Financial Times: Tο οικονομικό παράδοξο της Ελλάδας – Ισχυρή ανάπτυξη, αλλά η φτωχότερη στην ΕΕ
Το παράδοξο κατά το οποίο η Ελλάδα καταγράφει θετικές επιδόσεις στην οικονομία της σε επίπεδο ευρωζώνης, ενώ την ίδια στιγμή η χώρα βρίσκεται μεταξύ των φτωχότερων, προσπαθούν να εξηγήσουν οι Financial Times.
Όπως αναφέρει η εφημερίδα, ο οίκος αξιολόγησης S&P ήταν ο τελευταίος που επαίνεσε την Ελλάδα, αναβαθμίζοντας την προοπτική της σε «θετική».
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση εφαρμόζει «ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ευρείας εμβέλειας για την αντιμετώπιση μακροχρόνιων προβληματικών σημείων», ενισχύοντας την ανάπτυξη πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης και καταλήγοντας σε πτώση του δείκτη χρέους προς το ΑΕΠ.
Πράγματι, νέα στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat τη Δευτέρα έδειξαν ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 10,8 ποσοστιαίες μονάδες στο 162 τοις εκατό το 2023.
Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 2% το 2023, την ίδια που στη Γερμανία καταγράφεται συρρίκνωση κατά 0,3%. Από το 2019, πριν από την πανδημία, η χώρα είχε ρυθμούς ανάπτυξης σχεδόν διπλάσιους σε σχέση με την ευρωζώνη.
Την περασμένη εβδομάδα, το ΔΝΤ ανέφερε ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2% και φέτος και θα συνεχίσει να ξεπερνά τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της Ευρωζώνης για τα επόμενα δύο χρόνια.
Οι ισχυρές επιδόσεις του τουρισμού βοηθούν στην κατεύθυνση αυτή. Το ίδιο ισχύει και για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην άρση των εμποδίων στην ανάπτυξη, όπως η αύξηση της ψηφιακής πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες, η επιτάχυνση των δικαστικών αποφάσεων και η βελτίωση της διαφάνειας και των δημόσιων οικονομικών.
Όπως είπε στους Financial Times ο Guillaume Derrien, οικονομολόγος της BNP Paribas στο FTAV: «Η ανανεωμένη πολιτική σταθερότητα και η έντονη δημοσιονομική εξυγίανση καθιστούν την Ελλάδα πολύ πιο ελκυστική χώρα για επενδύσεις από ό,τι στο παρελθόν».
Οι φτωχότεροι κάτοικοι στην ευρωζώνη
Ωστόσο, όπως σχολιάζει ο αρθρογράφος, η οικονομική ανάκαμψη στην Ελλάδα ανέβασε ελαφρώς το βιοτικό επίπεδο στη χώρα αλλά όχι αρκετά για να απομακρυνθεί η χώρα από την τελευταία θέση, με τους φτωχότερους κατοίκους στην ευρωζώνη.
Όπως αναφέρει, η συγκεκριμένη κατάσταση δεν είναι καινούργια για τους Έλληνες που μέχρι το 2009 είχαν κατά κεφαλήν ΑΕΠ κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ.
Από τότε, 10 χώρες έχουν δει το βιοτικό τους επίπεδο να αυξάνεται πάνω από αυτό στην Ελλάδα, αφήνοντάς την τη δεύτερη φτωχότερη στην ΕΕ μετά τη Βουλγαρία, και τη φτωχότερη χώρα στην ευρωζώνη, δηλαδή μεταξύ των χωρών της ΕΕ που έχουν υιοθετήσει το ευρώ.
«Καθώς το χάσμα με τη Βουλγαρία μειώνεται απότομα, δεν είναι παράλογο να περιμένουμε ότι η Ελλάδα θα γίνει σύντομα η φτωχότερη χώρα της ΕΕ», γράφει το δημοσίευμα των Financial Times.
«Πώς συμβιβάζονται αυτές οι αντίθετες ιστορίες ισχυρής ανάκαμψης και φτώχειας;», αναρωτιέται το άρθρο για να εξηγήσει πως η απάντηση βρίσκεται στον απόηχο της οικονομικής κρίσης και της λιτότητας που ακολούθησε το 2010.
