Yolları sıvılaşma yıktı
Depremin vurduğu kentlerde yıkımın büyümesine neden olan sıvılaşma, fay hattı üzerinde yer alan kara yollarında yıkımın büyümesinin nedeni olarak gösteriliyor. Jeoloji Mühendisleri Odasının hazırladığı rapora göre, kara yollarının özellikle fay üzerinde yer alan bölümleri depremin oluşturduğu sıvılaşma yüzünden kullanılamaz hale geldi.
SEBEBİ: SIVILAŞMA VE YANAL YAYILIM
Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra fay üzerinde yer alan kara yolları, köprüler, viyadükler, tüneller depremden ağır hasar gördü. Kara yollarının bir bölümü depremin ilk günlerinde ulaşıma kapandı. Gölbaşı Erkenek Tüneli, Adana Şanlıurfa Otoyolu, Bahçe-Gaziantep Batı Kavşağı, Malatya-Yazıhan, Adıyaman-Çelikhan ve Çelikhan-Sürgü, Hatay-Reyhanlı, Nurdağı-Narlı Otoyolu, Malatya-Gölbaşı ve Göksun- Kahramanmaraş Devlet Yolu depremin ilk günü ulaşıma kapandı. Rapora göre, kara yollarının özellikle fay üzerinde yer alan bölümleri depremin oluşturduğu sıvılaşma ve yanal yayılım nedeniyle kullanılamaz hale geldi. Raporda, tünellerin özellikle kaplama betonlarında yıkım ve deformasyon oluştuğu, köprü ve viyadüklerde depremin etkisinin yanı sıra yanaşma yollarında dolguların gerektiği şekilde yapılmaması nedeniyle oturma, çatlama ve yıkılmaların görüldüğü bildirildi.
SIVILAŞMA İLE ÇÖKMELER YAŞANABİLİR
Zemin sıvılaşması sallantı sonrası suya doymuş tanecikli materyallerin sıkılığını kaybetmesi ve katı halden sıvı hale geçmesi şeklinde görülebilir. Bu durumda binalar ve köprüler çökebilir ya da bulunduğu noktaya batabilir. Katı zemin davranışını kaybeden malzeme, su ile birlikte toprak zemin içerisinde bulduğu çatlak ve fisürlerden yüzeye doğru hareket eder. Yüzeyde sıvılaşmanın gözlenmesi de tek veya ard arda sıralanmış kum konileri, çatlaklar boyunca kum birikmeleri ve kum fışkırması şeklindedir.
Gölbaşı ile Antakya’yı da sıvılaşma yuttu
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, özellikle Hatay ve Adıyaman'daki zemin sıvılaşmasına dikkati çekerek yeni kurulacak şehirlerde bu noktanın çok önemli olduğunu vurguladı. Bölgede yaklaşık 400 kilometre civarındaki bir hat boyunca çalışmayı tamamladıklarını söyleyen Sözbilir, Antakya'nın hem Doğu Anadolu hem Ölü Deniz Fayı'nı kestiği bir bölgede olmasından dolayı en büyük yıkımlardan birini yaşadığını ifade etti. Sözbilir, “Burada zeminle ilgili çok ciddi problemler var. Sıvılaşma tehlikesi olan bölgeler çok fazla. Bu depremde mesela Antakya'nın önemli bir bölümü Asi Nehri boyunca kuruludur. Toprağın, malzemenin kumlu olduğu yerlerdir. Nehrin getirdiği malzeme olduğu için ve bu malzemeler henüz taşlaşmadığı için suyla birlikte yüzeye çıkıyor deprem sırasında. Mukavemetini kaybediyor. Zemin taşıma gücünü kaybediyor. Binalar ne yapıyor? Zemin içine göçüyor o sırada. Yan yatıyor devriliyor. Belli bir şey içine geçiyor. Bir de binanın kendisi sağlam değilse o zaman kendisi de parçalanıyor. Kolonlar devre dışı kalıyor. İşte sandviç gibi oluyor bina. Değişik yerlere yıkılıyor. Buna benzer durum Gölbaşı'nda var. Adıyaman Gölbaşı'nda da ciddi bir sıvılaşma var. Şehrin neredeyse dörtte üçü sıvılaşma yaratan bir zemin üzerine kurulmuş. Öyle bir sıkıntı var." dedi. “Fay yasasının Meclis'ten geçmesi gerekiyor” diyen Sözbilir şöyle konuştu: "Sıvılaşma tehlikesi olan zeminleri çok iyi belirlemek gerekiyor. Zemini iyileştirebiliyorsa oraya bina yapılacak. İyileştiremiyorsa orası tarla olacak. Kimse oturmayacak oraya."