Новости за 03.12.2023

په هرات کې په سلګونو کسانو چې ښځې هم پکې وې نن یکشنبې په دې ولایت کې پرشیعه ګانو د وروستي برید د قربانیانو د ښخولو په مهال پرشیعه ګانو د بریدونو په وړاندې اعتراض څرګند کړ. د فرانسپرس خبري آژانس د راپورله مخې، د عالمانو د شورا یوه غړي حسین عظمي دې آژانس ته وویل چې د هرات په جبرییل ښارګوټي کې د یوشمېر قربانیانو د ښخولو په مهال یو شمېر ښځینه معترضانو، مړه دې قاتلان او موږ امنیت غواړو، شعارونه ورکول. معترضانو همدارنګه غوښتنه کوله چې په هرات کې پرشیعه لږکیو د بریدونو عاملان دې عدالت ته راکاږل شي. Читать дальше...

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ اداره اوچا وایي، افغانستان یو له هغو هېوادونو دی چې د اقلیم بدلون سخت ځپلی خو په اغېزو کې یې تر ټولو کمه ونډه لري. اوچا نن په خپله ټولنیزه شبکه اېکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې کښلي چې افغانستان په نړیواله کچه د شنو خونو د مضره ګازونو یوازې ۰،۰۱ سلنه جوړوي. دغه اداره زیاتوي، موږته په کارده چې د عادلانه حل لارو لپاره یوځای شوو او د هغو ملاتړ وکړو چې د اقلیم د بدلون له امله ډېر اغېزمن شوي دي. د خوړو نړیوال پروګرام د تېرې چهارشنبې په ورځ ویلي وو... Читать дальше...

د پکتیا ولایت په احمدخېلو کې ځایي ځوانانو د والیبال سیالۍ پیل کړې دي چې پکې د سیمې ۲۰ لوبډلې برخه اخلي. لوبغاړي وایي په سیمه کې د لوبو لپاره مناسب ځایونه نه شته خو بیا هم ګڼ ځوانان په سیالیو کې برخه اخلي. والیبال په افغانستان کې یوه له هغو لوبو څخه ده چې د ښاري سیمو ترڅنګ په کلیو کې هم کېږي او ډېر مینه وال لري. تفصیل په ویډیویي راپور کې.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د ترهګرۍ په اړه د ۲۰۲۲ کال په کلني راپور کې چې تېره جمعه یې خپور کړ، ویلي که څه هم د طالبانو حکومت ژمنه کړې چې د افغانستان له خاورې به د ترهګرو ډلو له خوا د امریکا او متحدینو پر ضد د بریدونو لپاره کار نه اخیستل کېږی، خو د تحریک طالبان پاکستان او داعش د عناصرو د بهرنیو عملیاتو د مخنیوي په برخه کې یې وړتیا روښانه نه ده. د دغه راپور پر بنسټ، د القاعدې، داعش او نورو سیمه ییزو ترهګرو ډلو عناصر اوس هم په افغانستان کې فعال دي. د سیاسي چارو پوه میرویس اشفته د دغه راپور موندنې د طالبانو حکومت ته یو خبرداری ګڼي. Читать дальше...

په داسې حال کې چې په پاکستان کې په وروستیو کې د پولیو واکسیني کیمپېن ترسره شو، په اورکزیو کې یو ماشوم ګوزڼ وهلی دی. دا په ۲۰۲۳ز کال کې په پاکستان کې د پولیو شپږمه پېښه ده چې څلور یې په خیبر پښتونخوا کې او دوه په سیند کې ثبت شوې دي. د ګوزڼ مخنیوي ادارې چارواکي او پوهان وايي، د پولیو د وایرس او ناروغۍ نه ختمېدو لاملونه د امنیتي ستونزو له وجې په سم ډول د کیمپېن نه کېدل، بچیو ته له څاڅکو ورکولو څخه د میندو او پلرونو انکار، نامتوازنه خواړه او د صفایۍ سم نه نظام نه شتون دی. دوی وايي، په داسې حال کې یوازې... Читать дальше...

له پاکستان څخه د بې‌اسنادو افغان کډوالو په زوره د اېستلو او دغه هېواد ته د افغانانو پر ننوتلو د محدودیتونو له لګولو وروسته اوس یو شمېر ناروغ لرونکي شکایت کوي چې ټوکنونه لري، خو له ویزې پرته پاکستان ته د ننوتو اجازه نه ورکول کېږي. د دوی له ډلې زرمینې ازادي راډيو ته وویل، څو ورځې وړاندې د پاکستان حکومت د هغې د تره زوی او وراره چې دواړه سخت ناروغان وو، د تورخم له دروازې له ټوکن په لاس خو له ویزې پرته د ننوتو اجازه ورنه‌کړه. هغه وايي چې د تره زوى يې له دوو ورځو انتظار وروسته په تورخم کې مړ شو. زرمینه زیاتوي... Читать дальше...

یوشمېر معذوران وايي، د کاري ستونزو او نورو اسانتیاوو ته د نه لاسرسي تر څنګ ټولنیزې ننګونې هم شته او په بېلابېلو نومونو لکه کمزوري، ړانده، کاڼه او ګوډ، یادېږي چې پر روحیه یې ناسم اغېز کوي.

د طالبانو له واکمنېدو راهیسې د افغانستان اقتصاد هم خراب شوی دی او د روزګار موقعې کمې شوې دي او ملګرو ملتونو او اروپايي ټولنې ورباندې په بېلابېلو وختونو کې اندېښنې ښوولې دي او وايي چې په هغه هېواد کې د بشري بحران د لا ژورېدو او د بېوزلۍ زیاتېدو خطر دی.

اسراییل نن یکشنبه د درېیمې ورځې لپاره هم په غزه کې ځینې هدفونه په نښه کوي. غزه کې دا جګړې وروسته له هغې پیل شوې چې لومړی حماس ډلې د اکتوبر میاشتې پر اوومه پر اسراییل حمله وکړه. د اسراییل تازه جګړې چې د اووه ورځني اوربند د مهلت له پای ته ورسېدو وروسته بیا پیل شوه، د ملکیانو د مرګ ژوبلې په باب اندېښنې ولاړې کړې دي. د حماس تر ولکې لاندې د غزې روغتیا وزارت وايي، څه باندې ۱۵زره ۲۰۰ کسان د فلسطینیانو په دې محاصره شوي ښار کې وژل شوي، خو دغه شمېرې خپلواکو سرچینو تایید کړي نه دي. د ملګرو ملتونو د... Читать дальше...

د اسراییل پوځ د غزې تر ټولو لویې ولسوالۍ خان یونس او د هغې په شا و خوا کې له مېشتو خلکو وغوښتل چې نورو سیمو ته ووځي. اسراییل خپل پوځي عملیات د غزې جنوب ته وغزول او وايي، هلته د حماس افراطي ډلې ګڼ رهبران پټ دي. د امریکا متحد ایالتونه او اروپايي ټولنه حماس ډله یو تروریستي سازمان ګڼي. تېره شپه او نن هم د غزې له خان یونس سیمې او له جنوبي ښار رفح د سختو بمباریو راپورونه ورکړل شوي دي. دغه بمباري د غزې د شمال په ځینو برخو کې هم شوي، چې د اسراییل په هوايي او ځمکنیو عملیاتو کې زیات تمرکز ورباندې شوی دی. Читать дальше...

د پاکستان انتخاباتي کمېشن د نومبر پر ۳۰مه د ۲۰۲۳ز کال د برېښنايي او کمپیوټري سرشمېرنې پر اساس د قامي او صوبايي اسمبلیو د وروستیو حلقه بندیو نوملړ خپور کړ.

د بلوچستان د اطلاعاتو سرپرست وزیر جان اڅکزی د طالبانو حکومت تورنوي چې د افغانستان له خاورې په ګټې پاکستان کې برید کوونکي ترهګر دوی ته نه‌سپاري او له دوی سره دوه ګونې لوبه کوي. هغه چې پرون یې رسنیو سره خبرې کولې ادعا وکړه چې پاکستان د طالبانو حکومت ته کره اسناد سپارلي او په ځلونو یې په افغانستان کې د مېشتو ترهګرو د ورسپارلو غوښتنه کړې، خو د طالبانو حکومت د ده په ټکو تر اوسه دې مسلې سره ډېر بې‌حسه چلند کوي. اڅکزي زیاته کړه: "د پاکستان حکومت په دې اړه خپلې غوښتنې له افغان طالبانو سره شریکې کړي دي. Читать дальше...

له پاکستانه د افغان کډوالو د اخراج له دوام سره هم‌مهاله د دې هېواد د کورنیو چارو سرپرست وزیر سرفراز بګټي ویلي، افغانانو ته په کار‌ ده چې په پاکستان کې د اوسېدو او سوداګرۍ لپاره د دې هېواد ویزې واخلي. بګټي له "ډان نیوز" سره مرکه کې چې پرون خپره شوه ویلي، دا امکان نه‌لري چې له قانوني لارې راتلو پرته دوی ته د اوسېدو اجازه ورکړل شي. هغه ویلي: "دوی زموږ ورورڼه دي، یو اسلامي هېواد دی. موږ ترې دا غوښتنه کوو که تاسې غواړئ زموږ په هېواد کې پاتې شئ، زموږ دروازه وټکوئ، موږ به ویزه درکړو. که تاسې غواړئ... Читать дальше...

د جاپان ساحلي ساتونکي وايي، له وړمې ورځې د امریکا د یوې پوځي الوتکې د عمده ټوټو د موندلو لپاره د پلټنې عملیاتو نتیجه نه ده ورکړې. د دې الوتکې ځینې برخې او ۷ تنه سورلۍ یې اوس هم ترۍ تم ده. دغه تېلټ روټور اوسپرې (tilt-rotor Osprey Osprey) ډوله الوتکه چې ۸ کسان په کې وو، تېره چهارشنبه یاکوشیما ټاپو ته څېرمه نسکوره شوه. تر اوسه د یوه کس جسد موندل شوی. د الوتکې د یوې پرزې تر موندل کېدو وروسته د پلټنې عملیات شدید شول، خو د لادرکه کسانو کوم څرک نه دی لګېدلی.

د ایټوپیا محلي چارواکو پرون شنبه وویل چې یوې وسله والې ډلې د دغه هېواد په یوه ګڼ مېشتې سیمه کې «زیات ملکیان» وژلي دي. دا څرګندونې داسې وخت کېږي چې تر دې ۱۱ ورځې مخکې د حکومت او د اورومو د ازادۍ پوځ په نوم ډلې ترمنځ مذاکرې بې نتیجې پای ته ورسېدې. د ارومو د ازادۍ پوځ یا (OLA) چې ادیس آبابا یې یو تروریستي سازمان ګڼي، د ارومو د ازادۍ له جبهې تر جلا کېدو وروسته له ۲۰۱۸م کال راهیسې د حکومت په وړاندې جنګېږي. د ازادۍ پوځ وروسته له هغې د ازادۍ له جبهې جلا شو چې دغې جبهې خپله وسله پر ځمکه کښېښوده او له جګړې یې لاس واخیست. Читать дальше...

د اسراییل د صدراعظم بنیامین نتنیاهو دفتر پرون ویلي، په قطر کې د غزې د جګړې د اوربند نوي کولو لپاره خبرې له خنډ سره مخامخې شوې او د اسراییل مرکچیان به خپل هېواد ته ستانه شي. د نتنیاهو په سپارښتنه د اسراییل د بهرنیو استخباراتي خدماتو ادارې (موساد) مشر ډېوېډ برنیا ته امر شوی چې مرکچي ډله یې له قطر څخه روانه شي. د نتنیاهو دفتر ویلي تروریستي سازمان حماس، د لنډمهاله اوربند په موافقه کې له خپله اړخه عمل نه دی کړی. اسراییل د اوو ورځو لپاره د نافذ شوي اوربند د مهلت له ختمېدو وروسته په غزه کې بیا بمباري پیل کړه چې نن یې درېیمه ورځ ده. Читать дальше...

پښتون ژغورنې غورځنګ (پي ټي اېم)، ملي جمهوري غورځنګ (اېن ډي اېم) او پښتونخوا نیشنل عوامي ګوند د پاکستان له حکومته غوښتي دي چې د بې اسناده افغانانو د ایستلو بهیر دې ودروي. د پي ټي اېم او هغو ګوندونو غړو او پلویانو د ډېسېمبر پر دویمه په کراچۍ کې د لاریون پر مهال تور پورې کړ چې د سیند پولیس هلته عادي پښتانه د بې اسناده افغانانو په نوم ځوروي، په تاڼو کې یې بندوي او ورڅخه پیسې اخلي. د سیند حکومت چارواکي وايي چې په وروستیو کې یې د افغانانو د ځورونو پر سر درې سرتېري نیولي دي. چارواکي داراز ټینګار کوي چې پولیس د هېچا ځورولو اجازه نه لري. Читать дальше...

لون د یو خبریال د پوښتنې په ځواب کې چې د امنیتي ځواکونو ګاډی ولې مساپر وړونکی بس بدرګه کاوه، وویل چې په وروستیو کې امنیتي وضعیت داسې وو چې حکومت د خلکو د امنیت لپاره له مساپر وړونکو ګاډو سره امنیتي سرتېري هم لېږدوي.

د بلوچستان د اطلاعاتو سرپرست ایالتي وزیر جان اڅکزي ادعا وکړه چې په افغانستان کې د طالبانو حکومت د دې پرځای چې په پاکستان کې په حملو کې دخیل عناصر چې د افغانستان له خاورې استفاده کوي، دوی ته تسلیم کړي، دوه مخې لوبه کوي. نوموړي، چې په دې باب پرون شنبه یوه کنفرانس ته څرګندونې کولې ادعا وکړه چې د طالبانو حکومت دا موضوع جدي نه اخلي. د پاکستاني رسنیو د راپورونو له مخې، جان اڅکزی وایي پاکستان په وار- وار د هغو عناصرو د ورسپارل کېدو غوښتنه کړې چې لیست یې له وړاندې د اسلام اباد له خوا له شواهدو سره یوځای... Читать дальше...

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت وايي، د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې روزا اوتنبایووا ویلي چې له ګاونډیو هېوادونو د افغان کډوالو ستنولو، دغه کډوال له ګڼو ستونزو سره مخامخ کړي دي. د طالبانو د کورنیو چارو وزارت نن په خپله اېکس شبکه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې مېرمن اوتنبایووا دغه څرګندونې د طالبانو د کورنیو چارو له سرپرست وزیر سراج الدین حقاني سره په کتنه کې کړې دي. د دغه وزارت په حواله، مېرمن اوتنبایووا ویلي، چې نړیواله ټولنه د دغو افغانانو د ستنېدو بهیر په دقت څاري. دا... Читать дальше...

د طالبانو چارواکي وايي، پرون شنبه د سپین بولدک او تورخم له لارې څه باندې ۴۴۰ کورنۍ افغانستان ته ستنې شوي دي. باختر اژانس چې د طالبانو په کنټرول کې دی، د راستنېدونکو د ثبت او تثبیت کمېټو د مسوولانو په وینا راپور ورکړی چې ۳ کورنۍ بیا د پکتیکا د انګور اډې له لارې خپل هېواد ته ستنې کړای شوي دي. د اژانس په وینا په تېرو ۲۱ ورځو کې د پکتیا ولایت د خرلاڅي له لارې هم ۳ کورنۍ افغانستان ته راغلي دي. له پاکستانه د بې اسناده افغانانو د ډله ییز اخراج لړۍ د نومبر میاشتې له لومړۍ نېټې ګړندۍ شوې ده. نړیوالو... Читать дальше...

د پښتونخوا ملي عوامي غړو او پلویانو د هغه ګوند د بنسټګر او د پښتنو د ملي مبارز عبدالصمد خان اڅکزي ۵۰م تلین لمانځلی دی. په کوټه کې د ډېسېمبر دویمې په غونډه کې په زرګونو کسانو ګډون وکړ. اڅکزی، چې د خان شهید په نوم یادېږي، د خپل ژوند درې لسیزې یې په زندان کې تېرې کړې وې. هغه د ۱۹۷۳ز کال د ډېسېمبر پر دویمه په خپل کور کې د لاسي بم په برید کې ووژل شو. تفصیل په ویډیويي رپورټ کې.

د جنوبي امريکا امازون سيند د سختي وچکالۍ له کبله تر ۲۰۲۶ز کاله د وچېدو له خطر سره مخامخ شوی دی. د امازون سيند او څلورو لويو اړونده سيندونو د اوبو کچه لږ تر لږه په نيمه پېړۍ کې تر ټولو ټيټې کچې ته رسېدلی ده. ساينسپوهان اټکل کوي چې راتلونکی کال به وچکالي نوره هم زياته شي. د رويټرز اژانس ويډيويي رپورټ.

نن د ډسمبر درېیمه د معلولیت لرونکو کسانو نړیواله ورځ ده. دا ورځ په داسې حال کې رارسيږي چې، په افغانستان کې یو شمېر معلولین وايي، دوی تل له پامه غورځول شوي، خو په وروستیو دوو کلونو کې د دوی ژوند نور هم ستونزمن شوی دی. يو تن معلول چې نه‌يې غوښتل نوم يې په راپور کې خپور شي، وايي چې دی مخکې د غاښونو ډاکټر و، خو په کابل ښار کې د مقناطيسي ماين د چاودنې له امله يې دواړه پښې پرې شوې. هغه وويل، تېر کال يې د شهيدانو او معلولينو چارو له وزارت څخه معاشونه ترلاسه کړل، خو سږ کال يې نوم د هغو کسانو په نوم‌لړ کې چې د معاش وړ دي، نه‌دى شامل شوى. Читать дальше...