TESPİTLER   (  9 /  19 )

1960’lı  yılların  ilk  yarısında, Tedrisat  hizmet’lerinin  inkişaf  dönemi,  Hacı  Ramo,  Sakarya’da  artık,  bir    efsane’dir.   Zengin’lerden   alıyor,   fakirlere   veriyor.  Her  mahalle’ye  bir kurs-yurt  yaptıarıyor,  harap   hale   gelmiş,  cami’i’leri   restora  ettiriyoryor,  yeni  yeni, cami’i’ler  inşa  ettiriyordu. Harap  hale  gelmiş,  Orhaniye  Cami’i’ni  restora  ettirmiş,  Orhaniye  Cami’i  yakınlarına,  İstanbul’daki  Selâtîn  Cami’i’leri  kadar  büyük  bir  Cami’i’n  inşasını  başlatmıştı.Sanayi,  henüz,  gelişmemiş,  inşaat  malzemeleri,  bilhassa,  demir,  çimento  üretimi  ihtiyaçlara  cevap  veremediği  için ancak, tahsislerle  alınabiliyordru. Çimento-  demir  tahsisleri,  İllerde  valiliklerce  ya  da Ticaret  ve  Sanayi’i   odalarınca  yapılıyordu.

Hacı  Ramo, Tozlu  Cami’i’nin  inşaatı  için  ihtiyaç  olan,  demir  ve  çimento  tahsisi  için  Sakarya  Valiliğine  gider, Valilik  Husûsî  Kalemi’nden  huzura  almak  istemezler. Orada  bulunan,  Sakarya  eşrafından  ba’zıları,” Sakın! Hacı  Ramo’yu  geri  göndermeyin, Çünkü  o, bambaşka  birisi,  fark’lı  birisi... Ramo  Amca’yı,  valilik  Makamına  alıyorlar. Devrin  valisi, yer  gösterir,  oturdur,” Buyurunuz, bir  arzunuz  mu  var? Hacı  Ramo,” Biz,  cami  yaptırmak,  Tozlu. Sen  vali  olacak,  müslüman  olacak, Camii, yapmak  demir,  çimento tahsis... Vali  anlatıyor,  karşımdaki,  kıt  Türkçesiyle  bir  şeyler  söyleyen , Z ât,  o  kadar  samîmîydi  ki,  ona  “Hayır!  Demek, imkânsızdı.Hayhay!  dedim,  hemen, tahsis  emrini  vereceğim,  istediğiniz,  demir- çimento  istediğiniz  yere  gönderilecektir. Faturalar  kime  hangi  derneğe  veya  vakfa  kesilecektir?  Dedim,  anlamadı,  el   işareti    takviyesiyle,”   karşılığı  parayı   kim   ödeyecek?   Dedim,    Kıt   Türkçesiyle, “Demiri-  çimento’yu   kullanacağımız   yer,  Cami, Allah’ın   evi,  karşılığını,   bedelini  Allah   ödeyecektir.”  Dedi.  İ’tiraz   ne   mümkün?0,   Arkadaşlarla  istişare   ettik, Camii’nin   ihtiyacı,    Demir- çimento’yu,  İl   Genel  İdaresi   bütçesinden    karşılamaya  karar  verdik...

Hacı  Ramo,  herhangi   birsiniden   yardım   talep   ettiğinde,   hiçbir   kimseden   red  ceveabı, almazdı. Kemal  Beyağabey’in, (  Kemal  Kacar) Adapazarı’nda, Tuğla- Kiremit  Fabrikası  vardı. Haftanın  Pazartesi   sabahları   Adapazarı’na  gider, Cum’a  akşamları  İstanbul’a  dönerdi. Bu  gidiş-gelişler,Mototren’le, Haydarpaşa-  Arifiye  arasında, Kendisini, Fabrika  kamyonetleri, Arifiye’den- Fabrika’ya,  Fabrika’dan  Arifiye’ye  götürüp-  getirirlerdi.

Hacı  Ramo,Kendisine, “  Kemal  Bey,  her  ne  kadar  İstanbul’da  ikamet  ediyorsan  da, burada  Fabrikan  var,  dolaysiyle,  Sakarya’lı   sayılırsın,   başlattığım   bir   hizmette,   cami,  yurt- kurs,  inşa’sında, ya  da,   talebeye,   fakirlere,   yardımda,  noksanım   kalırsa,   sen   tamamlayacaksın! Der,  Kemal  Ağabey  de” Pekâlâ!  Hacı  Ramo, pekâlâ!   Diye,  cevap  verirdi.  Zaeman   zaman,  İstanbul’da  Ziyarethane’de,    ya  da,   Adapazarı’nda,    Fabrika’daki    Köşk’de,  Hacı  Ramo  gelir,  eliyle ,  ” Sökül  Paraları!  İşaretini    yapar,   hizmette   noksanlarını   tamamlamasını    isterdi.   Üzerinde,   kâfi    miktar  varsa,  hemen, yoksa,  “Hacı  Ramo,    şu  anda   üzerimde    istediğin   miktarda,   para  yok,  en   kısa  zamanda   Kasadan   alır,  sana  ulaştırırım,”  derdi.   Merhum,  Ağabey’imiz,   Kemal   Kacar   Bey,  Bankalyarla  çalışmaz,  Banka’lara   Mevduat   hesabı   açmaz,  kredi   kullanmazdı.  Devrin,   Osmanlı  Bankasında, Yazıhanesine  yakın,  Yenicami   Şubesinde,   Kiralık  Kasası  vardı.  Menkul   değerleri   ve nukud’u,   bu   kasa’da,    muhafaza    ederdi.

