Загадувањето со јаглен во Западен Балкан останува масивно и опасно, соопшти Bankwatch

Електраните на јаглен во Западен Балкан минатата година го прекршија законодавството за загадување на воздухот со емитување пет пати повеќе сулфур диоксид и 1,8 пати повеќе прашина од дозволеното според Договорот за енергетската заедница.

Оваа информација е наведена во извештајот објавен од мрежата CEE Bankwatch, со напомена дека тоа се случува четири години по ред.

Влегувањето во сила на новите законски стандарди од 1 јануари 2018 година требаше да донесе намалување на смртоносното загадување на воздухот, велат од Bankwatch.

Сепак, извештајот „Прилагоди или затвори“ покажа дека емисиите на прашина од постројките на јаглен вклучени во националните планови за намалување на емисиите на Босна и Херцеговина, Косово, Северна Македонија и Србија се зголемени во споредба со претходните години.

Во истиот извештај се наведува дека емисиите на сулфур диоксид се благо намалени.

Според Bankwatch, и покрај инсталирањето на опрема вредна 85 милиони долари, најмногу сулфур диоксид во регионот повторно испуштила фабриката за јаглен Угљевиќ, 86.774 тони. Емисиите на Угљевиќ беа слични и во 2019 година.

Аерозагадувањето се чувствува само во опозиција

Најголем загадувач на прашина во 2021 година има и Босна и Херцеговина, односно термоелектраната Гацко. Емисијата на термоцентралата е трикратно зголемена на 4.960 тони, повеќе од 16 пати од дозволеното со Договорот. Причините за зголемувањето не се јасни.

Фабриката за јаглен Пљевља во Црна Гора, исто така, го прекрши Договорот за енергетска заедница со тоа што од јануари 2018 година работеше повеќе од 20.000 часа без да инвестира во контрола на загадувањето.

Најголемиот испуштач на сулфур диоксид во Србија бил Костолац Б, чиишто емисии само испуштале 1,74 пати повеќе од националната граница за 2020 година. Опремата за десулфуризација на Костолац Б, инсталирана во јуни 2017 година, работеше до октомври 2020 година, кога започна тестирањето.

И Косово има високи емисии на загадувачи. Најголем проблем е прашината која беше 4,25 над националната граница.

Годината заврши со енергетска криза во целиот регион, при што проблемите со снабдувањето со јаглен и електрична енергија во Србија, северна Македонија и Косово пропаѓаа еден по друг.

„Владите на Западен Балкан реагираат на енергетската криза со отворање нови рудници за јаглен и одложување на затворањето на централите, но со таквите застарени централи, крајот на јагленот е поблиску отколку што мислат. Планот Б е итно потребен“, рече Јоана Чиута од CEE Bankwatch.

Македонија со големи амбиции зa напуштање на јагленот, но без јасен план

Таа исто така додаде дека е неопходно да се намали енергетскиот отпад, да се отворат пазарите и да се забрза развојот на одржливи форми на обновлива енергија. „Но, владите мора да преземат чекори за да го намалат загадувањето и да спасат животи во меѓувреме.

Во 2019 година, Европската енергетска заедница, во соработка со коалицијата на невладини организации против загадувањето, претстави анализа во која се наведува дека 16 електрани на јаглен во Западен Балкан го загадуваат регионот и Европа повеќе од која било друга европска електрана на јаглен.

Меѓу најголемите загадувачи на таа листа се термоелектраните Угљевиќ, Гацко, Тузла и Какањ.