Πέντε μαθήματα από τις εκλογές στην Τουρκία
Ίσως ο καλύτερος χαρακτηρισμός για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν αυτός που του επεφύλαξε η γαλλική Le Monde μετά τη νίκη του και στον β’ γύρο των εκλογών στην Τουρκία, κάνοντας λόγο για τον «αβύθιστο πρόεδρο», που έχει κατακτήσει την τέχνη της ανάκαμψης.
Το πιο πετυχημένο σχόλιο, ωστόσο, για την επικράτηση του έκανε η γερμανική Welt, που έγραψε ότι «ο Ερντογάν δεν θα ήταν Ερντογάν αν δεν είχε το βλέμμα στραμμένο ήδη στην επόμενη μάχη. Στη νικητήρια ομιλία του, έκανε ήδη προεκλογική εκστρατεία για τις τοπικές εκλογές του επόμενου έτους. ‘Είμαστε έτοιμοι να (…) κερδίσουμε την Κωνσταντινούπολη;’ φώναζε στο πλήθος.
Η πόλη όπου μεγάλωσε ο Ερντογάν και ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα πέρασε στην αντιπολίτευση στις τοπικές εκλογές του 2019. Αυτό ήταν ανέκαθεν ένα αγκάθι για τον Πρόεδρο. Φαίνεται ότι ο ‘τουρκικός αιώνας’είναι μόνο η αρχή για τον Ερντογάν».
Και επειδή στους Αμερικανούς αρέσουν οι αναλύσεις, τα 5 μαθήματα από τις εκλογές στην Τουρκία και τη νίκη του Ερντογάν είναι, σύμφωνα με τους New York Times, τα εξής:
Οι κρίσεις ζημίωσαν αλλά δεν γονάτισαν τον Ερντογάν
Ήταν η πιο απαιτητική εκλογική μάχη στα 20 χρόνια που βρίσκεται ο Ερντογάν στην εξουσία, πρώτα ως πρωθυπουργός από το 2003 και μετά ως πρόεδρος από το 2014. Πριν από την αρχική αναμέτρηση στις 14 Μαΐου, οι περισσότερες δημοσκοπήσεις προέβλεπαν μια κούρσα στο νήμα απέναντι στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Οι αναλυτές πίστευαν ότι ο θυμός του λαού για την αύξηση του κόστους διαβίωσης και η διπλή ισχυρή σεισμική δόνηση που σκότωσε 45.000 ανθρώπους ήταν αρκετοί λόγοι για να επέλθει το πολιτικό του τέλος.
Ο Ερντογάν όμως βγήκε μπροστά στον α’ γύρο των εκλογών και εξασφάλισε την προεδρία στον β’ γύρο, αφενός γιατί τον ψήφισαν μαζικά οι συντηρητικοί της γειτονικής χώρας που εκτιμούν την επέκταση του Ισλάμ στη δημόσια ζωή και αφετέρου επειδή ακόμη και οι Τούρκοι, που τα είχαν βάλει μαζί του για τον υψηλό πληθωρισμό και την κατάρρευση της λίρας, δεν πείστηκαν πότε ότι ο υποψήφιος της 6κοματικής αντιπολίτευσης μπορούσε να τα κάνει όλα καλύτερα.
Ο σεισμός δεν επηρέασε τις εκλογές
Ο Ερντογάν ανέβηκε στην εξουσία πριν από 20 χρόνια, τότε που ο λαός ήταν εξοργισμένος με την ανεπαρκή αντιμετώπιση του σεισμού που είχε πλήξει το 1999 το Ιζμίτ κοντά στην Κωνταντινούπολη, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 17.000 άτομα.
Η ιστορία όμως δεν επαναλαμβάνεται, όπως συνήθως λέγεται, αφού τόσο ο Ερντογάν όσο και το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) σάρωσαν σε όλες τις πληττόμενες από το σεισμό επαρχίες της νότιας Τουρκίας πλην μίας.
Ένας από τους λόγους αυτής της επιτυχίας ήταν η δέσμευση για την ανέγερση νέων σπιτιών σε μηδενικό χρόνο, το οποίο έκανε και στο παρελθόν, και φυσικά η παροχή τουρκικής υπηκοότητας στους ξένους, Αφγανούς, Σύρους και άλλους, που αποτελούν το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού τους. Δίπλα σε αυτούς, οι Τούρκοι που θεώρησαν την παραπάνω τραγωδία θέλημα Θεού που κανένας πολιτικός δεν μπορούσε να προβλέψει και σίγουρα ο Κιλιτσντάρογλου δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει.
