როგორ შეიცვალა ცხოვრება რუსეთში ბოლო 30 წლის განმავლობაში
სიცოცხლის ხანგრძლივობა
1960 წლიდან 1991 წლამდე რუსეთში სიცოცხლის ხანგძლივობამ 2.4 წლით მოიმატა, თუმცა, ამ დროის განმავლობაში ეს მაჩვენებელი ხან უკეთესობისკენ იცვლებოდა, ხან უარესობისკენ.
1991 წლიდან რუსეთი არა მხოლოდ ეკონომიკური პრობლემების წინაშე დადგა, არამედ გაიზარდა სიკვდილიანობაც, რაც სხვადასხვა ავადმყოფობებით, მათ შორის, ალკოჰოლისა და თამბაქოს მოხმარებით იყო გამოწვეული. ასევე მაღალი იყო თვითმკვლელობების რიცხვიც. 1994 წელს სიცოცხლის ხანგრძლივობა ყველაზე დაბალ ნიშნულამდე (64.5 წელი) ჩამოვიდა, განსაკუთრებით კაცებს შორის - 57.6 წელი.
2003 წლის მერე სიცოცხლის ხანგრძლივობამ, მართალია, იმატა, მაგრამ 2020 წლიდან კოვიდპანდემიის გამო ისევ შემცირდა. სხვათა შორის, რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა განაცხადა, რომ სურს სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა 2030 წლამდე 78 წლამდე გაზარდოს.
ქორწინება და განქორწინება
60 წლის წინ ქორწინებასთან შედარებით, განქორწინებულთა რაოდენობა ძალიან დაბალი იყო. შემდეგ დეკადებში ეს სხვაობა შემცირდა, ძირითადად განქორწინებების მატების გამო. მაგალითად, 1990 წელს ქორწინებების რაოდენობა ყოველ ათას კაცზე 8.9 იყო, ხოლო 2000 წელს - 6.2. შემდეგ ქორწინებების რიცხვმა მოიმატა, მაგრამ 2020 წელს ისევ დაიკლო და ყველაზე დაბალ მაჩვენებლამდე (5.3) ჩამოვიდა, მიზეზად ისევ კოვიდპანდემია სახელდება.
ამავე წელს, 2020-ში დაფიქსირდა ყველაზე მცირე სხვაობა ქორწინებებსა და განქორწინებებს შორის. მეორე მხრივ, განქორწინებების რაოდენობა დაახლოებით 4 კაცია ათას კაცზე და ეს 1990 წლის შემდეგ მნიშვნელოვნად არ შეცვლილა.
1960-2012 წლებში ბევრი ქალი 18-24 წლის ასაკში ქორწინდებოდა, უფრო მოგვიანებით - 25-34 წლის ასაკში. ეს ტენდენცია რუს კაცებსაც ახასიათებდათ: 1960-2003 წლებში ისინი 18-24 წლის ასაკში ქორწინდებოდნენ, შემდეგ კი - 25-34 წლის ასაკში. ბოლო პერიოდში გაიზარდა რიცხვი იმ ადამიანებისა, რომლებიც 35 წლის მერე ქმნიან ოჯახს.
შობადობის მაჩვენებელი
1960-1991 წლებში შობადობის მაჩვენებელი რუსეთში 2.52-დან 1.73-მდე ჩამოვიდა. ეს ერთ-ერთი ყველაზე დაბალი მაჩვენებელია მსოფლიოში საბჭოთა კავშირის დაშლამდე.
სსრკ-ის დაშლის შემდეგ შობადობის მაჩვენებელმა კიდევ უფრო დაიწია და 1999 წელს 1.16 გახდა. ამის გამო რუსეთი იმ ათ ქვეყანას შორის აღმოჩნდა, რომელსაც ყველაზე დაბალი შობადობის მაჩვენებელი აქვს. მოგვიანებით რუსეთმა მოახერხა, შობადობის მაჩვენებელი 1.78-მდე გაეზარდა (2015 წელი), მაგრამ მას შემდეგ ტენდენცია მაინც კლებისკენ მიდის.
ქალაქი და სოფელი
1960-1991 წლებში რუსეთის ქალაქებში მოსახლეობა თითქმის 20 პროცენტით გაიზარდა და ეს მაჩვენებელი საბჭოთა კავშირის დაშლამდე ზრდადი იყო. 1991 წელს რუსების 73 პროცენტზე მეტი ქალაქში ცხოვრობდა. ამ წელს ქალაქებში მცხოვრები მოსახლეობის პროცენტული წილი რუსეთში ისეთივე იყო, როგორც აშშ-ში, საფრანგეთსა და სამხრეთ კორეაში.