Burada,   gehniş   bir   parantez   açmak   istiyorum.  (  Osmanlı  Meşihat  Döneminde, Selâtîn  Camii’lerde  ve  başka  Camii’lerde,  her  camii’n bir  “Kürsî   Vâiz’i ,”  vardı.  Medrese’ler  kapatıldıktan sonra,  ancak,  İstanbul’da  ve  başka  yerlerde,  Ders-iâm’lara , Selâtîn  Camii’lerde  ve  diğerlerinde  va’az  etmelerine  izin  verildi. Bunlar  da  Kürsî’lere  çıkmak  suretiyle  değil, Camii’nin  bir  köşesine  konulan  minderlere  oturur, varsa  cemaatle  sohbet  ederlerdi. Hazreti  Üstaz’ımız  da  Ders-iâm  olması  hasabiyle,  uzun  yıllar,  daha  ziyade, Kasımpaşa  Camiikebir, Arpacılar,  üçmihrablı,  Softahatip  Camii’leri  gibi  küçük  Camii’lerde  va’az  etti. Zira, İstanbul’da,   Selâtîn    Camii’lerde  cemaat  olmazdı. Ancak,1950’ li    yılların  ortalarından  i’tibaren, Selâtîn  Camii’lerde,  migrofon, hoperlör  ses  yükselticilerinin   de,  devreye   girmesinden   sonra,  Kürsî’lerden,  Cem-i  Gafîr, ( çok  kalabalık ) cemaate    hitap   etmeye   başlamıştı.  1957’ den  i’tibaren,   Hazreti  Üstaz’ımızın   Evlâdı, Talebesi,  de,  artık,  İstanbul’da,    Kürsî’le’rde  idi.   Bahriyeli,  Vâiz, Kendisi, İstanbul,  Kasımpaşa’daki  Kuzeydeniz,  Saha  Komutanlığı’nda   askerliğini   deruhte    ederken,  Bahriyeli   urbasıyla ,   Kürsî’lere  çıkıp  va’az  ettiği  için ,  Cemaat,   kendisine, “ Bahriyeli  Vâiuz,”  unvanını  vermişti.   Hafız,   Hüseyin,   (Hüseyin  Kaplan,)  Seyfeddin   Alkan   ve   Mehmed   Arıkan.  Ayrıca,   Hazreti   Üstaz’ımızın   Vefa’da,   Taştekneler  Camii’nde,   bir   müddet   ders   okuttuğu,  Anadolu   Yakasına   geçtikten   sonra   da,   Kemal  Ağabey’in,   Kemal   Kacar’ın    ders    okuttuğu,    Merhumlar,    Feyzullah     Değerli     ve   Mustafa  Yumak...Bu  saydıklarım,  Hazreti  Üstaz’ımızın, İstanbul’da  ilk  def’a  Kürsî’lere  çıkan  ve  uzun  yıllar  hizmet  eden  talebesi...

1963  Yılı’nın  Mayıs  ayı’nın  üçüncü  Haftasında  bir  haftalık  müddet  zarfında, girdiğim, müftülük-  vâiz’lik   imtihanlarını   kazandıktan   sonra,  1963    yılının,  ikinci   yarısından   i’tibaren,   Bendeniz  de, İstanbul’da,   Kürsî’lere    çıkmaya   başladım.   Zeytinburnu,   Emine  İnanç   Vakfı   Camii,   Kazlıçeşme  Fatih  Camii,   Bakırköyü,   Karadervişağa   Camii,   Kartaltepe    ve   Osmaniye   Camii’lerinde, 1964  yılının,  Ramazan  Ayı  başlangıcından  i’tibaren,  Üsküdar ,  Mihrü-Mah   Sultan,  Vâlid-i   Atîk, Emet-i  Sultan,    Vâlide-i   Cedîd   Sultan   ve   Büyük   Selîmiye   Camiui’lerinde,  Şişli’de , Teşvikıye   ve   Şişli  Camii’lerinhde  va’az  etmeye  başladım.

(  1964  Yılı’nın  Ramazan  Ayında!...)