Хитой банклари Россияга қарши санкцияларга тўлиқ қўшилди
Хитой банклари санкциялар остида қолган Россия кредит ташкилотлари билан ҳамкорлик қилмайди, деди «Открытие» банки раҳбари Михаил Задорнов РБК га берган интервюсида.
“Хитой банклари АҚШ молия вазирлиги томонидан ўрнатилган барча санкция чекловларига тўлиқ амал қилмоқда. Масалан, улар санкцияга тушган Россия банклари билан ишламаяпти”, – деди у.
«Открытие» банки биринчилардан бўлиб энг кескин санкцияларга дучор бўлди – уруш бошланганидан сўнг дарҳол АҚШ Ғазначилиги уни SDN рўйхатига киритди.
Ҳозирда ушбу рўйхатда Россиянинг еттита тизимли муҳим банклари мавжуд, бу ярмидан кўпи дегани. Улар орасида «Сбер», ВТБ, «Открытие» Альфа-Банк ва бошқалар бор. Уларни SDN рўйхатига киритиш орқали, АҚШ Ғазначилиги Америка банклари ва юридик шахсларига улар билан ҳар қандай операцияларни амалга оширишни тақиқлади. Бундан ташқари, банклар ва улар назорат қиладиган тузилмаларнинг барча активлари АҚШ юрисдикциясида блокланган.
Уларнинг барчаси, шу жумладан SWIFT тизимидан ҳам узилган, шунинг учун SDN рўйхатига киргандан сўнг банклар чет элга барча пул ўтказмаларини тўхтатдилар.
Яна иккита тизимли аҳамиятга эга банклар – Росселхозбанк ва Москва кредит банки – Европа Иттифоқи махсус санкцияларни қўллаш орқали SWIFT тизимидан шунчаки узиб қўйилди.
Задорновнинг сўзларига кўра, санкциялар туфайли банклардаги доллар, евро ва фунт стерлингдаги депозитлар ҳажми ўн ой ичида 40 фоизга, яъни 94 миллиард доллардан қарийб 57 миллиард долларгача қисқарган. “Бу аҳоли ўз жамғармаларининг бир қисмини ё нақд, ё рублга ёки хорижга ўтказганидан далолат беради. Бу мамлакат ва тизим учун унчалик яхши эмас, чунки бу капиталнинг мамлакатдан очиқчасига чиқиб кетиши”, – деди банкир.
Қисман Хитой банклари санкцияларга риоя қилгани учун, юанга бўлган талаб, бундай таъсирни бартараф эта олмайди, деди у. Задорновнинг сўзларига кўра, бу Россия ва Хитой банклари ўртасидаги ҳисоб-китоблар эркинлиги ва юандаги тўловларнинг ҳаракатига таъсир қилади.
Шунга қарамай, Россия Хитойни дўст мамлакат деб атайди. Тўққиз ойда Россия ва Хитой ўртасидаги товар айирбошлаш ҳажми 33 фоизга ошди. Москва биржасида юанга талаб йилига бир неча марта ойлик рекордларга эришди, Россия банкларида ҳам Хитой валютасига талаб ошди.
Шу билан бирга, санкциялар остида қолган банклар юан билан операцияларни амалга оширишда муаммоларга дуч келишган. Мисол учун, Сбербанк уларни июнь ойида вақтинча тўхтатишга мажбур бўлган.
Апрель ойининг охирида Хитойнинг UnionPay тўлов тизими АҚШнинг иккиламчи санкцияларига тушиб қолишдан қўрқиб, SDN рўйхатига киритилган Россия банклари билан ҳамкорлик қилишдан бош тортди. Ваҳоланки Россия банклари, Россияни тарк этган Visa ва Mastercard ўрнига UnionPay карталарини оммавий равишда чиқаришни бошламоқчи эдилар.
Мулоҳаза
Мисли кўрилмаган тарздаги бундай санкциялардан сўнг, Россия ишбилармонлари «қора бозор»га киришга мажбур бўлиши тайин. Бу эса, дунёнинг барча контрабандачилари, ўғри-муттаҳамлари, фирибгар-қаллоблари учун кенг ва комфорт ҳудуд бўлиб хизмат қилади. Демак, йирик капитал ва ҳалол инвестициялар учун келажакда Россия ўз жозибасини йўқотиши мумкин. Хитой учун эса кучсиз, иқтисодий жиҳатдан қарам ва Хитойга муҳтож бўлган мамлакатлар ҳар доим керак. Шунинг учун Россияни Хитой қўллаб-қувватлайди, деганлар бекорга хомтама бўлишмагани маъқул.