Եկեղեցին էլ պետությունից անջատ հոգևոր իշխանություն է, ինչո՞ւ պետք է հարկատու լինի. Պարգև Օհանյան (տեսանյութ)

«Անկախ դատավոր» իրավապաշտպանական ՀԿ նախագահ, նախկին դատավոր Պարգև Օհանյանը Tert.am-ի հետ զրույցում անդրադարձել է նախկին վարչապետ, նախկին պատգամավոր Հրանտ Բագրատյանի`եկեղեցուն վերաբերող 12 կետանոց առաջարկներին և դրանց վերաբերյալ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Տեղեկատվական համակարգի տնօրեն Տեր Վահրամ քահանա Մելիքյանի արձագանքին:

Պարգև Օհանյանը կոչ է անում չմոռանալ, որ եկեղեցին էլ պետությունից անջատ հոգևոր իշխանություն է և հարց է հնչեցնում`ինչո՞ւ պետք է հարկատու լինի: Ինչ վերաբերում է եկեղեցականների գույքի հայտարարագրմանը, Օհանյանը նշեց. «Հոգևոր ծառայողների մեջ հնարավոր է մեկ-երկուսը աչքի են ընկնել ինչ-որ թանկարժեք մեքենայով, բայց դա չի նշանակում, որ բոլոր հոգևոր ծառաները այդպիսի եկամուտներ ունեն, որ հայտարարագիր լրացնեն: Դա աբսուրդ է: Նախ` հոգևոր ծառաները մարդիկ են և չի բացառվում, որ նրանց մեջ կան այնպիսիք, ովքեր ընտրել են այդ ճանապարհը` շահ հետապնդելու համար»: Ըստ Պարգև Օհանյանի` չկա այնպիսի աղքատ ընտանիք, որին եկեղեցին չօգնի: «Որքան շատ եկեղեցի այնքան շատ մխիթարություն, քանի որ հենց այդ աղքատներից շատերի համար մխիթարությունը լինում է հենց հավատը»,-ասաց նա:

-Պարո՛ն Օհանյան, եկեղեցու հարկման, ֆինանսական հաշվետվություններ ներկայացնելու առումով արդյոք համամի՞տ եք Հրանտ Բագրատյանի առաջարկի հետ։ Նախկին վարչապետը նշել է, որ եկեղեցին 100 տոկոսով ստվերային դաշտում է գործում, թեև այդ  առումով Տեր Վահրամ քահանա Մելիքյանն ասել է, որ Հայ Եկեղեցին Հայաստանում ամենախոշոր հարկատուներից է՝ մատուցում է ամենամեծ շրջանառությամբ սոցիալական ծառայություն:

-Տեր Վահրամը այլ կոնտեքստում է ասել: Որպես իրավաբան` կարող եմ ասել, որ եկեղեցին շահույթ հետապնդող կազմակերպություն չէ, ընդհակառակը` բարեգործական կամ ողորմած կազմակերպություն է, որը կատարում է մեծ սոցիալական գործ` անտուններին է կերակրում, ժողովրդին է ծառայում, աղքատներին է օգնում: Բացի  դրանից`եկեղեցին պետությունից անջատ է և չի կարող լինել հարկատու: Եթե Բագրատյանը, ով, ցավոք, երևի շատ հեռու է և՛ հավատից, և՛ եկեղեցուց, եթե իրեն թվում է կնունք են անում, ինչ-որ գումարներ են ստանում, կամ բարերարներն են տալիս, ապա ինքն էլ տնտեսագետ է, պետք է հասկանա, որ դա ոչ մի կապ չունի շահույթ հետապնդող կազմակերպության գործունեության հետ:

-Նա հիմնավորում է, որ եկեղեցու տնտեսական շրջանառությունը կազմում է ՀՆԱ 3.5%-ը կամ` ՀՀ ստվերային տնտեսության 8%-ը։

-Ի՞նչ ելակետներով, ինձ համար հասկանալի չէ:

-Հրանտ Բագրատյանն առաջարկում է նաև, որ սպասավորները եկամտահարկ վճարեն, հոգևոր դասի վերին շերտն ամեն տարի լրացնի եկամուտների և ունեցվածքի հայտարարագիր։ Սրա անհրաժեշտությունը տեսնո՞ւմ եք`հաշվի առնելով, որ հասարակության մեջ կարծիքներ կան, որ վերին դասը մեծ գումարների է տիրապետում:

-Շատ ցավալի է այս մոտեցումը եկեղեցու հոգևոր ծառայողների հանդեպ: Հոգևոր ծառայողների մեջ, հնարավոր է, մեկ-երկուսը աչքի են ընկնել ինչ-որ, գուցե, թանկարժեք մեքենայով, բայց դա չի նշանակում, որ բոլոր հոգևոր ծառաներն այդպիսի եկամուտներ ունեն, որ հայտարարագիր լրացնեն, դա աբսուրդ է: Նախ` մարդիկ են հոգևոր ծառաները և չի բացառվում, որ նրանց մեջ կան այդպիսիք, ովքեր ընտրել են այդ ճանապարհը` շահ հետապնդելու համար:

-Իսկ ավելի թափանցիկ դարձնելու և ցույց տալու համար, որ բոլորին չի վերաբերում, անհրաժեշտ չե՞ն հայտարարագրեր:

-Լավ, կարծում եք, որ հիմա, երբ պաշտոնատար անձինք դա լրացնում են, ինչ-որ բան փոխվո՞ւմ է։ Կարծում եմ, որ ոչինչ, թեև ԶԼՄ-ներով դա բարձրաձայնվում է, բայց ո՞վ է դրան բանի տեղ դնում: Հարց լուծում է ոչ թե դիկտատուրան, այլ սերը, խոնարհությունը, իսկ երբ մարդ խոնարհ է, նմանվում է Աստծուն, իսկ ով հպարտ և մեծամիտ է, սրան, նրան է քննադատում է, իրեն դնում է մեծ գործչի...

