ვაჟა ბერიძე: Para Bellum – ემზადე ომისთვის
საშინაო და საგარეო პოლიტიკის აქტუალურ თემებზე „ინტერპრესნიუსი“ პოლიტოლოგ ვაჟა ბერიძეს ესაუბრა.
– ბატონო ვაჟა, მიუხედავად იმისა, რომ უკრაინა-რუსეთის ომის ფონზე ოფიციალური თბილისის საგარეო პოლიტიკა სულ უფრო აქტუალურია, საშინაო პოლიტიკაზე და ევროპული რეკომენდაციების რეკომენდაციების შესრულების მიმდინარეობაზე მოგვიწევს საუბრის დაწყება.
ხელისუფლებაც და ოპოზიციაც აცხადებენ, რომ ევროპული რეკომენდაციების შესრულება მათი მიზანია. მმართველ გუნდს ოპოზიციის გარეშე შეუძლია შესაბამისი კანონების მიღება, მაგრამ რასაც ვხედავთ, სხვა არაფერია, თუ არა პროცედურული თამაშებით ევროპული რეკომენდაციების შესრულების იმიტაცია.
იმიტაცია, რადგან 12-დან არც ერთ რეკომენდაციაზე არ დასრულებულა მუშაობა, სამ რეკომენდაციაზე მუშაობა ჯერ არც დაწყებულა. როგორც ბევრი დამკვირვებელი ამბობს, „ხელისუფლებისაგან ევრორეკომენდაციების რეალურ სურვილი არ ჩანს“.
გასულ კვირას ხმაურიანად განიხილებოდა ანტიკორუფციული სააგენტოს შექმნის საკითხი. მმართველი გუნდის მტკიცებით, ამ სააგენტოს ხელმძღვანელი პრემიერმა უნდა დანიშნოს. არადა, ევროპული რეკომენდაციით სააგენტოს ხელმძღვანელის არჩევაში ოპოზიციამაც უნდა მიიღოს მონაწილეობა.
თქვენ როგორ შეაფასებდით პარლამენტში 12 ევროპული რეკომენდაციების შესრულების პროცესსა და ანტიკორუფციულ სააგენტოსთან დაკავშირებით ხელისუფლების პოზიციას?
– რა თქმა უნდა, აბსოლუტურად სწორი აქცენტი დასვით, როცა რეკომენდაციის თაობაზე მკითხეთ. თუმცა, ჩვენ ვერ ვიმსჯელებთ ამ რეკომენდაციების თაობაზე, მისი შემუშავებისა და მიღების პროცესზე, ხელისუფლებისა და ოპოზიციის მოტივაციაზე რეკომენდაციებთან მიმართებით, თუ დღევანდელი დღის მთავარ გამოწვევას არ შევაფასებთ.
ჩვენ ვერ დავიჭერთ პოზას, თითქოსდა ამ რეკომენდაციების ოდენ შესრულებაზე იყოს დამოკიდებული ევროკავშირში ჩვენი კანდიდატად აღიარების საკითხი. მეტისმეტი გულუბრყვილობა იქნებოდა ჩვენი მხრიდან.
ჩვენ ვცხოვრობთ ევროპის შუაგულში მასშტაბური ომის მიმდინარეობის პირობებში და ჯერ ამ ომისადმი ჩვენი დამოკიდებულება უნდა განვსაზღვროთ. რეალური ნაბიჯები და პოზიცია, რომ მხარს ვუჭერთ უკრაინას, იქ მთავრდება, სადაც იწყება ობივატელური მიეთ–მოეთი რეფრენით – აბა, ომი გინდა?!
ყველა მხარე პოლიტიკურ დივიდენდებსა და სხვა ბენეფიტებზე ფიქრობს, გეგონება, ადამ და ევადან დღემდე, ვინმეს ომი უნდოდა, მათ შორის, პირსისხლიანი დიქტატორებისა და ფაშისტური გერმანიის ლიდერების ჩათვლით. აღარაფერს ვამბობ პრობლემის ისტორიულ ანამნეზზე – ასეთი კითხვა მკრეხელობაზე მეტია იმ უამრავ გმირთან მიმართებაში, რომლებმაც თავი დადეს მაღალი იდეალებისთვის და თავისუფლებისთვის ბრძოლაში. ჩვენთვის დიდგორი იქნებოდა ეს, შამქორი, თუ ბასიანი, ან ფაშიზმის წინააღმდეგ ბრძოლაში თავდადებული მილიონები, ქართველები თუ სხვანი.
ეს იმდენად წმინდათა წმინდა თემაა, რომ ყოველგვარი მსჯელობა დემაგოგიად და ცინიზმად მოჩანს. ომი არ უნდოდა და არ უნდა არავის, მაგრამ ცხოვრება და ბედისწერა ადამიანებსაც და ერებსაც აყენებს ამ საბედისწერო არჩევანის წინაშე.
არ გავყვები ამ მიმართულებით მსჯელობას და არ შემოგთავაზებთ უფრო კონკრეტულ, საგნობრივ რემინენსცენსიებს. ვიტყვი მხოლოდ, რომ მშვიდობა ყველასთვის, ყველა დროში, უზენაესი მიზანია. ოღონდ, ვისაც მშვიდობა სურს, უნდა ემზადოს ომისთვის. ყველა სხვა მიდგომა ახლომხედველურია და პერსპექტივა არ აქვს.
