Ομοβροντία αντιδράσεων για την πρόκληση
Ομοβροντία αντιδράσεων έχει προκαλέσει η «προκλητική», όπως τη χαρακτήρισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επιλογή της νέας προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας να αποκαλέσει τη χώρα της «Μακεδονία», παρά το ότι στο κείμενο της ορκωμοσίας της η χώρα αναφερόταν ως «Βόρεια Μακεδονία».
Εκτός από την άμεση αντίδραση της ελληνικής διπλωματίας, πυρά δέχθηκε η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα-Ντάφκοβα τόσο από τη διεθνή κοινότητα όσο και από το εσωτερικό της χώρας της. Μπροστά στο κύμα αντιδράσεων, η νέα πρόεδρος επιχείρησε χθες να δικαιολογήσει τη στάση της, αλλά και να κατευνάσει τη διεθνή κοινότητα, προαναγγέλλοντας εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. «Στις δημόσιες εμφανίσεις της, η πρόεδρος της ΠΓΔΜ έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το όνομα Μακεδονία, ως πράξη ατομικού δικαιώματος αυτοδιάθεσης και αυτοπροσδιορισμού, σεβόμενη τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες και σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές. Η πρόεδρος θα τηρήσει την επίσημη εφαρμογή του συνταγματικού ονόματος», ανέφερε.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ήδη χαρακτηρίσει τη στάση της «παράνομη και ανεπίτρεπτη», κάνοντας λόγο για εξέλιξη που «δικαιώνει τη σταθερά επιφυλακτική θέση» της Ελλάδας, ενώ κάλεσε τη νέα πρόεδρο «να επανέλθει στα νόμιμα καθήκοντά και στις συμπεριφορές που απορρέουν από τον ρόλο της», σημειώνοντας πως δεν θα γίνουν δεκτά «νέα ολισθήματα». Ερωτηθείς σχετικά με το αν η χώρα μας θα ασκήσει βέτο στην ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, ο Παύλος Μαρινάκης απάντησε ότι «δεν είμαστε σε αυτό το σημείο». Εντονα αντέδρασαν και το κόμματα της αντιπολίτευσης με τον ΣΥΡΙΖΑ να διαμηνύει ότι σκοπεύει να αναλάβει πρωτοβουλία προκειμένου να ασκηθεί πίεση στην κυβέρνηση να φέρει τα τρία μνημόνια της Συμφωνίας των Πρεσπών προς κύρωση στη Βουλή το συντομότερο δυνατό.
Σκληρή απάντηση από ΕΕ-ΗΠΑ
Από πλευράς ΕΕ, ως «πολύ ατυχές γεγονός» περιέγραψε την επιλογή της νέας προέδρου ο Πίτερ Στάνο, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να υπογραμμίζει πως είναι «υψίστης σημασίας» η Βόρεια Μακεδονία να σεβαστεί πλήρως τη Συμφωνία των Πρεσπών. Την ενόχλησή του εξέφρασε και ο Σαρλ Μισέλ, ο οποίος χαρακτήρισε το γεγονός «πολύ απογοητευτικό». Το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ παραμένουν σταθερά προσηλωμένες στη Συμφωνία των Πρεσπών και στην ενσωμάτωση της Βόρειας Μακεδονίας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς εξέπεμψε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, επισημαίνοντας ότι «καθώς σχηματίζεται νέα κυβέρνηση και επιλέγεται ένας νέος πρωθυπουργός, θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε τη σημασία της τήρησης των διεθνών συμφωνιών και τα οφέλη της πλήρους ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση».
Από το γερμανικό ΥΠΕΞ τονίστηκε πως «είναι σημαντικό η Βόρεια Μακεδονία να συνεχίσει την πορεία της προς την ΕΕ και να εφαρμόσει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις. «Οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται και να εφαρμόζονται», δήλωσε, μεταξύ άλλων, και ο πρόεδρος της Βουλγαρίας, Ρούμεν Ράντεφ.
Ηχηρές ήταν και οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της Βόρειας Μακεδονίας με το υπουργείο Εξωτερικών, υπό υπηρεσιακή ηγεσία, να διαβεβαιώνει για απερίφραστη τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών, καλώντας σε εγρήγορση όλους τους πολιτικούς παράγοντες ώστε να διατηρηθεί η «ευρωατλαντική πορεία της χώρας», ενώ το υπουργείο Δικαιοσύνης έθετε ζήτημα εγκυρότητας της ορκωμοσίας της νέας προέδρου. Εξάλλου, το DUI, το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα της Βόρειας Μακεδονίας, κατήγγειλε παραβίαση του Συντάγματος και δημιουργία κρίσης στις διεθνείς σχέσεις της χώρας.
Κοινή δράση από Τσίπρα – Ζάεφ
Με μια τηλεφωνική επικοινωνία, ο Αλέξης Τσίπρας και ο Ζόραν Ζάεφ έστειλαν το δικό τους μήνυμα για την τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Οι δύο πρώην πρωθυπουργοί που υπέγραψαν τη Συμφωνία συνομίλησαν, σύμφωνα με πληροφορίες, για τις πολιτικές εξελίξεις στη γειτονική χώρα, στο φόντο των προκλήσεων της νέας προέδρου, επισημαίνοντας τη σημασία που έχει η πιστή τήρηση της Συμφωνίας, αλλά και η συνεργασία των δύο χωρών για την ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας.
Σε μια περίοδο μεγάλων εντάσεων στην ευρύτερη περιοχή, θεωρείται και από τις δύο πλευρές πως η σχέση μεταξύ Σκοπίων και Αθήνας μπορεί να συμβάλει στην ειρήνη και τη σταθερότητα των Δυτικών Βαλκανίων. Τσίπρας και Ζάεφ επεσήμαναν επίσης στη συζήτησή τους «πόσο υποκριτικός και επικίνδυνος είναι ο εθνικιστικός λαϊκισμός, που αναπτύχθηκε και στις δύο πλευρές» και συμφώνησαν «να αναλάβουν από κοινού πρωτοβουλίες για τη στήριξη και την εφαρμογή της Συμφωνίας, την προώθηση των σχέσεων των λαών της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας και την ειρήνη και σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή».