Новости за 01.05.2023

د افغانستان کرکټ بورډ ادارې د مې په لومړۍ نېټه په یوې خبرپاڼې کې ویلي چې د ملي کرکټ اکاډمۍ لپاره یې دوه نور بهرني روزونکي هم په دنده ګمارلي دي. يادې ادارې ليکلي: "منډيپ سېنګ چې د ماسټرۍ تر کچې زده‌کړې او له ۱۳ کالو ډېره تجربه لري د فیزیوټراپسټ او راجېش چوهان چې د زمبابوې، مالیزیا، سنګاپور، راجستان روبالز او ګڼ شمېر نورو لوبډلو سره د دندې تجربه او لوړې زده‌کړې لري د فزیکي تکړښت د روزونکي په توګه وګمارل شول." کرکټ بورډ زیاتوي، د یادو روزونکو تر ګمارنې وروسته به اوس د ټولو لوبغاړو درملنه په افغانستان کې کېږي او دا چاره به د ډېر لګښت مخه ونیسي.

د ازبکستان چارواکي وایي چې رایه ورکوونکو د یکشنبې د ورځې په ټولپوښتنه یا ریفرانډم کې په اساسي قانون کې وړاندیز شوي تعدیلات تایید کړي دي. یو له دغو وړاندیزونو د ازبکستان ولسمشر شوکت میرضیایف ته زمینه برابروي چې تر ۲۰۴۰م کاله پورې په قدرت کې پاتې شي. بهرنیو څارونکو وویل، داسې ښکاري چې د یکشنبې د ورځې ټولپوښتنه ښه مخته تللې خو دا یې هم ویلي چې داسې برېښي د رایو په شمېرلو کې ستونزې شته او هم دوی د ازبکستان په ټولنه کې د رښتیني سیاسي اپوزیسیون یا خپلواکو رسنیو نشتوالی نورې پراخې ستونزې یادې کړې دي. Читать дальше...

فریډم نېټورک خپل رپورټ د مې پر درېيمه د رسنيو د ازادۍ د ورځې په مناسبت خپور کړی دی. د تنظیم مشر اقبال خټک د مې پر لومړۍ مشال راډیو ته وویل تر ټولو زیاتې ۴۰ سلنه پېښې په اسلام باد کې شوي دي.

د مې لومړۍ نېټه په نړۍ کې د مزدور د ورځې په توګه لمانځل کیږي. په پېښور کې مزدوران وايي چې د پيسو ارزښت او روزګار کمېدو له وجې یې د ژوند چارې په سم ډول پرمخ نه ځي. په دې ويډيو کې د يو ریسټورنټ د کار کوونکو خبرې اورئ چې وايي د غریبۍ زیاتېدو له امله ډير خلک نه ورځي نو ځکه د دوی کاروبار خراب دی. نور حال د وسیم سجاد په ويډيو راپور کې وګورئ.

په روغتیا او درملنه خپرونه کې مو د ماشومانو د واکسینولو پر ارزښت او ګټو او داراز د واکسینونو نه ورکولو تاوانونو په اړه بحث کړی دی. له دې پرته په ماشومانو کې د غذاییت د کمښت او د هغوی د خوار ځواکۍ د مخنیوي پر لارو چارو هم غږېدلي یو. خپرونه د غږ په ځای کې واورئ.

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ مرستیالې جیلیان تریګز کابل ته په خپل سفر کې اړمنو کسانو ته د مرستو په رسولو کې د ښځو ونډه مهمه بللې ده. نوموړې د یکشنبې په مازدیګر کابل ته رسېدلې. مېرمن تریګز داسې مهال افغانستان ته سفر کوي چې، د ملګرو ملتونو امنیت شورا د تېرې اوونۍ د پنجشنبې په ورځ یو پرېکړه‌لیک تصویب کړ چې په‌کې یې پر افغان ښځو د کار بندیز غندلی و او له طالبانو یې غوښتي و چې د ښځو پر ضد له ځپونکو کړنو لاس واخلي. د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ د افغانستان... Читать дальше...

په کابل کې د نجونو د ښوونځيو ځینو مسوولانو او زده‌کوونکو ازادي راډیو ته ویلي، د ۱۴۰۲ لمریز کال په کانکور کې د ګډون فورمې ورکړل شوي. د طالبانو حکومت د لوړو زده‌کړو وزارت او د ازموینو ملي ادارې که څه هم تر دې دمه په رسمي ډول نجونو ته په کانکور کې د ګډون کولو د اجازې په اړه څه نه‌دي ویلي، خو ځینو سرچینو ازادي راډيو ته ویلي چې په کابل او ځینو ولایتونو کې د کانکور فورمې ښوونځیو ته لېږل شوي چې له دولسم ټولګي فارغې نجونې یې ډکې کړي او دوی ته په کانکور کې د ګډون زمینه برابره شي. د کابل د یوه دولتي ښوونځي... Читать дальше...

د خیبرپښتونخوا په مردان کې د غلاوو او د ټوپک په زور د پیسو اخیستو د پېښو تر زیاتېدو وروسته دکاندارانو ځان سره وسلې ساتل شروع کړي دي. دکانداران وايي په زور د پیسو اخیستو پېښو له وجې اوس خلک دکانونه وختي بندوي نو ځکه کاروبار خراب شوی دی. پولیس وايي دوی د امنيت برابرولو لپاره ټينګ ګامونه اخیستي دي. په دې اړه د عظمت علي شاه ويډيو راپور وګورئ.

د ملګرو ملتونو د عمومي منشي انټونیو ګوټېرېش په کوربه‌توب د افغانستان په تړاو غونډه نن او سبا په دوحه کې ترسره کېږي، خو تر اوسه د غونډې د جریان هېڅ معلومات نه‌دي خپاره شوي. غونډه کې د پنځه وېشتو هېوادونو او نړیوالو سازمانونو استازي د افغانستان په اوسني وضعیت خبرې کوي، خو د طالبانو د حکومت استازی نه‌دی وربلل شوی. په قطر کې د طالبانو د سیاسي دفتر مشر او ملګرو ملتونو ته د طالبانو له‌خوا ټاکل شوي استازي سهېل شاهین ازادي راډیو ته وویل، غونډې ته د دوی نه وربلل د مسئلې له حل سره مرسته نه‌کوي. نوموړي وويل... Читать дальше...

یو شمېر افغانان چې د افغانستان دننه په بېلابېلو ټولنیزو برخو کې کار کوي، له طالبانو سره یو اصولي او عملي تعامل د افغانانو د هوساینې لپاره یوه اړتیا بولي. دوی د ملګرو ملتونو سازمان سرمنشي ته په یوه پرانیستي لیک کې د هغو خنډونو د لېرې کولو غوښتنه کړې چې د دوی له قوله، د افغانانو د اقتصادي او ټولنیز پرمختګ مخه نیسي. د دې لیک یوې لاسلیک کوونکې د سولې نوبل جایزې ته نوماندې محبوبه سراج ازادي راډیو ته وویل: "موږ یو لیک لیکلی او په دې لیک کې مو یوازې خپل نظریات او د اوسنیو ستونزو د وتو حل لار ملګرو ملتونو ته ښودلې ده او بس. Читать дальше...

د افغانستان د کارګرانو ملي ټولنه یا امکا وايي، افغان کارګران له ډېرو کمو انساني حقونو هم برخمن نه‌دي، کاري خوندیتوب یې ختم شوی او سیستماتیک تبعیض ورسره کېږي. میرزا ګل د کابل پر سړکونو له سهاره تر ماښامه د کار موندلو هڅه کوي خو وايي، کار نه ورته پیدا کېږي. نوموړي له ازادي راډيو سره په خبرو کې وویل، د یوې ۷ کسیزې کورنۍ سرپرست دی او اړ دی چې خپلې کورنۍ ته ډوډۍ پیدا کړي. میرزا ګل وايي: "ټول خلک له دندو لرې شوي، پیسې نه‌شته، خلک خپل اولادونه نه‌شي مړولای، نو څوک دومره پیسې له کومه کړي چې ابادي وکړي او موږ کار ته بوځي. Читать дальше...

په دوحه کې د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو سازمان په مشرۍ غونډه، هغه چې د بندو دروازو تر شا کېږي او له‌‌منځه یې د رسنیز پوښښ اجازه نه‌شته. خو د ملګرو ملتونو سازمان پرون ناوخته یوه اعلامیه کې د دې غونډې بنسټیز اهداف اعلان کړل. د دې سازمان اعلامیه کې لیکل شوي: "هدف دا دی چې په افغانستان کې د بشري حقونو په ځانګړي ډول د نجونو او ښځو د حقونو، د ټولشموله حکومت جوړېدو، له ترهګرۍ او نشه‌يي توکو سره د مبارزې په برخه کې نړیوال تعامل قوي شي." اعلامیه کې زیاته شوې، د دې غونډې موخه نړیوالې ټولنې سره د... Читать дальше...

ملګري ملتونه په قطر کې نن (د مې پر لومړۍ نېټه) د افغانستان په اړه د هغې نړيوالې دوه ورځنۍ غونډې کوربه دی چې طالبان نه دي وربلل شوي. په دې غونډه کې د افغانستان لپاره د شاوخوا ۲۵ هېوادونو او نړیوالو سازمانونو ځانګړي استازي ګډون کوي. ملګرو ملتونو ويلې چې په دې غونډه کې به د نړۍ بېلابېلو هېوادونو استازو ته د افغانستان د حالاتو په اړه معلومات وړاندې شي. د ملګرو ملتونو د سرمنشي مرستیالې امينې محمد د اپرېل پر ۱۸مه د امریکا په پرېنسټن پوهنتون کې ويلي وو چې په هغه نړیواله غونډه کې د طالبانو د رسمیت پېژندنې په اړه هم بحثونه کېږي. Читать дальше...

پر افغانستان د طالبانو د واکمنېدو په اړه په یو نوي کتاب کې راغلي چې د طالبانو وزیرانو د مهمو پرېکړو لپاره په ځانګړو چارټر الوتکو کې پاکستان ته سفر کاوه او هلته یې له چارواکو سره مشورې کولې. د امریکا د دفاعي چارو ملي پوهنتون استاد او د کتاب لیکوال حسن عباس وايي، د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي یوشمېر ځلې په پاکستان کې د پخواني پوځ له مشر جنرال قمر جاوېد باجوه سره لیدلي او د هغه تر اجازې وروسته یې هندیو ډېپلوماټانو ته په افغانستان کې د کار اجازه ورکړه. د طالبانو حکومت او پوځ لا په کتاب کې د څرګندونو په غبرګون کې څه نه دي ویلي. Читать дальше...

هلمند کې د سکون په نوم يوې محلي رسنۍ د دغه ولايت د شاعرانو او نعت ويونکو ترمنځ د ترنم سيالي جوړه کړې وه. محمد رفيع بختيار؛ هغه شاعر چې د سکون راډيو د ترنم په سيالۍ کې يې لومړی مقام ترلاسه کړی دی. نوموړی وايي، په اوسني وخت کې شاعران او ليکوالان هڅونې ته اړتيا لري چې دا ډول سيالۍ جوړول ورته يو ډول انرژي ورکوي. بختيار وايي، په ليرې پرتو سيمو کې ډېر تکړه شاعران شته چې د ټولنې له سترګو پناه دي چې دغه ډول سيالۍ کولی شي راڅرګند يې کړي. نوموړی وايي: "شاعران، نعت خوانان، هرڅوک چې په هره برخه کې وي، اول خو دا تشويق ته ضرورت لري. Читать дальше...

