"Дөө Чыңгызды" кармоо аракети, УКМКнын эскертүүсү
Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитет Чүйдө кылмышкер изделип жатканын, бирок “Дөө Чыңгыз” деген каймана аты бар Чыңгыз Жумагулов менен атышуу болбогонун билдирди. 8-июлда Бишкектин четиндеги Көк-Жар айылында Жумагуловду кармоо аракети болуп ага ок тийгенин, бирок “Дөө Чыңгыз” качып кетүүгө үлгүргөнүн журналисттер жазып чыккан.
Интернетке тараган видеодо Көк-Жар айылындагы “Фрунзе” дүкөнүнүн тушунда бараткан кара түстөгү “Гелендвагендин” алдын тороп токтогон бустун ичинен атайын кийимчен адамдар чуркап чыкканын, бирок машине токтобой кеткенин көрүүгө болот.
Формачан адамдардын курал кармап жүргөнү да байкалат. Тасмадан ок атылганы көрүнгөн эмес. Бирок куралдын үнүн уккан адамдар болгон.
Окуя болгон жерге алгачкылардан болуп барган “Кактус Медиа” агенттигинин журналисти Марат Уралиев кара машинеде кримтөбөл Чыңгыз Жумагулов болгонун, аны кармоого аракет кылгандар УКМК кызматкерлери экенин айтууда.
“Мендеги маалыматтар боюнча, булар бир кафенин ээсинен 100 миң доллар доолап жүрүшкөн. Ал арыз жазган экен. Атайын кызмат анын негизинде кармайын деп аракети ишке ашпай калды. Окуя болгон жердеги күбөлөр спецназ ок чыгарганын айтып жатышат. Бирок Чыңгыз Жумагуловдун машинесине ок өтпөйт экен. Ал өзүнүн айылына, Ичке-Сууга качып кетиптир. Айылга барганда Жумагуловдун үйүн 20 чакты балдар тегеректеп жүргөнүн көрдүк. Сурасак айыл тургундары экенин айтышты”.
Чыңгыз Жумагулов качып кетти делген күнү интернетте ички иштер министринин орун басары "Нурбек Абдиевдин атынан жазылган багыттык маалымкат" деген сүрөт тараган.
Анда 8-июлда кечки саат алты чамасында УКМКнын кызматкерлери “Дөө Чыңгыз” деген каймана аттуу 41 жаштагы Чыңгыз Жумагуловду кармоого аракет кылганда алар каршылык көрсөтүп, белгисиз жакка качып кеткени жазылган жана аларды кармоого багыт берилген.
Жумагуловдун сүрөтү бар кагазда “Кармоо учурунда мүмкүн болушунча сак жана этият болуу керектиги, шектүүлөр курал менен каршылык көрсөтүшү ыктымал” экени эскертилген.
9-июнда атайын кызмат журналисттер жазган маалыматтын көбүн четке кагып, коомчулукту адаштырбоого үндөдү.
“УКМК тарабынан козголгон кылмыш ишинин алкагында уюшкан кылмыштуу топтун айрым мүчөлөрүнүн кылмыштуу аракеттерине бөгөт коюу боюнча ыкчам-издөө иш-чаралары жүрүп жатат. Бул иштин алкагында 2022-жылдын 8-июлунда Чүй облусунун аймагында уюшкан кылмыштуу топтун мүчөлөрүн кармоо боюнча ыкчам-издөө иш-чаралары жүргүзүлдү. Айрым массалык маалымат каражаттарында жарыяланган Ч.Жумагуловду кармоо жана анын уюшкан кылмыштуу тобунун мүчөлөрү менен атышуу болгону тууралуу маалыматтар чындыкка дал келбейт. УКМК жалпыга маалымдоо каражаттарынын өкүлдөрүн жалган жана такталбаган маалыматтарды таркатпоого чакырат. Ошол эле учурда социалдык тармактардагы тайпалардын ээлерин маалыматты дыкат текшерип, коомчулукту адаштырбоого үндөйт”, - деп жазылган атайын кызматтын маалыматында.
Мекеме кайсы кылмыш иши тууралуу сөз болуп жатканын тактаган жок. Атайын кызмат апрель айында Чыңгыз Жумагуловдун уюшкан кылмыштуу тобуна тиешеси бар делген үч адамды кармаган.
УКМКнын маалыматында, алар бир адамды уурдап кетип, ижарага алынган батирде кармап турганы жазылган. Кылмыштуу топтун мүчөлөрүнө “Кун төлөп берүү же башка жеке кызыкчылык үчүн адам уурдоо” фактысы менен кылмыш иши козголгон.
УКМК төрагасынын мурдагы орун басары Артур Медетбеков криминалдык топтордун бизнеске кол салуусу күчөй баштаганын айтууда.
