İklim değişikliği Güney Asya'ya ölümcül sıcaklar getirdi
Hindistan ve Tayland'da ölümlere neden olan yüksek sıcaklıkları değerlendiren Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, sıcaklık artışına neden olan El Nino sona erse de etkisinin 3 ay daha devam edeceğini söyledi.
Dünya Meteoroloji Örgütü tarafından geçen ay yayımlanan "Asya İklim Durumu 2023" raporuna göre Asya, hava durumu, iklim ve suyla bağlantılı afetler nedeniyle dünyada felaketlerden en çok etkilenen bölge oldu. Kıtada aşırı sıcaklar nedeniyle ısınma eğilimi 1961-1990 döneminden bu yana neredeyse 2 kat artarken 2023'te ortalama hava sıcaklığı 1991-2020 döneminin 0,91 derece üzerine çıktı ve ikinci en yüksek sıcaklık olarak kayıtlara geçti.
Japonya, 2023'te tarihindeki en sıcak yaz mevsimini yaşarken, Çin'de ulusal meteoroloji istasyonlarının yaklaşık yüzde 70'inde termometreler 40 derecenin üzerini ölçtü ve 16 istasyonda sıcaklık rekoru kırıldı. Hindistan'da ise 2023'ün Nisan ve Haziran aylarında sıcak çarpması sonucu 110 kişi hayatını kaybetti.
Yaz mevsiminin yaklaşmasıyla Asya'da özellikle Hindistan ve Tayland'da yüksek hava sıcaklıkları etkili olmaya başladı. Hindistan'da 19 Nisan'da başlayıp 1 Haziran'a kadar sürecek seçimler kapsamında yaklaşık 968 milyon seçmen federal parlamentonun alt kanadı Halk Meclisi üyelerini belirlemek için sandığa giderken yüksek hava sıcaklıkları seçime katılım oranında düşüşlere neden oldu. Sıcaklığın 41,9 dereceye kadar yükseldiği Kerala eyaletinde geçen pazar günü sıcak çarpması nedeniyle 2 kişi hayatını kaybetti. Tayland'da ise sıcak çarpması nedeniyle yılbaşından bu yana ölenlerin sayısı 30'a yükseldi.
Güney Asya'yı etkisi altına alan sıcak hava dalgasına ilişkin sorularının yanıtlayan Prof. Dr. Kurnaz, iklim değişikliğinin sıcak hava dalgası, kuraklık ve fırtına gibi aşırı hava olaylarının sıklığını ve şiddetini artırarak geniş alanlara yayılmalarına neden olduğunu bildirdi.
Islak termometre uyarısı
Hindistan'ın bazı bölgelerinde sıcaklığın üstüne çok yoğun nemin eklendiğini ve bu iki faktörün birleşmesiyle çok tehlikeli bir ortamın oluştuğunu kaydeden Kurnaz, "Dünyanın neredeyse her tarafında daha sıcak günler yaşanıyor ancak bölgede en sıcak günlerin geçmişle kıyaslandığında oluşup oluşmadığını görebilmek için yaklaşık olarak Mayıs ayının 10'una kadar bekleyip resmi raporları baz almamız gerekiyor. Muhtemelen o raporlarda da o bölgenin özellikle çok sıcak günler yaşadığı sonucu karşımıza çıkacak." diye konuştu.
Aynı anda hem sıcaklığı hem nemi ölçebilen ıslak termometrenin, Hindistan'da günlük 30 dereceye ve kısa süreli de olsa 33 dereceye çıkabildiğini aktaran Kurnaz, ıslak termometrenin 35 dereceyi gösterdiği bir noktada 5 saat durmanın ölümle sonuçlanabileceği uyarısında bulundu. Kurnaz, Hindistan, Bangladeş, Pakistan ve Tayland'da klima kullanımının özellikle kırsal bölgelerde yaygın olmaması nedeniyle bu tür yüksek sıcaklıkların etkili olduğu dönemlerde sıcaklığa bağlı can kayıplarında artış yaşanabileceğini ifade etti.
Sıcaklık rekorlarında El Nino etkisi
El Nino'nun, Pasifik Okyanusu'ndaki suların normalden sıcak, La Nina'nın da normalden serin olması anlamına geldiği bilgisini paylaşan Kurnaz, "Bilim insanları 'Yaklaşık olarak nisan ayının ortasında El Nino durumu resmen bitti.' diyor ancak bu etkinin dünyanın geri kalanına yansıması 3 ay sürüyor. Dünyada El Nino'nun etkisi sona erdi diyebilmek için 15 Nisan'dan sonra 3 ay yani 15 Temmuz'a kadar beklemek gerekiyor. Etkilerini yine görmeye devam ediyoruz ama şu anda Pasifik normal sıcaklığına döndü." değerlendirmesini yaptı.
Geçen yazın rekor sıcaklıklarla geçmesinin nedenleri arasında iklim değişikliğiyle birleşen El Nino'nun da bulunduğunu vurgulayan Kurnaz, mevsim normali kavramının ortadan kalkmasıyla her yılın bir önceki yıla kıyasla daha sıcak geçtiğinden bahsetti.
Yüksek sıcaklıklarda dışarı bulunmak zorunda kalanların mümkün olduğunca güneşten korunması ve bol su tüketmesi gerektiğinin altını çizen Kurnaz, şu tavsiyelerde bulundu:
"Dışarı çıkmak zorunda olmayanların öncelikle evde oturmaları gerekiyor. Üstüne yine bol su içeceğiz ve olabildiğince kendimizi serin tutmaya çalışacağız. Özellikle nemin yüksek olduğu bölgelerde yani Türkiye'nin güney ve güneybatısında çok ciddi sağlık sorunları oluşabilir. Herkes klima sahibi olmak durumunda değil. Özellikle yaz aylarında herkes elektriğe veya klimalara yüklenmeye başlayınca elektrik kesintileri olmaya başlıyor, sistemimiz henüz bunlara hazırlıklı değil. Bu nedenle de olabildiğince abartmadan serinlememiz gerekiyor yani hiçbir yeri 23 derecede tutmamıza gerek yok, en azından bizi öldürmeyecek sıcaklıkta tutacak olsak yeterli olacak ama bu sıcaklıkta da kendimizi korumamız gerekiyor."