Μουντιάλ 2022: Το πλέον πολιτικό μεγάλο αθλητικό γεγονός
Από τότε που παγκοσμιοποιήθηκε, ο αθλητισμός ανέκαθεν αντανακλούσε τις κοινωνικές, πολιτισμικές και θρησκευτικές τάσεις και συγκρούσεις - παρά τις εκκλήσεις των «καθαρολόγων» να παραμείνει ένας χώρος ασφαλής από την πολιτική.
Το Μουντιάλ που ξεκίνησε την Κυριακή στο Κατάρ, ωστόσο, εξελίσσεται, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά χθες o επικεφαλής του Fare, του ευρωπαϊκού δικτύου κατά των διακρίσεων στο ποδόσφαιρο, Πιάρα Ποβάρ, «στο πλέον πολιτικό μεγάλο αθλητικό event» της σύγχρονης ιστορίας. Δεν περνάει μέρα χωρίς κάποια αντιπαράθεση, όχι για το VAR αλλά για κάποιο εξωγηπεδικό, θεωρητικά, ζήτημα, με τους ποδοσφαιριστές να καθιστούν πλέον σαφές πως εννοούν να εκφράσουν τις αξίες τους.
Το κόστος δεν είναι βέβαια για όλους το ίδιο. Οι ιρανοί ποδοσφαιριστές που παρέμειναν σιωπηλοί τη Δευτέρα στη διάρκεια της ανάκρουσης του εθνικού τους ύμνου, στέλνοντας εμμέσως πλην σαφώς μήνυμα αλληλεγγύης στους εκατοντάδες χιλιάδες συμπατριώτες τους που διαδηλώνουν τους τελευταίους δύο μήνες, σε πείσμα της άγριας καταστολής κατά του απολυταρχικού ιρανικού καθεστώτος, δεν διατρέχουν τον ίδιο κίνδυνο με τους γερμανούς ποδοσφαιριστές που κάλυψαν χθες το στόμα τους με το χέρι στη διάρκεια της ομαδικής φωτογραφίας πριν από την έναρξη του αγώνα τους με την Ιαπωνία.
Ολοι όσοι έχουν ορθώσει όμως ήδη στο Κατάρ το ανάστημά τους υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όσοι θα τους ακολουθήσουν μέχρι τη λήξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου θέτουν ξεκάθαρα τη FIFA ενώπιον των ευθυνών της.
Το φάντασμα της διαφθοράς
Καταγγελίες για διαφθορά γύρω από την απονομή του φετινού Μουντιάλ στο Κατάρ - όπως και του προκατόχου του, το 2018, στη Ρωσία - κυνηγούν από χρόνια τη FIFA. Με τον καιρό, ενισχύθηκαν από τις καταγγελίες για θάνατο έως και 10.000 μεταναστών εργατών στα εργοτάξια του Κατάρ, όπως και τις αναμφισβήτητα φτωχές επιδόσεις του Κατάρ, μιας χώρας όπου οι γυναίκες στερούνται βασικά δικαιώματα και όπου το σεξ μεταξύ ομοφύλων μπορεί να επιφέρει την ποινή του θανάτου, στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο ιταλοελβετός επικεφαλής της FIFA Τζιάνι Ινφαντίνο έκανε τη θέση της ακόμα χειρότερη με τον ασυνάρτητο μονόλογο στον οποίο επιδόθηκε παραμονές του Μουντιάλ, δηλώνοντας ότι αισθάνεται «Αραβας», «ομοφυλόφιλος», «μετανάστης εργάτης» κ.ά. και στηλιτεύοντας ως «υποκρισία» τα «ηθικά κηρύγματα» των επικριτών του Κατάρ. Λίγο μετά, η FIFA απείλησε με κίτρινη κάρτα τους αρχηγούς των επτά ευρωπαϊκών ομάδων - Αγγλία, Ουαλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ελβετία, Γερμανία και Δανία - που είχαν προαποφασίσει να φορέσουν το περιβραχιόνιο OneLove, ένα σύμβολο κατά των διακρίσεων, στο γήπεδο και άνοιξε έτσι τον ασκό του Αιόλου.
Το περιβραχιόνιο
Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για αυτή την απόφαση έκλεισαν χθες τα στόματά τους οι γερμανοί διεθνείς - την ίδια ώρα, η γερμανίδα υπουργός Εσωτερικών Νάνσι Φέιζερ φωτογραφιζόταν στις κερκίδες να φοράει το επίμαχο περιβραχιόνιο ενώ συνομιλούσε με τον Ινφαντίνο.
