Σίρλεϊ Τσίζχολμ – H πρώτη μαύρη γυναίκα που υπηρέτησε στο Κογκρέσο των ΗΠΑ

Η Shirley, μια βιογραφική ταινία που επικεντρώνεται στην ιστορική προεδρική υποψηφιότητα της Σίρλεϊ Τσίζχολμ το 1972 με πρωταγωνίστρια τη Ρετζίνα Κινγκ στο ρόλο της πολιτικού φιλοδοξεί να φωτίσει ένα πρόσωπο σημαντικό αλλά όχι τόσο αναγνωρισμένο.

Για να προετοιμαστεί για τον ρόλο, η King βυθίστηκε σε αρχεία και άκουσε κασέτες με τη φωνή της Τσίζχολμ, ώστε να μπορέσει να συλλάβει την ουσία της. Παρόλο που, τελικά, η Σίρλεϊ Τσίζχολμ δεν συγκέντρωσε αρκετούς αντιπροσώπους στο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών για να κερδίσει το χρίσμα του κόμματος για την προεδρία, είχε μια ικανοποιητική καριέρα στο Κογκρέσο, καθοδηγώντας μαύρους πολιτικούς μέχρι το θάνατό της, το 2005.

Η Τσίζχολμ με τη Ρόζα Παρκς / Photo: Wikimedia Commons

Η άνοδος στην εξουσία

Η Τσίζχολμ γεννήθηκε ως Shirley Anita St. Hill στις 30 Νοεμβρίου 1924 στο Μπρούκλιν, όπου μεγάλωσε από γονείς μετανάστες από τα Μπαρμπάντος – ο πατέρας της Τσαρλς εργαζόταν σε εργοστάσιο σακουλών από λινάτσα και τη μητέρα της, Ρούμπι Σιάλ, έκανε οικιακές εργασίες. Η Σίρλεϊ ήταν μια εξαιρετική μαθήτρια, κέρδισε υποτροφίες για το Vassar και το Oberlin, αλλά επέλεξε να φοιτήσει στο Brooklyn College για να μπορεί να ζει στο σπίτι της.

Σπούδασε παιδαγωγική στην πρώιμη παιδική ηλικία στο Teachers College του Πανεπιστημίου Κολούμπια και δίδαξε νηπιαγωγούς για χρόνια. Μέχρι το 1959, επέβλεπε δέκα παιδικούς σταθμούς στη Νέα Υόρκη.

Αφού δραστηριοποιήθηκε σε διάφορες τοπικές δημοκρατικές λέσχες, κέρδισε μια θέση στην πολιτειακή συνέλευση της Νέας Υόρκης το 1964. Τέσσερα χρόνια αργότερα, έγινε η πρώτη μαύρη γυναίκα που υπηρέτησε ως μέλος του Κογκρέσου. Ξάφνιασε τους συναδέλφους της στη Βουλή των Αντιπροσώπων όταν απαίτησε να τη βγάλουν από την επιτροπή γεωργίας, καθώς οι πρωτοετείς βουλευτές συνήθως δεν είχαν μεγάλο λόγο στις αναθέσεις επιτροπών.

Photo: Public Domain

Αν δεν με βοηθήσετε θα πρέπει να κάνω τα δικά μου πράγματα

Η κριτική του TIME για την αυτοβιογραφία της Τσίζχολμ το 1970, περιγράφει το πώς πήγε η συζήτησή της με τον πρόεδρο της Βουλής ΜακΚόρμακ: «Αν δεν με βοηθήσετε, θα πρέπει να κάνω τα δικά μου πράγματα… Αυτό σημαίνει ότι θα κάνω αυτό που πρέπει να κάνω, ανεξάρτητα από τις συνέπειες».

Αφού μετατέθηκε στην Επιτροπή Υποθέσεων Βετεράνων, αστειεύτηκε: «Υπάρχουν πολύ περισσότεροι βετεράνοι στην περιφέρειά μου από τα δέντρα». Συνέχισε να αναρριχάται στην ιεραρχία και το 1977 έγινε η πρώτη μαύρη γυναίκα -και μόλις η δεύτερη γυναίκα- στην σημαίνουσα Επιτροπή Κανονισμού.

Δείτε το τρέιλερ της ταινίας

Γιατί έβαλε υποψηφιότητα για Πρόεδρος

Μεταξύ του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα που ήταν πρωτοσέλιδο και του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών που αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η Τσίζχολμ σκέφτηκε ότι ίσως ήταν η κατάλληλη στιγμή για να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία.

Ο πόλεμος του Βιετνάμ φαινόταν απελπιστικός και οι αντιπολεμικές ομιλίες της είχαν τόση απήχηση στα πανεπιστήμια που οι φοιτητές της ζητούσαν κυριολεκτικά να θέσει υποψηφιότητα. Είχε επίσης δεχτεί ερωτήματα σχετικά με το αν θα έθετε υποψηφιότητα ενώ βρισκόταν σε περιοδεία για την προώθηση της αυτοβιογραφίας της του 1970.

Στην ταινία Shirley του Netflix, η Ρετζίνα Κινγκ λέει σε γυναίκες στη Φλόριντα ότι αν συγκεντρώσουν χρήματα για την προεδρική της υποψηφιότητα, θα το παλέψει στο πολιτικό ρινγκ, και σοκάρεται όταν οι σύμβουλοι της λένε ότι οι γυναίκες συγκέντρωσαν 10.000 δολάρια – το διπλάσιο του στόχου των 5.000 δολαρίων.

