«پاترپانچالی»؛ وقتی فقر همه‌چیز را نابود می‌کند
پانصد و هفتاد و ششمین برنامه سینماتک خانه هنرمندان ایران، دوشنبه ۱۴ اسفند ۱۴۰۲، به نمایش نسخه مرمت شده فیلم سینمایی «پاترپانچالی» به کارگردانی ساتیا جیت‌رای محصول ۱۹۵۵ اختصاص داشت. پس از نمایش فیلم نیز نشست نقد و بررسی آن با حضور ایلیا محمدی‌نیا (منتقد سینما) برگزار شد. اجرای این برنامه برعهده سامان بیات بود.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، سامان بیات در ابتدای این نشست گفت: این دشوارترین فیلم سینمایی دنیا بوده که تاکنون مرمت شده است. احسان خوشبخت مسئول مرمت فیلم‌های سینمایی در بولونیا ایتالیا اینطور روایت کرده است که وقتی قرار بوده به ساتیا جیت‌رای اسکار افتخاری بدهند، از او دعوت می‌کنند تا با تمام فیلم‌هایش به آمریکا بیاید تا همه آثار را مرمت کنند. قبل از رسیدن به آمریکا، در انگلیس توقف کرده و گفته می‌شود که باید امشب استراحت کنند و فردا به آمریکا می‌روند. در همین فاصله تمام فیلم‌های ساتیا جیت رای را به انباری منتقل می‌کنند. آن انبار همان شب آتش می‌گیرد. در نتیجه همه فیلم‌های او آتش گرفته و خاکستر می‌شود. اما آنها خاکسترها را دور نمی‌ریزند و از ۱۹۹۳ تا یکی دو سال پیش نگه می‌دارند.
او افزود: در این فاصله قرار بود که این آثار را مرمت کنند اما می‌بینند که با آن خاکسترها کارشان پیش نمی‌رود. به مراکز دیگر درخواست می‌دهند که اگر نسخه دیگری دارند، برای آنها بفرستند. در نتیجه تمام نسخه‌ها در مرکز بولونیا جمع می‌شود. در نهایت با استفاده از آن کپی‌ها و خاکسترهایی که از نسخه اصلی باقی مانده فیلم را دیجیتال می‌کنند. وقتی از آنها پرسیدم که چطور ممکن است؟ به من گفتند بافت فیلم و اینکه چطور فیلمی بوده است و ویژگی‌های دیگر آن از نوار اصلی استخراج شده و بعد با استفاده از بقیه کپی‌ها توانستند که آنها را سرهم کنند. هیچ صدایی در نسخه‌های کپی این فیلم موجود نبوده و مجبور می‌شوند که صدای فیلم را از نوارهای مگنت استخراج کنند. اگر در نمایش فیلم صدای فیلم کم بود، به همین دلیل است. یکی از دلایل انتخاب این فیلم همین مسئله بود که ببینیم چطور می‌توان از خاکستر جواهر خلق کرد.