Ρωσία – Κίνα: Ο «άξονας» που απειλεί τη Δύση
Καθώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκεται στο Πεκίνο το τρέχον διήμερο, για τις 43ες επίσημες συνομιλίες του με τον Σι Τζινπίνγκ μέσα σε 11 χρόνια (από τότε που ο τελευταίος βρίσκεται στο τιμόνι της Κίνας), η Δύση και κυρίως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν. Κι αυτό διότι η νέα σύνοδος των δύο ηγετών έρχεται να βάλει ένα ακόμη κρίσιμο «ρουλεμάν» στον άξονα Ρωσίας και Κίνας, ο οποίος εξελίσσεται στη μεγαλύτερη απειλή με φόντο την παγκόσμια ηγεμονία τους, σε οικονομικό, γεωπολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο.
Ουδείς ξεχνά, άλλωστε, ότι λίγες μέρες πριν διατάξει την εισβολή στην Ουκρανία, ο Πούτιν είχε μεταβεί στο Πεκίνο, όπου μαζί με τον Σι (τον οποίο δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί ότι δεν ενημέρωσε για τις προθέσεις του…) διακήρυξαν ότι η συμμαχία ανάμεσά τους «δεν έχει όρια». Οι πάντες σημείωσαν, επίσης, ότι λίγο προτού σφίξει το χέρι του Σι ο Πούτιν φρόντισε να δηλώσει ότι στηρίζει το κινεζικό σχέδιο για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. «Στο Πεκίνο κατανοούν τις πραγματικές αιτίες και την παγκόσμια γεωπολιτική σημασία» αυτής της σύγκρουσης, είπε χαρακτηριστικά ο ρώσος πρόεδρος στο πρακτορείο Xinhua.
Τα δεδομένα μοιάζουν να ευνοούν και να επιταχύνουν την εμβάθυνση της στρατηγικής συνεργασίας της Ρωσίας με την Κίνα, καθώς οι σχέσεις της πρώτης με τη Δύση βρίσκονται στο ναδίρ και οι πιθανότητες να εξομαλυνθούν στο ορατό μέλλον είναι ελάχιστες και τείνουν προς το απόλυτο μηδέν – κάτι για το οποίο ουδείς, πλέον, αμφιβάλλει. Μήπως, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά ανάμεσα στο Πεκίνο και τις χώρες του δυτικού κόσμου; Μήπως, δηλαδή, παρά τον αδυσώπητο μεταξύ τους ανταγωνισμό σε όλα τα επίπεδα, ισχύει στην πράξη αυτό που είχε πει πρόσφατα ο Σι Τζινπίνγκ στον Τζο Μπάιντεν, ότι ο κόσμος μάς χωράει και τους δύο;
Επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ – Κίνας
Οι ενδείξεις που υπάρχουν το τελευταίο διάστημα οδηγούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Στο συμπέρασμα, με άλλα λόγια, ότι οι σινοαμερικανικές σχέσεις βαίνουν διαρκώς επιδεινούμενες, διαψεύδοντας την εικόνα που επιχειρείται να καλλιεργηθεί, τουλάχιστον σε επίπεδο κορυφών. Μόλις προχθές, άλλωστε, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, έχοντας προφανώς το βλέμμα του στραμμένο στον Ντόναλντ Τραμπ και τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, ανακοίνωσε μια τεράστια αύξηση των δασμών για τα εισαγόμενα από την Κίνα ηλεκτρικά οχήματα – από το 25% στο 100% – καθώς και για μπαταρίες και άλλα προϊόντα. Πρόσφατα, επίσης, η Ουάσιγκτον επέβαλε σοβαρούς περιορισμούς στις εξαγωγές των πιο εξελιγμένων ημιαγωγών προς την Κίνα, προσπαθώντας να επιβραδύνει την αλματώδη πρόοδό της σε όλους τους κλάδους που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες.
Σαν να μην έφταναν δε όλα αυτά, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι κυρώσεις των ΗΠΑ εις βάρος της Ρωσίας και όσων συνεργάζονται μαζί της και τη στηρίζουν στον πόλεμο της Ουκρανίας έχουν αρχίσει να «δαγκώνουν» και τους Κινέζους. Για του λόγου το αληθές, οι κινεζικές εξαγωγές προς τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 16% τον Μάρτιο και κατά 13,5% τον Απρίλιο, κάτι που οι ειδικοί αποδίδουν κυρίως στον «στενό κορσέ» που έχουν φορέσει οι Αμερικανοί στα διεθνή συστήματα πληρωμών, στα οποία – παρά τις προσπάθειες πολλών – εξακολουθεί να κυριαρχεί το SWIFT και, φυσικά, το δολάριο.
Η παραπάνω εξέλιξη απειλεί να ανακόψει την έντονα θετική πορεία που έχουν οι οικονομικές σχέσεις και ειδικά το εμπόριο Κίνας και Ρωσίας, η αξία του οποίου έφτασε πέρυσι στα 240 δισ. δολάρια. Ακόμη κι αν αυτό συμβεί, ωστόσο, θα ισχύει μόνο ονομαστικά, καθώς οι συναλλαγές (συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας των Ρώσων με προϊόντα υψηλής τεχνολογίας που τα έχουν αδήριτη ανάγκη για να συνεχίσουν τον πόλεμο στην Ουκρανία) θα συνεχιστούν με τη βοήθεια «τρίτων» χωρών. Ανάμεσά τους και αρκετών της Κεντρικής Ασίας, προς τις οποίες οι εξαγωγές της Κίνας έχουν αυξηθεί υπερβολικά και χωρίς να υπάρχει άλλος ιδιαίτερος λόγος – πέρα από τις «δευτερογενείς» εξαγωγές προς τη Ρωσία – την τελευταία διετία.
Η πλάστιγγα γέρνει υπέρ του Σι
Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι αν και οι δύο χώρες έχουν ανάγκη η μία την άλλη για να αμφισβητήσουν την ηγεμονία των ΗΠΑ και της Δύσης, η «ζυγαριά» στον άξονα που συγκροτούν γέρνει σαφώς υπέρ της Κίνας. Η οικονομία δίνει την εξήγηση: αν για τον Πούτιν οι καλές σχέσεις με τον Σι είναι μονόδρομος εάν θέλει να επιβιώσει, για τον οικοδεσπότη αυτού του διημέρου υπάρχουν και αλλού… πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια. Απόδειξη, το γεγονός ότι οι εμπορικές συναλλαγές της Κίνας με την ΕΕ και τις ΗΠΑ είναι πολλαπλάσιες εκείνων με τη Ρωσία, με την αξία τους να φτάνει πέρυσι τα 800 και 660 δισ. δολάρια αντιστοίχως.
Πρόκειται, βεβαίως, για ένα νόμισμα που έχει δύο όψεις: η Κίνα έχει περισσότερες επιλογές, αλλά είναι ταυτόχρονα σαφώς πιο εξαρτημένη από τις συναλλαγές της με τη Δύση και θα «πονέσει» πολύ σε περίπτωση ενός γενικευμένου οικονομικού – ή και κανονικού – πολέμου. Αυτού που όλη η ανθρωπότητα απεύχεται, αλλά οι ειδικοί επιμένουν πως πλησιάζει…