მშვიდობა ყველასთვის, ყველა დროში, უზენაესი მიზანია. ოღონდ, ვისაც მშვიდობა სურს, უნდა ემზადოს ომისთვის. ყველა სხვა მიდგომა ახლომხედველურია და პერსპექტივა არ აქვს
ეს იცოდა ძველი წელთაღრიცხვის პირველ საუკუნეში მცხოვრებმა რომაელმა კორნელიუს ნეპოსმა, სხვათა შორის, ციცერონის მეგობარმა. Si vis pacem, para bellum – გინდა მშვიდობა, – ემზადე ომისთვის.
ჩვენ ომისთვის არ ვემზადებით. ჩვენ გვყავს შეიარაღებული ძალები კვალიფიციური გენერალიტეტით და ოფიცერთა შემადგენლობით, მებრძოლებით, რომელთა პროფესიონალიზმი და სიმამაცე აღიარებული იყო ძველ დროშიც, საბჭოთა პერიოდშიც და დღევანდელობაშიც – საერთაშორისო მისიებში მონაწილე დასავლელი პარტნიორების მიერ.
მაგრამ ჩვენი შეიარაღებული ძალები არ არის მზად ისეთ მეტოქესთან დაპირისპირებისთვის, როგორიც ოკუპანტი რუსეთია. თუ საჭირო გახდა, ვიომებთ. ვიომებთ თავდადებით, მაგრამ მზაობა, ვფიქრობ, ამ ეტაპზე, არასაკმარისია. რაა ამის მიზეზი? – უამრავი ფაქტორი. მათ შორის, ჩვენი ეკონომიკის მდგომარეობა, ხილული და უხილავი პრობლემები, რომელთა განხილვაც შორს წაგვიყვანს…
უბრალოდ მოვიშველიებ უმარტივეს არითმეტიკას.
2020 წელს სომხეთის სამხედრო ხარჯები ბიუჯეტის 17%-ს შეადგენდა, აზერბაიჯანისა – 13%-ს. აზერბაიჯანი 2020 – 2021 წლებში ყოველწლიურად 20%-ით ზრდიდა სამხედრო ხარჯებს და აიყვანა იგი 2,6 მლრდ დოლარამდე. სომხეთში 2022 წელს სამხედრო ხარჯებმა 750 მლნ აშშ დოლარი შეადგინა აბსოლუტურ გამოხატულებაში.
საქართველოს რომ შევხედოთ, 2022 წელს სამხედრო ხარჯები გათვალისწინებული იყო 1 მლრდ 82 მლნ ლარით, რაც შეადგენდა 364 მლნ აშშ დოლარს. საქართველოს სამხედრო ბიუჯეტი, 2023 წლის პროექტით, 1 მლრდ 260 მლნ ლარით არის განსაზღვრული, რაც ლარი-დოლარის მიმართების ბიუჯეტის შედგენისას გათვალისწინებით, 442 მლნ აშშ დოლარია.
ამ რიცხვების შედარებისთვის სპეციალური საფინანსო განათლება საჭირო არ არის და არც ამ მოცემულობის სამხედრო-პოლიტიკური ასპექტია ძნელად წარმოსადგენი. მაგრამ ამის გამო არ შეიძლება ობივატელური ცნობიერების ოფიციალიზაცია და შეძახილები – აბა ომი გვინდა?!. თუ ომი არ გვინდა და ომი არ გვინდა ნამდვილად, არავის, არც ოპოზიციას, არც პოზიციას, არც პაციფისტებს, არც ნიჰილისტებს და არც მილიტარისტებს. და თუ ომი არ გვინდა, ვემზადოთ ომისთვის.
არც დემაგოგებს არ მივცეთ არენა – რომელ მეზობელ ქვეყანასთან ჰიპოთეზურ დაპირისპირებაში შეგვიძლია ჩვენ გამარჯვებაო რომ შეიძახებენ, – თურქეთთან, თუ ირანთან (რეგიონული სახელმწიფო და ფაქტორია), რუსეთზე აღარაფერს ვამბობ. ჩვენს ძმებთან და მეზობლებთან, ისედაც არ ვაპირებთ ომს, მაგრამ შეპირისპირებისას ზემოთ მოყვანილი რიცხვები გავითვალისწინოთ. რაც შეეხება სეპარატისტულ ოკუპირებულ რეგიონებს, მათთან პირისპირ არავინ დაგვტოვებს…
ასე რომ, ქართული სახელმწიფოს სამხედრო დოქტრინა გადასახედია და მიდგომები შესაცვლელი. ჩვენ მშვიდობა გვინდა და მაშასადამე, ომისთვის უნდა ვემზადოთ, როგორც შეიარაღებული ძალების გაძლიერებისა და განვითარების თვალსაზრისით, ისე მოქალაქეთა უსაფრთხოების კუთხით. ღმერთმა ნუ ქნას და რაც უკრაინაში ხდება, ის რომ აქ დატრიალდეს, ვინმემ იცის, მშვიდობიანმა მოსახლეობამ რა უნდა ქნას, სად უნდა შეაფაროს თავი?