Σε ένδειξη διαμαρτυρίας γονάτισαν πριν από την έναρξη του αγώνα τους με το Ιράν, τη Δευτέρα, και οι διεθνείς της Αγγλίας. Ξεκάθαρη θέση έχουν λάβει κατά της απόφασης της FIFA ποικίλοι πολιτικοί αξιωματούχοι, από τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν έως τον γερμανό αντικαγκελάριο Ρόμπερτ Χάμπεκ. Η Γερμανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, μάλιστα, προανήγγειλε προσφυγή της στο Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο (CAS): τελούσε άλλωστε υπό έντονη πίεση, μετά και την αποχώρηση ενός βασικού χορηγού της, της γερμανικής αλυσίδας σουπερμάρκετ REWE. Χθες, όμως, η Ολλανδική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου δήλωσε πως οι επτά εμπλεκόμενες ομάδες δεν θα μεταφέρουν τη διαμάχη στο CAS, αν και εξετάζουν από κοινού τις νομικές επιλογές τους.
Ο αρχηγός της ομάδας
Ολα αυτά, βέβαια θα μπορούσαν να θεωρηθούν κάτι σαν «προβλήματα του Πρώτου Κόσμου» σε σύγκριση με τη μεγαλειώδη κίνηση που έκανε τη Δευτέρα η επονομαζόμενη Team Melli, η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου του Ιράν. Τα μέλη της δέχονταν από καιρό κριτική επειδή παρέμεναν αμέτοχα απέναντι στο κύμα των διαδηλώσεων που συγκλονίζει το Ιράν από τις 16 Σεπτεμβρίου, ημέρα του θανάτου της 22χρονης Μαχσά Αμινί στα χέρια της αστυνομίας των ηθών. Είχαν μάλιστα επικριθεί έντονα για μια συνάντησή τους με τον σκληροπυρηνικό πρόεδρο του Ιράν Εμπραχίμ Ραϊσί και τις φωτογραφίες που έβγαλαν μαζί του. Ο αρχηγός της ομάδας, ο Εχσάν Χατζισαφί, ο οποίος αγωνίζεται στο ελληνικό πρωτάθλημα για την ΑΕΚ, έκανε μια πρώτη κίνηση την Κυριακή διαμηνύοντας στις οικογένειες των 416 ιρανών διαδηλωτών, ανάμεσά τους και 51 παιδιά, που έχουν χάσει τη ζωή τους από την κυβερνητική καταστολή ότι «είμαστε μαζί τους, τους στηρίζουμε και συμπάσχουμε. Οι συνθήκες στη χώρα μας δεν είναι σωστές και οι άνθρωποί μας δεν είναι χαρούμενοι» πρόσθεσε.
Η σιωπή
Ενα 24ωρο αργότερα, ο κόσμος ολόκληρος (αν και όχι οι Ιρανοί, φρόντισε για αυτό ο μηχανισμός λογοκρισίας των μουλάδων) είδε τους ιρανούς διεθνείς να μένουν σιωπηλοί στη διάρκεια της ανάκρουσης του εθνικού ύμνου. Και οι συγκεκριμένοι ποδοσφαιριστές δεν κινδυνεύουν με κίτρινη κάρτα ή πρόστιμο, κινδυνεύουν με αντίποινα από ένα εκδικητικό κράτος. Η διασημότητα άλλωστε προσφέρει περιορισμένη προστασία στο Ιράν: δύο γνωστές ηθοποιοί, η Χενγκάμιχ Γκαζιανί και η Καταγιούν Ριαχί, συνελήφθησαν την Κυριακή για τα «προκλητικά» τους ποσταρίσματα αφού έβγαλαν τα χιτζάμπ τους στα σόσιαλ μίντια. «Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ σε κανέναν να προσβάλει τον εθνικό μας ύμνο και τη σημαία» διακήρυξε δυσοίωνα ο Μεχντί Τσαμράν, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου της Τεχεράνης…
«Αφήστε το ποδόσφαιρο να βρεθεί στο κέντρο της σκηνής» είχε ζητήσει παραμονές του Μουντιάλ ο Τζιάνι Ινφαντίνο. Κάποιος πρέπει όμως να του πει πως ένα άθλημα που δηλώνει ανοιχτό σε όλους δεν μπορεί να αγνοεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και την πολιτική καταστολή, όσα πετρελαιοδολάρια και αν έχει το Κατάρ, όσο και αν έχει εκφυλιστεί το αθλητικό ιδεώδες.