Το ζήτημα της τρομοκρατίας απασχολεί τους ψηφοφόρους
Ο Ερντογάν υπονόμευσε την αντιπολίτευση παρουσιάζοντας τον ηγέτη της ως έναν αδύναμο και ανίκανο πολιτικό, ωστόσο το χτύπημα που τον έριξε στα γόνατα είχε να κάνει με τις κατηγορίες περί τρομοκρατίας που του απέδωσε.
Συγκεκριμένα ο Τούρκος πρόεδρος βασιζόμενος στον γεγονός ότι τον Κιλιτσντάρογκλου στήριξε ανοιχτά το βασικό φιλοκουρδικό κόμμα της Τουρκίας, τον κατηγόρησε ότι έχει σχέσεις με τους μαχητές της κουρδικής μειονότητας της Τουρκίας, που βρίσκονται σε πόλεμο με το τουρκικό κράτος για δεκαετίας, για την αυτονομία τους. Ο Ερντογάν στοιχειοθέτησε τα λεγόμενα του παρουσιάζοντας βίντεο από συγκεντρώσεις του Κιλιτσντάρογλου που «δείχνουν» ηγέτες των μαχητών να τραγουδούν το προεκλογικό τραγούδι της αντιπολίτευσης.
Πολλοί ψηφοφόροι τον πίστεψαν, γράφει η αμερικανική εφημερίδα, όπως φάνηκε από τις δηλώσεις τους στις κάμερες την ώρα της τελικής κάλπης, ότι δεν πιστεύουν ότι η αντιπολίτευση θα μπορούσε να κρατήσει τη χώρα ασφαλή.
Οι εκλογές ήταν ελεύθερες, όχι δίκαιες
Οι διεθνείς παρατηρητές δεν ανέφεραν προβλήματα μεγάλης κλίμακας με τη διαδικασία συλλογής και καταμέτρησης ψήφων κατά τον πρώτο γύρο, χαρακτηρίζοντας την εκλογική διαδικασία, ελεύθερη.
Σημείωσαν, ωστόσο, τα τεράστια πλεονεκτήματα που είχε ο Ερντογάν πριν ξεκινήσει η ψηφοφορία, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητάς του να απελευθερώσει δισεκατομμύρια δολάρια σε κρατικές δαπάνες για να αντισταθμίσει τις αρνητικές επιπτώσεις του πληθωρισμού και των άλλων οικονομικών πιέσεων και την άφθονη, θετική κάλυψη που έλαβε από τα μέσα ενημέρωσης που ελέγχονται ολοκληρωτικά από το τουρκικό κράτος.
Αργά το βράδυ της Κυριακής, ο Κιλιτσντάρογλου δεν αμφισβήτησε την καταμέτρηση των ψήφων, αλλά είπε στους υποστηρικτές του ότι αυτές οι εκλογές στην Τουρκία ήταν «μία από τις πιο άδικες των τελευταίων ετών».
Τα προβλήματα της οικονομίας χρήζουν άμεσης λύσης
Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι ο Ερντογάν κατέφυγε σε ακριβές, βραχυπρόθεσμες, τακτικές για να ξεχάσουν οι ψηφοφόροι τον πληθωρισμό και να μην βυθιστεί περαιτέρω το εθνικό νόμισμα. Δεν κλείνει όμως με απλό τσιρότο μια χαίνουσα πληγή.
Τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος της Τουρκίας έχουν μειωθεί σημαντικά, που σημαίνει ότι η χώρα σύντομα δεν θα μπορεί να αποπληρώσει τους ξένους πιστωτές. Και επειδή πολλά από αυτά τα χρήματα έχουν δαπανηθεί για να διατηρηθεί το νόμισμα σχετικά σταθερό, τίποτα δεν αποκλείει η αξία του να πραγματοποιήσει ελεύθερη πτώση αμέσως μόλις μπει φραγή στις συγκεκριμένες δαπάνες.
Ο Ερντογάν δεν έχει αφήσει να εννοηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του ότι σχεδιάζει να τροποποιήσει τις οικονομικές του πολιτικές, παρά τον πεισματικά υψηλό, διψήφιο πληθωρισμό, που οι οικονομολόγοι επιχειρηματολογούν ότι επιδεινώθηκε από την εμμονή του στη μείωση των επιτοκίων. Ο Τούρκος πρόεδρος δεν πιστεύει στην αύξηση τους που θα έριχνε μετά βεβαιότητας τον πληθωρισμό, αλλά στην ανάπτυξη έναντι κάθε κόστους.
«Η αγάπη αυτή δεν τελειώνει» για τον Ερντογάν, αλλά μπορεί να πάρει άσχημη τροπή, όταν η νομισματική κρίση ή η ύφεση χτυπήσουν την πόρτα της Τουρκίας.