JAPONYA, YAKINDA İLK KADIN BAŞBAKANI’NI SEÇEBİLİR!

Giriş

Dünyanın en büyük üçüncü ekonomisi olan ve çok partili demokratik seçimlerin uygulandığı Japonya’da, hatırlanacağı üzere, 2020 yılı sonlarında Başbakan Abe Şinzo’nun (Şinzo Abe) istifası üzerine yıllardır iktidar olan Liberal Demokrat Parti (LDP) içerisinde bir Genel Başkanlık seçimi yaşanmış; seçimi kazanan deneyimli siyasetçi Suga Yoshihide de ülkenin yeni Başbakanı olmuştu.[1] Ancak 3 Eylül 2021 tarihinde, Yoshihide, Covid-19 (koronavirüs) pandemisiyle mücadelede gösterilen vasat performansın da etkisiyle kamuoyu yoklamalarındaki başarısızlığını gerekçe göstererek, Genel Başkanlıktan ve Başbakanlık istifa edeceğini ve tekrar aday olmayacağını açıkladı.[2] Böylelikle, 28 Kasım 2021 tarihinde düzenlenecek 49. Japonya genel seçimleri öncesinde, 29 Eylül 2021 tarihinde iktidar partisi LDP içerisinde bir Genel Başkanlık seçiminin yapılması durumu ortaya çıktı. Bu yazıda, 2021 Japonya genel seçimlerini ve bunun öncesinde LDP’de gerçekleşecek Genel Başkanlık seçimini analiz edeceğim.

LDP’nin Yeni Genel Başkan Adayları

Takaichi Sanae

LDP içerisindeki Genel Başkanlık seçimini ve 2021 Japonya genel seçimlerini ilginç kılan en temel unsur, kuşkusuz, ülke tarihinin ilk kadın Başbakanı’nın seçilmesinin ciddi bir olasılık haline gelmesi. Öyle ki, 1961 doğumlu kadın siyasetçi Takaichi Sanae –ki kendisi Abe Şinzo’nun Başbakanlıkları döneminde İçişleri ve İletişim Bakanlığı (2014-2017 ve 2019-2020), Okinawa ve Kuzey Topraklarından Sorumlu Devlet Bakanı (2006-2007), Bilim ve Teknoloji Politikası Bakanlığı (2006-2007), Cinsiyet Eşitliği ve Sosyal İşleri Bakanlığı (2006-2007), Gıda Güvenliği Bakanlığı (2006-2007) ve İnovasyon Bakanlığı (2006-2007) gibi önemli görevlerde bulunmuş deneyimli bir siyasetçidir– Genel Başkanlık seçimi öncesinde eski Başbakan Şinzo’nun desteğini sağlamış durumda.[3] Oldukça şahin ve sağcı bir isim olarak bilinen ve LDP’nin muhafazakâr kanadı tarafından desteklenen Takaichi[4], anketlerde şimdilik Kono Taro’nun gerisinde gözükse de, ABD’de ve dünya genelinde kadın siyasetçileri destekleme politikasıyla bilinen Demokrat ABD Başkanı Joe Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in de desteğini alarak, Japonya tarihinin ilk kadın Başbakanı olarak tarihe geçmeyi istiyor. Nitekim Sanae, 1987-1989 döneminde Amerikalı kadın siyasetçi (Temsilciler Meclisi mensubu) Patricia Schroeder ile birlikte ABD Kongresi’nde çalışmış olan ve bu ülkede bağlantıları olan bir siyasetçi. Her ne kadar Japonya’da ve LDP içerisinde muhafazakârlık güçlü bir akım olsa da, sürekli güçlenen Çin karşısında haliyle çeşitli sıkıntılar yaşayan Japonya’nın ABD ile güçlü bağlarını sürdürmesi ve uluslararası kamuoyunda daha sık ve olumlu şekilde yer alması için -ki bu konuda Abe Şinzo’dan sonra maalesef Suga Yoshihide yeterince başarılı olamamıştır-, Takaichi Sanae’nin adaylığı kritik kişilerce desteklenebilir (ki Abe Şinzo açıkça destekliyor). Bu nedenle, şu an için favori aday olmasa da, “Japonya’nın ilk kadın Başbakanı” unvanıyla sempati yaratabilecek Takaichi Sanae’nin Genel Başkanlık seçimini ve sonrasında genel seçimi kazanması, bence kesinlikle sürpriz bir netice olarak değerlendirilemez. Japonya’nın müstakbel ilk kadın Başbakanı’nın 2004 yılında LDP milletvekili Yamamoto Taku ile evlendiğini, ancak çiftin farklı siyasi görüşler nedeniyle 2017 yılında boşanmalarının ardından, Sanae’nin dul bir kadın siyasetçi olarak hayatına devam ettiğini de belirtmekte fayda var. Ayrıca, aşırı milliyetçi Nippon Kaigi’nin desteğini alan Sanae’nin milliyetçi duruşunun anlaşılabilmesi adına, kendisinin Nazi diktatörü Adolf Hitler’i öven bir kitabı beğendiğini söylediğini de hatırlatmak gerekir.[5] Abe’nin lideri olduğu Hosoda hizbinin desteğiyle, Sanae’nin şimdiden 96 delegenin desteğine sahip olduğu ve seçimde ciddi şansının olduğu söylenebilir.[6]