Οι δαπάνες περικόπηκαν και οι φόροι αυξήθηκαν για να εξασφαλιστεί η διάσωση από το ΔΝΤ και την ΕΕ, συμπιέζοντας επιχειρήσεις και νοικοκυριά και κατεδαφίζοντας την οικονομία. Η έκταση της οικονομικής ζημιάς ήταν πρωτοφανής για καιρό ειρήνης.
Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε σχεδόν κατά 30% από την κορυφή προς τα μεσαία στρώματα. Το 2016, οι καταναλωτικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 24% σε σχέση με το 2007, οι κρατικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 20% και οι επενδύσεις μειώθηκαν κατακόρυφα κατά 65%.
Την ίδια περίοδο, η μεταποιητική δραστηριότητα μειώθηκε σχεδόν στο μισό, το λιανικό εμπόριο και η επαγγελματική δραστηριότητα συρρικνώθηκαν σχεδόν κατά το ένα τρίτο. Η ανεργία εκτοξεύτηκε στο ιστορικό υψηλό σχεδόν 30%.
Ως αποτέλεσμα, η ελληνική οικονομία είναι σήμερα περίπου 19% μικρότερη από ό,τι το 2007 – παρά την ισχυρή ανάκαμψη της χώρας μετά την πανδημία – ενώ η οικονομία της ΕΕ στο σύνολό της έχει αυξηθεί κατά 17%.
Ελλάδα όπως… Ύφεση του 1930
Το οικονομικό χτύπημα είναι σχεδόν άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη εποχή, συγκρίσιμο μόνο με τη Μεγάλη Ύφεση των ΗΠΑ στη δεκαετία του 1930, σημειώνει ο Γιώργος Λαγαριάς, επικεφαλής οικονομολόγος στη Mazars Wealth Management.
Οι πραγματικοί μισθοί μειώνονται σταθερά μέχρι το 2022, το πιο πρόσφατο διαθέσιμο στη βάση δεδομένων του ΟΟΣΑ, και μειώνονται κατά 30 τοις εκατό από τα επίπεδα πριν από την οικονομική κρίση, αφήνοντας τη χώρα με έναν από τους χαμηλότερους μέσους μισθούς μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών.
Ο κατασκευαστικός τομέας — ένας σημαντικός μοχλός ανάπτυξης πριν από την κρίση — έχει σχεδόν αφανιστεί. Οι επενδύσεις σε κατοικίες, που αντιπροσώπευαν πάνω από το 10% του ΑΕΠ στο απόγειο της φούσκας του 2008, έχουν έκτοτε βυθιστεί στο 2% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο μερίδιο μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης.
Στην τελευταία του έκθεση για τη χώρα, το ΔΝΤ ανέφερε επίσης την κλιματική αλλαγή ως κίνδυνο – καθώς το 90% των υποδομών του τουρισμού και το 80% των βιομηχανικών δραστηριοτήτων βρίσκονται σε περιοχές που είναι εκτεθειμένες σε υψηλούς κλιματικούς κινδύνους — και στα ολοένα πιο θλιβερά δημογραφικά στοιχεία.
Η Ελλάδα έχει πλέον ένα λιγότερο μη ισορροπημένο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης — κάτι που είναι θετικό — αλλά η πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας δεν έχει ακόμη εξισορροπηθεί πλήρως από την επέκταση σε νέους τομείς
Οι γεννήσεις στην Ελλάδα μειώθηκαν σε χαμηλό ενενήντα ετών το 2022, επιδεινώνοντας τη γήρανση και συρρικνώνοντας τον πληθυσμό καθώς πολλοί νέοι εγκαταλείπουν τη χώρα κάθε χρόνο.
«Η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας θα πρέπει να γιορτάζεται, αλλά πρέπει να την εξετάζουμε στο πλαίσιο της σημαντικής οικονομικής κρίσης που άφησε τη χώρα σε μια τρύπα, για να βγει από την οποία μπορεί να χρειαστεί μια ολόκληρη γενιά», καταλήγει το άρθρο των Financial Times.