πειραιώς, η οποία αποφάσισε το 2010 να πουλήσει ένα τμήμα των αποσβεσθέντων δανείων που αδυνατούσε να εισπράξει.
«Η Τράπεζα μου ζήτησε να φτιάξω μια εταιρεία για να αγοράσω δάνεια και χρέη από πιστωτικές κάρτες έναντι 4 εκατομμυρίων ευρώ. Τα χρήματα αυτά μου δόθηκαν ως δάνειο από την Τράπεζα Πειραιώς» υποστήριξε ο κ. Πάτσης σε συνεντεύξεις του.
Ωστόσο, στα «πόθεν έσχες» που υπέβαλε όταν εξελέγη το 2019 βουλευτής Γρεβενών ως αρχικό κεφάλαιο εισφοράς δηλώνεται ποσό 58.800 ευρώ, ενώ στον πίνακα με τις δανειακές υποχρεώσεις και οφειλές του δεν φαίνεται το ποσό των 4 εκατ. ευρώ με το οποίο φέρεται να έγινε η εξαγορά κόκκινων δανείων ύψους 62 εκατ. ευρώ.
Συγκεκριμένα, εμφανίζει οφειλή ύψους 1.000.000 ευρώ στην ελβετική BANK CANTONALE DE GENEVE, η οποία όμως είναι μεταγενέστερη (2016), καθώς και μια οφειλή ύψους 19.539 ευρώ προς την Τράπεζα Πειραιώς, η οποία προέρχεται από πιστωτική κάρτα. Αυτά και πολλά άλλα θα κληθούν να ερευνήσουν ο οικονομικός εισαγγελέας και η Επιτροπή της Βουλής.
Σημειώνεται εξάλλου ότι η παράβαση του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τη συμμετοχή σε εξωχώριες εταιρείες είτε άμεσα είτε μέσω παρένθετου προσώπου, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή από 10.000 ευρώ έως 500.000 ευρώ.
Οι δουλειές με το Δημόσιο και η παραίτηση στα ΕΛΤΑ
Σε κάθε περίπτωση, εκτός από το ασυμβίβαστο της ιδιότητας του βουλευτή και του κατόχου offshore υπάρχει άλλο ένα στοιχείο που επιβαρύνει την θέση του κ. Πάτση. Και αυτό αφορά τις δουλειές που έπαιρνε το δικηγορικό του γραφείο από το Δημόσιο, όπως τα ΕΛΤΑ (τα οποία ανήκουν στο Υπερταμείο, που έχει ως μοναδικό μέτοχο το Ελληνικό Δημόσιο), το Νοσοκομείο Καστοριάς και η 3η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας.
«Συμβάσεις δεν έχει υπογράψει το γραφείο μου με κανένα νοσοκομείο. Προβλέπεται όμως πουθενά αναστολή του δικηγορικού επαγγέλματος; Οτι παρείχα τις νομικές μου υπηρεσίες σε οργανισμούς όπως τα ΕΛΤΑ ήταν κάτι νόμιμο, όπως νόμιμο είναι και πως έχω τρεις εταιρείες με έδρα στην Κύπρο» δήλωσε ο ίδιος.
Αυτό ωστόσο δεν στάθηκε αρκετό για να διασωθεί ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΤΑ Γιώργος Κωνσταντόπουλος που παραιτήθηκε για λόγους «προσωπικής ευθιξίας», ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησε να βάλει στο κάδρο και τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη ως «πολιτικό επόπτη των ΕΛΤΑ».
Ομως δεν είναι ακριβώς έτσι όπως τα περιγράφει ο κ. Πάτσης, καθώς στο Σύνταγμα προβλέπεται ότι είναι ορισμένες ιδιότητες ή έργα που δεν επιτρέπεται να συντρέχουν με τη βουλευτική ιδιότητα, προκειμένου να αποτρέπεται η δυνατότητα αλλά και η δημιουργία της εντύπωσης ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί η βουλευτική ιδιότητα προς εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων.