“Соңку бир-эки жыл ичинде уюшкан кылмыштуу топтор бизнеске кысым кыла баштаганы байкалууда. Ошон үчүн укук коргоо органдары аларга каршы иштерди жасап атышат. Эгерде УКМКда Чыңгыз Жумагуловду кармоо максаты болсо, анда каяктан болсо да таап келишет. Бул убакыттын эле маселеси. Криминалдык топторду түп-тамыры менен жок кылуу мүмкүн эмес. Алар бүт мамлекетте бар. Бирок буларды максималдуу кысып, мыйзам менен коколоп туруш керек”.
“Дөө Чыңгыз” деген каймана аты бар Чыңгыз Жумагулов 41 жашта. Ал кримтөбөл Камчы Көлбаевдин уюшкан кылмыштуу тобунун активдүү мүчөсү экени, Ысык-Ата районунун Ичке-Суу айылында жашай турганы айтылып келет. 2016-жылы Жумагуловдун үйүн тинтүү үчүн барган милиция кызматкерлери каршылыкка кабылып, “Дөө Чыңгыздан” тарапташтары анын жолун бууп салышкан.
Камалганынан бошотулганы бат Жумагулов
“Дөө Чыңгыз” деген каймана аты бар Чыңгыз Жумагулов буга чейин бир нече жолу соттолгон. 2016-жылы Жумагулов адам өлтүрүүгө катышуу, бийлик өкүлүнө күч колдонуу, кылмыштуу топ түзүү деген айыптар боюнча күнөөлөнүп, абактан эки жылдан кийин бошонуп чыккан.
Мындан көп өтпөй 2019-жылы Бишкекте эки адамды мыкаачылык менен токмоктоп өлтүрүүгө шек саналып кармалган. Соттун жүрүшүндө Жумагулов эки берене боюнча акталып, “Бейбаштык” беренеси менен беш жылга кесилген. Анткени эки адамдын өлүмү боюнча ишти Жумагулов менен кошо кармалгандар моюнуна алган. Жыйынтыгында тергөө абагында отурган бир күнү эки күн деп эсептелип, 2021-жылы 10-июлда камактан чыккан.
Криминалга байланыштуу макалаларды жазып жүргөн журналист Семетей Талас уулу Чыңгыз Жумагулов боюнча мындай деди:
“Дөө Чыңгыз” Камчы Көлбаевдин уюшкан кылмыштуу тобунун активдүү мүчөсү, ишенген он баласынын бири. Чүйдөгү иштердин көбүн ушул Жумагулов бүтүрөт. Окуянын өнүгүшү сүйлөшүүлөргө көз каранды. Эгер камай турган болушса, анда бат эле кайра чыгарышы да мүмкүн. Себеби, криминал бийликке керек. Мындай көрүнүш болгон, боло берет. Криминалдык топтун өкүлдөрүн революция учурунда пайдаланышат . Соңку учурда майдаланып, бийликке каршы пост жазган блогер, активист, ырчыларды коркуткан учурлар болуп атат”.
2019-жылы Чыңгыз Жумагулов баштаган топтун колунан каза тапты делген эки жаран криминалдык топтордун мүчөлөрү экени аныкталган. Талдоочулар муну кримтөбөл Камчы Көлбаев менен кылмыш чөйрөсүндө “Сакал” деген каймана атка конгон Улан Токтосуновдун тиреши экенин айтышкан.
Ошол жылы интернетте үрөй учурган видео тараган. Анда белгисиз эки жаран башка эки баланы сабап, андан кийин машинеге салып кеткенин көрүүгө болот. Видеонун башталышында кара түстөгү “Гелендвагенден” түшүп келген Чыңгыз Жумагулов экени айтылган. Күч органдары бул тасманын сабалып өлтүрүлгөн эки баланын окуясына тиешеси бар-жогун тастыктаган эмес.
Милициянын 2019-жылдын декабрындагы расмий маалыматына караганда, Камчы Көлбаев, Азиз Батукаев, Алмаз Бокушевдин кылмыш тобунун 421 мүчөсү бар.
Атайын кызматтын төрагасы Камчыбек Ташиев буга чейин кылмыштуу топтор менен аёосуз күрөш болорун айткан.
"Түштүктө өзүнчө, түндүктө өзүнчө мафия бар. Бири мыйзамдагы ууру, экинчиси "положенец" болуп, керек болсо мамлекеттик кызматкерлерге, депутаттарга басым кылып, мамлекеттик ишканаларга кол сала баштаган. Бүгүнкү күндө андай жок. Азыр бир уюшкан кылмыштуу топтун мүчөсүбү, жетекчисиби же башкасы башын көтөрүп көрсүн, жанчыйбыз. Бир дагы уюшкан кылмыштуу топ башын көтөрө албайт".
14-июнда кримтөбөл Камчы Көлбаевдин дагы бир көздөй адамы, "Женго" каймана аты менен белгилүү Кадыр Досонов соттон акталган. Аны УКМК 2021-жылы кармап, “Жерди мыйзамсыз басып алуу” жана “Кылмыш жолу менен табылган кирешелерди адалдаштыруу” деген эки берене менен айыптаган. Кадыр Досоновго козголгон иштин кыскарып кетиши коомчулукта кызуу талкууга жем таштап, бийликтин криминал менен күрөшүн сындагандар көп болгон.