-Իսկ ի՞նչ եք կարծում, լուծումը ո՞րն է, որ եկեղեցու սպասավորները հասարակության վստահությանն արժանան, եթե, իհարկե, այդ վստահության պակասը տեսնում եք:

-Պակասի խնդիր միշտ էլ կա և կլինի, բայց դա չէ էականը: Կոնկրետ ես պակաս չեմ տեսնում, այնքան հրաշալի հոգևոր ծառայողներ կան: Եթե մենք ուզենք լավը տեսնել, լավը կտեսնենք, եթե վատը ցանկանանք` վատը կտեսնենք:

- Պարո՛ն Օհանյան, չե՞ք կարծում, որ վատ երևույթները չնկատելու տալու դեպքում որոշ մարդիկ կշարունակեն հարստություն դիզել` միաժամանակ վտանգելով եկեղեցու համբավը։

-Հոգևորականներից շատերին եմ ճանաչում, նրանց 98 տոկոսն աղքատ կամ միջակ է ապրում:  

-Նախկին վարչապետն առաջարկում է գործարարի և/կամ օլիգարխի կողմից եկեղեցիներին ուղղված նվիրատվությունները ձևակերպել միայն, երբ Կառավարությունն ու Կենտրոնական Բանկը համապատասխան փաստաթղթեր կտրամադրեն, որ պետական բյուջե չմուծված հարկերի կամ փողերի լվացման հետ կապված խնդիրներ չկան:

-Գուցե այդտեղ մտածելու բան կա, թող պատասխան տա այդ օլիգարխը: Ես նկատում եմ, որ ընդհանրապես այնպիսի մեխանիզմներ ենք ուզում ստեղծել, որ ոչ մեկ բարի գործ չանի` վախենալով, որ վկա չդառնա, ստիպված չլինի հաշվետվություններ ներկայացնել:

-Օլիգարխների և եկեղեցու կապն անընդհատ քննադատվում է. մասնավորապես, որ ինչ-որ արարքներից հետո նվիրվատվություններ են արվում, եկեղեցիներ են կառուցում:

-Ես այդտեղ ողջունելի բան եմ տեսնում: Ովքեր եկեղեցի են կառուցում դա շատ լավ է, նրանց համար պետք է միայն աղոթել, որ եկեղեցին կառուցելով իրականում հաստատվեն հավատի մեջ:

-Բայց ունե՞նք անհրաժեշտություն այդքան եկեղեցիների կառուցման, քանի որ հաճախ նշվում է, որ այդ գումարները կարելի է կարիքավորներին ուղղել:

-Երբ Բագրատյանը և իր ընկերությունը ինձ պես պատարագների կգան, մի քիչ կխորանան, կհասկանան, թե ինչ կարևոր գործ է անում եկեղեցին, և որքան պակաս են եկեղեցիները, հոգևոր ծառաները: Մի մոռացեք, որ եկեղեցին էլ է իշխանություն, առանձին իշխանություն է, ինչպես դատական իշխանությունը, գրեթե նույնն է: Ընդ որում` եկեղեցին պետությունից անջատ հոգևոր իշխանություն է, ինչո՞ւ պետք է հարկատու լինի: Որպեսզի Բագրատյանի ասածը լինի` պետք  է Սահմանադրությունը փոխվի: Բարեգործը, ով եկեղեցի է կառուցում, կարիքավորներին է օգնում: Եկեղեցական խոսքն ասում է` մարդը միայն հացով չի ապրի, այլ եկեղեցական խոսքով, հոգևոր սնունդն ավելի կարևոր է, քան հացը, թեև խոսքը սոված մարդկանց մասին չէ: Այդպիսի աղքատ ընտանիք չկա, որ եկեղեցին չօգնի: Որքան շատ եկեղեցի, այնքան շատ մխիթարություն, քանի որ հենց այդ աղքատներից շատերի համար մխիթարությունը լինում է հենց հավատը:

-Ամփոփելով Հրանտ Բագրատյանի առաջարկները և Տեր Վահրամի արձագանքը, թե բարեփոխման խնդիրը միշտ արծարծվում է, տեսնո՞ւմ եք անհրաժեշտություն ներկայումս բարեփոխումներ իրականացնելու։

-Բարեփոխումները միշտ բոլոր ոլորտներում եղել են սպասված ու ցանկալի: Եկեղեցին ինքն արթուն է, մի կասկածեք, ինքը տեսնում է` ինչ պահանջներ կան և կարգավորում է: Եկեղեցին նաև կազմակերպչական կառույց է և մեզանից լավ գիտի, թե ինչ բարեփոխումների անհրաժեշտություն կա, հաշվի կառնի Բագրատյանի ասածները, եթե այնտեղ օգտակար բան գտնի: