10’LARIN İZLERİYLE TÜRKİYE - 64
Dünden devam...
Hayali bir Fransız kız çocuğunun; evde, okulda, piknikte, tatilde, uçakta, köyde, tiyatroda, yaş gününde, senaryolaştırılmış seri maceralarının anlatıldığı bu kızın, Türkiye şartlarıyla benzerlik taşımayan bir yaşam biçimi vardı. Ailecek bahçeli lüks bir köşkte otururlar, Fındık adında bir köpeği ile köşkün ve kilisenin bahçesinde oynarlardı. Bu kitapta anlatılan hikâyelerin içeriklerinde kullanılan mekânlar, yaşam tarzı; o günün Türkiye şartları hiçbir benzerlik taşımazdı!
Ve Babıâli:
O yıllarda yayınlanan gazete ve birçok derginin matbaaları ve yazı işlerinin yer aldığı, Çemberlitaş Türbe'den, Sirkeci Meydanına kadar kıvrıla, kıvrıla inen meşhur Cağaloğlu yokuşuna o yıllarda 'Babıâli' denirdi. Cağaloğlu yokuşuna açılan sokaklar dâhil olmak üzere, bu bölge tamamen yayıncılık hizmeti vermekteydi. 1980'lerin sonlarından itibaren buradaki gazeteler birer-ikişer iki telli civarında yeni yaptırdıkları modern tesislerine taşındıktan sonra, Babıâli'nin günümüzde sadece ismi kaldı…
Pekiyi 60'lı yıllarda günlük yaşamımıza yön veren, kolaylık sağlayan; iletişiminden, temizliğine, yiyeceğimizden, içeceğimize, ulaşımımızdan, haberleşmemize kadar bize sunulan hizmetler nelerdi?
Ülkemiz; o günlerden, bu günlere hangi yaşam standartlarını yaşayarak, geliştirerek, aşarak ama aslında aile yapımıza yansıyan ekonomik gücüne doğru orantılı olarak hangi süreçlerden geçmişti?
İşte o dönemde kullandığımız bazı malzemeler ve yaşamımıza anlam katan renklerden yansımalar:
Arap Sabunu:
Günümüzün Türkiye'sinde yarım asır geriye gittiğimizde, bugünlerde yoğun bir şekilde kullanılan çeşit, çeşit deterjanların yerine; temizlik işlerinde Arap sabunu, ya da beyaz kalın sabunlar kullanılırdı.
Ayı Oynatıcılar:
Bu manzara benim yaşamım boyunca unutamadığım bir insanlık ayıbıydı! Doğal yaşamına müdahale ederek, türlü işkencelerle bazı hareketleri öğrettiğimiz, burnuna geçirilen halkayla da güya insanlara gösteri adı altında bazı garip hareketleri yapan ayılarla;
Bir elinde tef, diğerinde uzun bir sopanın ucunda ayının burnuna bağlı bir zincir ve kavruk bir Çingene'den oluşan bu ikili; daha çok turistik yerler ve sokak aralarında gösteri yapardı. Elindeki tefi; dokuz-sekizlik bir ritimle çalarak, şarkı söyleyen çingenenin, arada bir elindeki sopayla ayıyı dürtmesiyle ayının sopaya tutunarak, iki ayağının üzerine kalması, bazen yere yatarak bayılma numarası yapması ilginç bir şovu ortaya koyardı.
En çok tutulan gösteri ise: "Kocaoğlan, hamamda karılar nasıl bayılır? "sorusunun ardından, ayının sırt üstü yere yatarak bayılma numarası yapmasıydı. Gösteri sonrasında Çingene başından çıkardığı kasketi ile seyircilerden para toplardı.
1980 sonrasında ayı oynatmak kesinlikle yasaklandı. Hayvanlar toplanarak, Uludağ'da oluşturulan 'ayı yetiştirme ve iyileştirme merkezine' götürüldüler. İnsanların doğal yaşama, doğal yaşamın canlılarına nasıl zarar verdiğinin en belirgin yansımasından sadece bir tanesiydi…
Boncuklu Kasap Kapıları:
O dönemde çocuk yıllarımın içinde kalan ve hep ilgimi çeken ama biraz da çocuksu oyunlarımın içinde yer alan 'boncuklu kasap kapılarını' hiç unutamam. Özellikle yaz aylarında; kocaman boncukların sıra, sıra dizildiği upuzun iplerle kapalı kasap kapılarından içeri girerken, o bocukların çıkardığı şıkırtılı sesleri çok hoşuma giderdi.
Yaz sıcağının o boğucu atmosferinde; İstanbul'daki kasapların pek çoğunun kapıları, içeriye sineklerin üşüşmesini önlemek için bu boncuklu siperliklerle örtülü olurdu…
Dalyanlar:
60'lı yıllarda ülkemizi çevreleyen denizler, bugünkü gibi balık çeşitlerinden yoksul halde değildi! Marmara denizinin o kirletilmemiş tertemiz sularında tutulan balıklarının tadı; boğazın eşiz güzelliğine tat katar, yerli ve yabancı herkesimden insanın 'Boğazda ki, rakı balık keyfi' hayatlarına büyük bir lezzet verirdi.
Devam edecek