მას შემდეგ ამ ქვეყნებში ქალაქში მცხოვრებთა რაოდენობა თითქმის 80 პროცენტამდე გაიზარდა, მაგრამ რუსეთში ვითარება თითქმის არ შეცვლილა. ახლა რუსების სამ მეოთხედზე ნაკლები თუ ცხოვრობს ქალაქში, ეს კი იგივე მაჩვენებელია, როგორც, მაგალითად, ბულგარეთში ან ირანში.
გაერო მიიჩნევს, რომ რუსეთის ურბანიზაციის მაჩვენებელი 2050 წლისთვის 83 პროცენტს მიაღწევს. თუმცა, ვარაუდობენ იმასაც, რომ ამ პერიოდისთვის რუსეთის მოსახლეობა 11 მილიონით შემცირდება და ეს ყველაზე მეტად სოფლად მცხოვრებლებზე აისახება. სავარაუდოდ, ქალაქებში მცხოვრები მოსახლეობის რაოდენობა 3.5 მილიონით გაიზრდება.
ტელეფონი და ინტერნეტი
1990 წლამდე მობილური ტელეფონი მთელ მსოფლიოში იშვიათობა იყო, მათ შორის რუსეთშიც. თუმცა იზრდებოდა სტაციონარული ტელეფონის გამოყენების მაჩვენებელი, 1991 წლამდე 100 რუსიდან 15-ს სახლში ხაზის ტელეფონი ჰქონდა, რაც მსოფლიო სტატისტიკისთვის ოდნავ მაღალია.
მობილური ტელეფონის მასობრივად გამოყენება მსოფლიოში 2000 წლიდან დაიწყეს, მაგალითად, ამ წელს ისლანდიაში ყოველი ასი კაციდან 76.7-ს მობილური ტელეფონი ჰქონდა. რუსეთში ამ მხრივ სიტუაცია დიდად არ შეცვლილა. 2000 წელს 100 კაციდან მობილური ტელეფონი მხოლოდ ერთს გააჩნდა. თუმცა, უკვე 2020 წელს რუსეთში 100 კაცზე 164 მობილური ტელეფონი მოდის, რაც საკმაოდ მაღალი მაჩვენებელია.
ხაზის ტელეფონებს რაც შეეხება, ის 1991 წელს 100 კაციდან 15-ს ჰქონდა. 2008 წელს - 23-ს. თუმცა, ეს მაჩვენებელი შემდეგ შემცირდა. 2019 წელს 100 კაცზე უკვე 19 ხაზის ტელეფონი მოდიოდა. ეს მაჩვენებელი იგივეა ვენესუელასა და პოლონეთში.
1991 წელს, როდესაც საბჭოთა კავშირი დაიშალა, რუსეთში ინტერნეტი არავის ჰქონდა. თუმცა ინტერნეტის მომხმარებლები უკვე იყვნენ ნორვეგიაში, ფინეთსა და აშშ-ში.
8 წელი დასჭირდა რუსეთს იმისთვის, რომ ინტერნეტთან წვდომა მოსახლეობის 1 პროცენტს ჰქონოდა. ეს ბევრად დაბალი მაჩვენებელია, ისეთ ქვეყნებთან შედარებით, როგორიცაა: ახალი ზელანდია, შვედეთი და ისლანდია, სადაც ჯერ კიდევ 1999 წელს მოსახლეობის 40 პროცენტზე მეტი ინტერნეტთან იყო დაკავშირებული. მოგვიანებით, ინტერნეტთან წვდომის მაჩვენებელი რუსეთში გაიზარდა და 2020 წელს 85 პროცენტს მიაღწია.
განათლება
1970-1990 წლებში თითქმის გაორმაგდა იმ ადამიანების რიცხვი, ვინც რუსეთში საშუალოზე მაღალი განათლება მიიღო. 6.5 პროცენტიდან 12 პროცენტი გახდა. ეს რიცხვი იზრდებოდა 1990 წლიდან და 2020 წელს, სავარაუდოდ, 22 პროცენტს მიაღწია. ვარაუდობენ, რომ 2050 წლისთვის ეს მაჩვენებელი კიდევ 30 პროცენტამდე გაიზრდება.