Photo: Wikimedia Commons

Ποιος εκπροσωπεί όλους αυτούς;

Όπως εξηγεί η Κινγκ, που υποδύεται την Τσίζχολμ, στον στενό της κύκλο απαντώντας στο γιατί κατεβαίνει υποψήφια: «Ποιος εκπροσωπεί τους μαύρους; Τις γυναίκες; Τους Τσικάνο; Τη νεολαία; Την εργατική τάξη;».

Αυτή είναι μια ακριβής αναπαράσταση των ψηφοφόρων στους οποίους στόχευε -και προσθέστε σε αυτόν τον κατάλογο τις κοινότητες LGBTQ και μεταναστών. Με άλλα λόγια, η Τσίζχολμ προσπαθούσε να κινητοποιήσει «ανθρώπους που είχαν αισθανθεί αποκλεισμένοι από την πολιτική», λέει η Anastasia C. Curwood, συγγραφέας της βιογραφίας Shirley Chisholm.

Η μητέρα της Curwood εργάστηκε για την εκστρατεία της Τσίζχολμ στη Μασαχουσέτη ως ταμίας, και ο πατέρας της την κάλυψε ως δημοσιογράφος.

Photo: Wikimedia Commons

Η κληρονομιά της Τσίζχολμ

Στην πραγματική ζωή, η Τσίζχολμ ήξερε ότι η υποψηφιότητα ήταν απίθανη, αλλά ήλπιζε ότι θα μπορούσε να συγκεντρώσει αρκετούς αντιπροσώπους για να αναγκάσει τον πιθανό υποψήφιο Τζορτζ ΜακΓκόβερν να ενεργήσει προς το συμφέρον του συνασπισμού που την υποστήριζε, σύμφωνα με τον Zinga A. Fraser, διευθυντή του προγράμματος Shirley Chisholm Project στο Brooklyn College και ιστορικό σύμβουλο για τη Σίρλεϊ.

Και καθώς το σκάνδαλο Watergate άρχισε να ξετυλίγεται, η Τσίζχολμ άρχισε να πιστεύει ότι ο Νίξον δεν έπρεπε να κερδίσει άλλη μια θητεία στο αξίωμα, κατηγορώντας τον, στην αυτοβιογραφία της, για «σχεδόν κάθε ένα από τα βαθιά ριζωμένα και τραγικά ελαττώματα αυτής της κοινωνίας».

Συνολικά, η Τσίζχολμ συνέβαλε στην αύξηση των κοινωνικών υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της 14χρονης καριέρας της στο Κογκρέσο. Εργάστηκε για την επέκταση του προγράμματος κουπονιών τροφίμων και βοήθησε στην καθιέρωση του Ειδικού Συμπληρωματικού Διατροφικού Προγράμματος για Γυναίκες, Βρέφη και Παιδιά (WIC). Ήταν επίσης πρόεδρος της επιτροπής διάσκεψης για ένα νομοσχέδιο που θα παρείχε καθολική παιδική φροντίδα, αλλά ο Νίξον άσκησε βέτο.

Photo: Wikimedia Commons

Άνοιξε τον δρόμο

Η προεδρική της εκστρατεία κατέληξε σε ένα σημαντικό νομοθετικό επίτευγμα. Υπάρχει μια σκηνή στην ταινία Shirley του Netflix στην οποία η Τσίζχολμ τολμά την πολιτικά ριψοκίνδυνη κίνηση να επισκεφθεί τον φυλετιστή George Wallace στο νοσοκομείο αφού πυροβοληθεί.

Είχε επιβιώσει από απόπειρες κατά της ζωής της ως πολιτικός, οπότε ήθελε να τον αφήσει να καταλάβει ότι μπορούσε να ταυτιστεί. Εκείνος δεν ξέχασε την καλοσύνη της και κατέληξε να τη βοηθήσει να περάσει τη νομοθεσία που αύξησε τον κατώτατο μισθό για τις οικιακές βοηθούς το 1973. «Ένιωθε ότι της το χρωστούσε», λέει η Curwood.

Μετά την προεδρική της εκστρατεία, η Τσίζχολμ εργάστηκε για να διασφαλίσει ότι οι μελλοντικοί μαύροι πολιτικοί θα έχουν τις προϋποθέσεις για επιτυχία, συνιδρύοντας τη Μαύρη Συμμαχία του Κογκρέσου (CBC) και το Εθνικό Κογκρέσο Μαύρων Γυναικών για να καθοδηγεί τους μελλοντικούς μαύρους μεσίτες εξουσίας.

Ο Fraser αποκαλεί τον πρώτο μαύρο πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα «άμεσο αποδέκτη της κληρονομιάς της Τσίζχολμ», επειδή η εκστρατεία του διαμορφώθηκε μετά τον συνασπισμό RAINBOW του Δημοκρατικού υποψήφιου προέδρου Jesse Jackson το 1984, τον οποίο η Τζίζχολμ βοήθησε να διαμορφωθεί ως σύμβουλος εκστρατείας.

Στην ταινία απεικονίζονται αρκετές από τις μαθήτριες της Τσίζχολμ, όπως η Μπάρμπαρα Λι, η ανύπαντρη μητέρα που εργάστηκε στην εκστρατεία της Τσίζχολμ και η οποία στη συνέχεια εκπροσώπησε την Καλιφόρνια στο Κογκρέσο. Όπως λέει ο Fraser «άνοιξε την πολιτική διαδικασία για ανθρώπους που δεν θα σκεφτόντουσαν να κατέβουν για αξίωμα».

*Με στοιχεία από time.com