Kono Taro

Liderlik yarışında şu an için en şanslı gözüken kişi ise, güncel anketlerde birinci sırada yer alan[7] 1963 doğumlu Kono Taro. Abe Şinzo’nun Başbakanlığı döneminde Dışişleri Bakanlığı (2017-2019) ve Savunma Bakanlığı (2019-2020) gibi önemli görevler ifa eden Taro, Suga Yoshihide döneminde de İdari ve Düzenleyici Reform Bakanlığı (2020-2021) yapıyordu. Mevcut Başbakan Suga Yoshihide’nin desteğini de alan Taro[8], 2021 yılı Ocak ayından beri ülkesi Japonya’da Covid-19’la mücadele konusunda en kritik olan görevi icra ediyor ve aşı tedariki ve dağıtımlarıyla uğraşıyordu. Bu sayede ülke içerisinde oldukça popüler bir siyasi figür haline gelen ve Batılı basın-yayın organlarında “Aşı Bakanı” (Vaccine Minister) olarak adlandırılan[9] Kono Taro, bu nedenle şu an için anketlere göre liderlik yarışının favorisi. Bu bağlamda, Kono Taro’nun seçimi kazanması da -aynı Takaichi Sanae gibi- kesinlikle sürpriz olmaz. ABD ile de yakın ilişkileri bulunan Taro için, uluslararası basın, ilk kez Dışişleri Bakanı olduğu dönemde “içeride şahin, dışarıda daha ılımlı” yakıştırmasını yapıyordu.[10] Ancak Bakanlığı döneminde bile kameralar önüne pek çıkmayan Taro’nun LDP liderliği ve Başbakanlık gibi görevlerde ne kadar başarılı olabileceği bir muamma. Georgetown Üniversitesi mezunu olan Taro’nun ABD ile sıkı bağları ise önemli bir avantaj. Evli ve bir çocuk sahibi olan Kono Taro, spor ve sinemaya olan tutkusuyla da renkli bir kişilik. Taro’nun son dönemde aşı politikasındaki başarısıyla sosyal medyada gençlerden büyük destek gördüğü ve bu nedenle seçime en şanslı aday olarak girdiğini not etmekte de yarar var. Mevcut Başbakan Yardımcısı Aso Taro’nun hizbinin desteğiyle, Taro’nun şimdiden 53 delegenin desteğine sahip olduğu düşünülüyor.[11] Daha önemlisi, tarafsız ve kararsız hizip ve delegelerin desteğinin çoğunun şimdilik Taro’ya yönelmesi.

Kishida Fumio

Adaylığını ilk açıklayan aday olan 1957 doğumlu Kishida Fumio da bir diğer önemli LDP lideri ve Japonya Başbakanı alternatifi.[12] İlk kez Abe Şinzo’nun ilk Başbakanlığında Bilim, Teknoloji ve Yaşam Kalitesi Bakanı (2007-2008), İdari Reform Bakanı (2007-2008) ve Okinawa ve Kuzey Toprakları Bakanı (2007-2008) olarak görv yapan Fumio, daha sonra Fukuda Yasuo’nun Başbakanlığında Uzay Bakanı (2008-2008) ve Tüketici Bakanlığı (2008-2008) yapmıştı. Fumio, Abe Şinzo’nun yeniden Başbakan olduğu dönemde ise Savunma Bakanlığı (2017-2017) ve Dışişleri Bakanlığı (2012-2017) gibi çok önemli görevler üstlenmişti. Dışişleri Bakanlığı döneminde, Fumio, Trans-Pasifik Ortaklığı (TPP) anlaşması müzakerelerinde bilfiil yer almıştı. Bu anlamda, gerekli deneyimlere sahip olan ve ılımlı bir isim olarak bilinen Kishida Fumio’nun parti içerisinde 46 delegenin desteğine sahip olduğu düşünülüyor.[13] Bu da, liderlik yarışını kazanmak için pek de yeterli gözükmüyor. Kishida Fumio’nun daha önce liderlik yarışında Suga Yoshihide’ye geçildiğini ve bu nedenle Abe Şinzo’nun veliahtı olması beklenirken parti içerisinde gücünün azaldığını da hatırlatalım.[14] Yine de, Kishida Fumio’nun da liderlik yarışında bir miktar şansı olduğu söylenebilir.

Noda Seiko

Liderlik için adaylığını açıklayan şimdilik dördüncü ve son LDP’li siyasetçi ise 1960 doğumlu kadın siyasetçi Noda Seiko. Abe Şinzo Başbakanlığında 2017-2018 döneminde İçişleri ve İletişim Bakanlığı yapan Seiko, genç yaşına rağmen deneyimli bir siyasetçi. Ancak Seiko’dan bu seçimde bir sürpriz beklenmiyor.

LDP’deki fraksiyonlar[15]

Bu adaylar dışında, eski Savunma Bakanı Shigeru Ishiba’nın adı da liderlik adayları arasında geçse de, Ishiba, sonradan aday olmayacağını açıkladı.[16] Ishiba’nın yaklaşık 20 kişilik bir delege desteğine sahip olduğunu da belirtmekte fayda var.[17]

2021 Japonya Genel Seçimleri

LDP’nin yeni liderinin seçilmesinin ardından, Japonya’da gözler 49. genel seçimlere odaklanacak. 28 Kasım 2021 olarak belirlenen seçimler öncesinde, her zaman olduğu gibi, LDP, yine favori parti durumunda. Son dönemde ciddi oy kaybı yaşamasına rağmen, LDP’nin seçimi yine açık farkla kazanması ve bir şekilde hükümeti kurması bekleniyor. Demokratik bir rejim olmasına karşın, çeşitli kültürel sebepler ve devlet-özel sektör işbirliği sayesinde hâkim (kartel) parti sisteminin geçerli olduğu Japonya’da, LDP’nin birkaç küçük istisna dışında 1950’lerden beri seçim kaybettiği görülmedi. Bu nedenle, bu seçimde de LDP’den rahat bir zafer beklemek kanımca yanlış bir öngörü olmaz. Çünkü Çin’in göz alıcı yükselişi karşısında arka planda kalsa da, Japonya’da da ekonomik gelişimin kötü seviyede olmadığını belirtmek gerekiyor.

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

KAYNAKÇA

• Akimoto, Daisuke (2021), “The Arrival of Kishida Diplomacy?”, The Diplomat, 07.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://thediplomat.com/2021/09/the-arrival-of-kishida-diplomacy/.
• CNA (2021), “Former minister Sanae Takaichi to seek party leadership in Japan”, 08.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=SarkEwkHVCA.
• Financial Times (2021), “Sanae Takaichi outlines bid to become Japan’s first female prime minister”, 08.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.ft.com/content/4cb5f842-2fc6-4081-a453-e58eee3bf438.
• Kyodo News (2021), “Vaccination minister Taro Kono to run in race to succeed Japan PM Suga”, 03.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://english.kyodonews.net/news/2021/09/6906cfa2972b-ldp-leader-hopefuls-reiterate-intention-to-run-after-suga-withdraws.html.
• Mark, Craig (2021), “Who will replace Yoshihide Suga as Japan’s prime minister? Here’s a rundown of the candidates”, The Conversation, 06.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://theconversation.com/who-will-replace-yoshihide-suga-as-japans-prime-minister-heres-a-rundown-of-the-candidates-167355.
• Murakami, Sakura (2021), “Factbox: Japan PM Suga is stepping down. What’s next for Japan’s political calendar?”, Reuters, 07.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.reuters.com/world/asia-pacific/japan-pm-suga-is-stepping-down-whats-next-japans-political-calendar-2021-09-07/.
• NHK World-Japan (2021), “Suga decides not to run in LDP leadership race”, 03.09.2021, Erişim Tarihi: 09.08.2021, Erişim Adresi: https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20210903_17/.
• Osaki, Tomohiro (2021), “Could Japan soon have a female leader? Sanae Takaichi emerges as a contender”, The Japan Times,09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.japantimes.co.jp/news/2021/09/05/national/sanae-takaichi-ldp-contender/.
• Örmeci, Ozan (2020), “Japonya’da Yoshihide Suga Dönemi”, Uluslararası Politika Akademisi, 16.09.2020, Erişim Tarihi: 09.09.2021, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/2020/09/16/japonyada-yoshihide-suga-donemi/.
• Parry, Richard Lloyd (2014), “Embarrassment after minister backs Hitler book”, The Times, 22.10.2014, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.thetimes.co.uk/article/embarrassment-after-minister-backs-hitler-book-f3hfxn2mhk2.
• Reuters (2017), “A maverick at home, Japan’s Taro Kono set for softer diplomatic approach abroad”, 03.08.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.reuters.com/article/us-japan-politics-kono/a-maverick-at-home-japans-taro-kono-set-for-softer-diplomatic-approach-abroad-idUSKBN1AJ0DU.
• Sim, Walter (2021), “Suga backs Kono, Abe picks Takaichi: Battle lines drawn in fight for Japan’s top job”, The Straits Times, 05.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/japan-pm-suga-to-back-vaccine-minister-kono-in-ldp-leadership-race-media.
• SNA Japan (2021), “Strength of LDP Factions in the National Diet”, 29.08.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://twitter.com/ShingetsuNews/status/1431804865450106881/photo/1.
• The Guardian (2021), “Outgoing Japanese PM backs vaccine minister Taro Kono as successor – report”, 04.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/world/2021/sep/04/outgoing-japanese-pm-backs-vaccine-minister-tara-kono-as-successor-report.

[1] Ozan Örmeci (2020), “Japonya’da Yoshihide Suga Dönemi”, Uluslararası Politika Akademisi, 16.09.2020, Erişim Tarihi: 09.09.2021, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/2020/09/16/japonyada-yoshihide-suga-donemi/.

[2] NHK World-Japan (2021), “Suga decides not to run in LDP leadership race”, 03.09.2021, Erişim Tarihi: 09.08.2021, Erişim Adresi: https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20210903_17/.

[3] Financial Times (2021), “Sanae Takaichi outlines bid to become Japan’s first female prime minister”, 08.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.ft.com/content/4cb5f842-2fc6-4081-a453-e58eee3bf438.

[4] Tomohiro Osaki (2021), “Could Japan soon have a female leader? Sanae Takaichi emerges as a contender”, The Japan Times, 05.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.japantimes.co.jp/news/2021/09/05/national/sanae-takaichi-ldp-contender/.  

[5] Richard Lloyd Parry (2014), “Embarrassment after minister backs Hitler book”, The Times, 22.10.2014, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.thetimes.co.uk/article/embarrassment-after-minister-backs-hitler-book-f3hfxn2mhk2.

[6] Craig Mark (2021), “Who will replace Yoshihide Suga as Japan’s prime minister? Here’s a rundown of the candidates”, The Conversation, 06.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://theconversation.com/who-will-replace-yoshihide-suga-as-japans-prime-minister-heres-a-rundown-of-the-candidates-167355.

[7] Kyodo News (2021), “Vaccination minister Taro Kono to run in race to succeed Japan PM Suga”, 03.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://english.kyodonews.net/news/2021/09/6906cfa2972b-ldp-leader-hopefuls-reiterate-intention-to-run-after-suga-withdraws.html.

[8] Walter Sim (2021), “Suga backs Kono, Abe picks Takaichi: Battle lines drawn in fight for Japan’s top job”, The Straits Times, 05.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/japan-pm-suga-to-back-vaccine-minister-kono-in-ldp-leadership-race-media.

[9] The Guardian (2021), “Outgoing Japanese PM backs vaccine minister Taro Kono as successor – report”, 04.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/world/2021/sep/04/outgoing-japanese-pm-backs-vaccine-minister-tara-kono-as-successor-report.

[10] Reuters (2017), “A maverick at home, Japan’s Taro Kono set for softer diplomatic approach abroad”, 03.08.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.reuters.com/article/us-japan-politics-kono/a-maverick-at-home-japans-taro-kono-set-for-softer-diplomatic-approach-abroad-idUSKBN1AJ0DU.

[11] Craig Mark (2021), “Who will replace Yoshihide Suga as Japan’s prime minister? Here’s a rundown of the candidates”, The Conversation, 06.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://theconversation.com/who-will-replace-yoshihide-suga-as-japans-prime-minister-heres-a-rundown-of-the-candidates-167355.

[12] CNA (2021), “Former minister Sanae Takaichi to seek party leadership in Japan”, 08.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=SarkEwkHVCA.

[13] Craig Mark (2021), “Who will replace Yoshihide Suga as Japan’s prime minister? Here’s a rundown of the candidates”, The Conversation, 06.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://theconversation.com/who-will-replace-yoshihide-suga-as-japans-prime-minister-heres-a-rundown-of-the-candidates-167355.

[14] Daisuke Akimoto (2021), “The Arrival of Kishida Diplomacy?”, The Diplomat, 07.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://thediplomat.com/2021/09/the-arrival-of-kishida-diplomacy/.

[15] SNA Japan (2021), “Strength of LDP Factions in the National Diet”, 29.08.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://twitter.com/ShingetsuNews/status/1431804865450106881/photo/1.

[16] Sakura Murakami (2021), “Factbox: Japan PM Suga is stepping down. What’s next for Japan’s political calendar?”, Reuters, 07.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://www.reuters.com/world/asia-pacific/japan-pm-suga-is-stepping-down-whats-next-japans-political-calendar-2021-09-07/.

[17] Craig Mark (2021), “Who will replace Yoshihide Suga as Japan’s prime minister? Here’s a rundown of the candidates”, The Conversation, 06.09.2021, Erişim Tarihi: 08.09.2021, Erişim Adresi: https://theconversation.com/who-will-replace-yoshihide-suga-as-japans-prime-minister-heres-a-rundown-of-the-candidates-167355.