Το άρθρο 57 προβλέπει συγκεκριμένα μεταξύ των άλλων ότι «τα καθήκοντα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστα με τα έργα ή την ιδιότητα του ιδιοκτήτη ή εταίρου ή μετόχου ή διοικητή ή διαχειριστή ή μέλους του διοικητικού συμβουλίου ή γενικού διευθυντή ή των αναπληρωτών τους επιχείρησης, η οποία: Αναλαμβάνει έργα ή μελέτες ή προμήθειες του Δημοσίου ή παροχή υπηρεσιών προς το Δημόσιο ή συνάπτει με το Δημόσιο συναφείς συμβάσεις αναπτυξιακού ή επενδυτικού χαρακτήρα» κ.λπ.
Η δε παραβίαση των διατάξεων αυτών συνεπάγεται έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα, μια διαδικασία που προϋποθέτει την προσφυγή από πρόσωπο με έννομο συμφέρον (όπως π.χ. ο πρώτος επιλαχών στη μονοεδρική εκλογική περιφέρεια των Γρεβενών) που θα εξετάσει το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, κάτι που απαιτεί κάποιον χρόνο – «το πιθανότερο θα έχουμε φτάσει ως τότε στις εκλογές», όπως αναφέρουν έμπειροι κοινοβουλευτικοί παράγοντες της ΝΔ.
Το παρασκήνιο της διαγραφής
Η υπόθεση Πάτση εκτός από νομική έχει πολιτική και ηθική διάσταση. «Ακόμα και να είναι νομότυπα εντάξει, δεν μπορεί να έχει θέση στη ΝΔ κάποιος που κυνηγάει δανειολήπτες όντας βουλευτής» λένε στο κυβερνών κόμμα.
Οταν δημοσιοποιήθηκαν οι καταγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Πάτσης δέχθηκε ένα διερευνητικό τηλεφώνημα από τον γενικό γραμματέα της ΚΟ της ΝΔ Γιάννη Μπούγα. Ο βουλευτής φέρεται να τον καθησύχασε υποβαθμίζοντας το θέμα. Τα στοιχεία ωστόσο που έβγαιναν στο φως δεν ήταν διόλου καθησυχαστικά.
Ο κ. Μπούγας, σύμφωνα με πληροφορίες, του ζήτησε να προβεί άμεσα σε δημόσια δήλωση δίνοντας τις απαραίτητες διευκρινίσεις.
Η δήλωσή του, για την οποία ο ίδιος είπε ότι ενημερώθηκε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου ο οποίος έκανε και διορθώσεις χωρίς ωστόσο να κριθεί επαρκής η τελική μορφή της, κρίθηκε γενική και αόριστη από τον γραμματέα της ΚΟ, ο οποίος τον κάλεσε για εξηγήσεις στο γραφείο του, ενημερώνοντας παράλληλα το Μέγαρο Μαξίμου, όπου το κλίμα ήταν ήδη βαρύ για τον βουλευτή.
«Δεν μας καλύπτει το δελτίο Τύπου που εξέδωσες» φέρεται να ειπώθηκε μεταξύ άλλων στον κ. Πάτση κατά τη συνάντηση.
Οι εξηγήσεις του θεωρήθηκαν μη επαρκείς και μη αποδεκτές αξιακά και ηθικά, πέραν της νομικής διάστασής τους. Κατά τις πληροφορίες ρωτήθηκε πώς θα αποπληρώσει το δάνειο που κατά δήλωσή του έλαβε από την Τράπεζα Πειραιώς για την εξαγορά των ληξιπρόθεσμων οφειλών δανειοληπτών και φέρεται να απάντησε ότι αυτό θα γινόταν από τις απαιτήσεις που θα εισέπραττε, κάτι που επίσης θεωρήθηκε μη αποδεκτό ως επιχείρημα, πολύ περισσότερο που ο ίδιος εμφανίζει την εισπρακτική εταιρεία του ανενεργή τα τελευταία χρόνια.
Του ζητήθηκε μάλιστα να διευκολύνει την παράταξη: «Η παραίτησή σου είναι η καλύτερη λύση» του ειπώθηκε, αλλά αρνήθηκε. Ετσι με απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη δόθηκε το «πράσινο φως» για τη διαγραφή του γνωστού στην «πιάτσα» των εισπρακτικών εταιρειών βουλευτή Γρεβενών, ο οποίος στο τελευταίο «πόθεν έσχες» του 2021 δηλώνει εισόδημα 222.000 ευρώ και καταθέσεις 2.284.000 ευρώ σε ελβετική τράπεζα.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΒΗΜΑ