Bazı şeyler her yerde ve aynı anda
Oscar töreni yaklaşırken adayların gövde gösterisi de devam ediyor. Her yıl bir film özellikle ön planma çıkıyor. Sürprizaz yaşanıyor. Bazı ödül organizasyonları ve festivallerin sonuçları Oscar’a göz kırpıyor. Yine öyle olacak gibi. “Her Şey, Her Yerde, Aynı Anda” filmi bir rüzgar aldı geliyor. Zaten Oscar adaylıklarında en çok dalda ismi geçmesi durumu özetliyor. Fekat bazen çok adaylık alan filmler rüzgarda yönünü kaybedebiliyor. Bu yıl Oscar’da ne olacak, bilinmez. Peki, bu film neden bu denli ses getirdi? Bakalım...
ÇOKLU EVREN VE ÇOKLU KARMAŞA!
Öncelikle filmin hikayesi ve işlenişi zamane insanı için hayli çekici. Katman katman, döne döne bitmeyen hikaye, senaryonun da arzu ettiği hızda olunca, özellikle dijital izleme alışkanlığını taşıyan izleyici kitlesinin arayıp da bulamadığı şey haline geliyor. Tek alemde ya da tek boyutta değil hikaye. Boyutlar arası yolculukta olan esas kahramanların sürekli değişen ve çakışan yollarının karmaşasıyla karşı karşıya kalıyoruz. Evet, birçok izleyici için durum tam olarak böyle; karmaşa! Karmaşayı oluşturan şey belki de Uzak Doğu mistik vurgularının oturmamasıdır...
Filmin esas kadını Evelyn, dünyayı kurtarması gerekecek zorlu bir maceraya sürüklenir. Sürüklenir çünkü istemez. Aslında böyle bir misyonun kendisinde olmasına şaşırır. Bu kısım tanıdık. Birçok filmde gönülsüz kahraman bir şekilde ikna olur. “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu”nda da yeri vardır (Joseph Cample’ın kitabı).
Evelyn, yıllar önce kocasıyla birlikte Çin’den Amerika’ya göç edip yeni bir hayata başlar. Çamaşırhane sahibidirler. Hikayeye çok uygun. Bir çamaşır makinesinde döner gibi dönüyorsunuz hikayede... Kim der ki bir çamaşırcı dünyayı kurtaracak? Oluyor. Farklı hayatlar, başka boyutlar, aile içi karmaşa, kadın ile erkeğin rolü ve elbette değişen dünyanın, değişen insanın, değişmesi gerektiği düşünülen rolleri ve ilişki biçimleri de temelde yer alıyor.
Evelyn ile beraber boyutlar arasında gezerken, toplumun çeşitli kesimlerinin temsilleri ile de muhatap oluyoruz. Çözülmesi gereken meselelerin çözülememesinin, yani çözümsüzlüğün insanda bittiğini anlatıyor film. Çözmek dediğimiz nedir, tartışılır elbet. Ama filmin derdi, toplumsal rolleri yeniden tanımlama ve dünyayı kurtarmak denen şeyin de burada yattığını vurgulamak.
İZLEYİCİNİN SÜRÜKLENDİĞİ EŞCİNSELLİK MESELESİ
Evet, toplumsal roller derken tahmin dersiniz ki cinsel yönelim meselesi de vurgulanıyor. Evelyn’in kızı ile münasebetinde ciddi bir zemin bu. Hikayenin akışında zaten annelik ve çekirdek aile konusunun çizik çizik olan sayfalarında izleyici bir tartışmaya ve elbete sonrasında kanaate davet ediliyor. Hatta bu hızlı yöntem içerisinde izleyici için “sürükleniyor” diyebiliriz. Ele alınmayan mesele yok gibi. Çok hızlı akan işleyişte arada kalmayan en iri mesele de bu... Özellikle milenyum gençleri için artık yabancı bir konu olmayan “eşcinsellik” vurgusu Evelyn’in kendisni sorguladığı ve filmin sonunda da pişmanlıkla kanaat değiştirdiği taşıyıcı kolon oluyor.
Filmin senaryosunu yazıp yöneten Daniel Scheinert ve Daniel Kwan’ın özel hayatlarında da benzer bir durum olması festival ve ödül organizatörlerini etkilemiş midir, bilinmez (aslında bilinir de neyse). İlk uzun metraj filmleriyle 2016’da Sundance Film Fesitvalinden ödülle dönen ikili uzun zamandır birlikte çalışıyor. Öncesinde televizyon şovları müzik klipleri ile tanınıyor. Her Şey Her Yerde Aynı Anda filmindeki hızlı kurgu ve genel tavırda televizyon ve klip tecrübelerinin etkisi kendini gösteriyor.
ALMADIĞI ÖDÜL KALMADI!
Film son olarak Yapımcılar Birliği (PGA) ve Oyuncular Birliği (SAG) ödüllerini aldı. Özellikle SAG’Da aday olduğu bütün dallarda ödül kazanan film, organizasyon tarihinin de en çok ödül alan yapımı oldu. Altın Küre ve Film Eleştirmenleri Birliği ödüllerinde de gövde gösterisi yapan yapımın Oscar’da aday olduğu 11 kategorinin en az yarısını alacağı kesin gibi. Özellikle cinsellik vurgusu, Oscar başta olmak üzere ödül organizasyonlarının son yıllarda mumla aradığı mesele olması filmin başarısının temel dinamiğini gösterir nitelikte...
BÜTÇESİNİN 4 KATI HASILAT
Çoklu evren meselesini çoklu yöntemle (aslında kalabalık diyelim) ele alan filmin prodüksiyon açısından başarısı yadsınamaz. Çok ciddi emek söz konusu. Bu kadar geniş oyuncu kadrosu, bu kadar çok mekan, bu denli geniş sanat tasarımı, görsel vurgular, ses tasarımı kolay iş değil. 25 milyon dolarlık bütçesi Hollywood için düşük sayılır. Hasılatı 100 milyon doların üzerinde. Yapım maliyetine göre çok iyi bir hasılat olsa da bu denli ödül avcısı olan ve ses getiren bir film için az sayılır.