د افغانستان په جنوب کې د هېواد د شمال او جنوب د يو نښلوونکي سړک د جوړولو چارې روانې دي. دغه سړک په لومړي پړاو کې کندهار د اروزګان د مرکز ترينکوټ او بیا د دغه ولایت د دهراود ولسوالۍ سره نښلوي او په دوهم قدم کې به د دايکندي ولایت له لارې د هېواد شمالي ولایتونو ته غځول کېږي. ياد سړک د طالبانو د کانونو وزارت له لوري د يو کان د استخراج په بدل کې جوړېږي. نور تفصيل د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

په میدان وردګو کې د طالبانو د حکومت ځایي چارواکي وایي چې د هاوان مرمۍ د چاودنې په پېښه کې درې تنه مړه شوي دي. په دغه ولایت کې د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ مشر حبیب الله مجاهد نن دوشنبه ازادي راډيو ته وویل، پېښه پرون ناوخته د سیداباد ولسوالۍ په دیولګي کلي کې شوې ده. هغه ویلي، دا مرمۍ له پخوانیو جګړو پاتې وه او په خبره یې درې سره قربانیان یې د ۶ او ۱۶ کلونو ترمنځ ماشومان او تنکي ځوانان دي.

د طالبانو بهرنیو چارو وزارت وایي، په کابل کې د چین سفارت افغانانو ته د ویزې ورکړه له سره پيل کړې ده. د دغه وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد تکل نن پر خپله ټویټرپاڼه یوه ویډیويي پيغام کې ویلي: "هغه کسان چې د چین د ویزې غوښتونکي دي، کولای شي په افغانستان کې د چین سفارت ویبپاڼې ته ولاړ شي او هلته په انلاین بڼه خپل غوښتنلیکونه ثبت کړي." چین وروسته تر هغه افغانانو ته دویزې ورکړه درولې وه چې په هغه هېواد کې د کرونا پېښې ډېرې شوې وې. چین که څه هم د طالبانو له حکومت سره ډيپلوماتیکې او کونسلي اړیکې... Читать дальше...

د اپرېل پر ۳۰مه دوی د کراچۍ له پریس کلبه تر ارټس کونسله لاریون وکړ چې د بشري حقونو فعالانو هم پکې ګډون وکړ

د نايجيريا يو ځوان له کثافاتو څخه يوه الوتکه جوړه کړې. دا يوه ريموټ کنټرول الوتکه ده چې دغه جوړولو يې د جوړولو لپاره تر دوه کلونو پورې پيسې ورته ساتلې. رويټرز اژانس ويډيويي رپورټ.

په متحده عربي اماراتو کې د بازانو ساتلو دود ډېر پخوانی دی، خو اوس په هغه هېواد کې ځينې ښځې هم بازان ساتي او د ښکار روزنه ورکوي. د هغوی په وينا، بازانو ته په روزنې ورکولو سره زغم پکې پیدا کېږي او بل خوا په دښتو د ساتيري موقع په لاس ورځي.

د اوکراین محلي چارواکي وايي، د دوی د هوايي مدافع دستګاو نن سهار وختي پر پلازمېنه کییف د میزاییلو حملې شنډې کړې دي. دا څرګندونې څو ساعته وروسته تر دې کېږي چې د بېړنیو خدماتو ادارې له‌خوا په ټول اوکراین کې د هوايي حملو د خطر زنګونه وغږول شول. د څو چاودنو د راپورونو تر خپرېدو وروسته، د کییف محلي ادارې په ټلېګرام کې لیکلي، د هوايي دفاع دستګاه فعاله ده. يادې ادارې خلکو ته ویلي چې ارام دې وي او تر هغو چې د خطر زنګ غږول کېږي، په خپلو پناه ځایونو کې دې پاتې وي. د اوکراین رسنیو به دنیپروپیټروفسک او سُمي سیمو کې د چاودنو راپورونه ورکړي دي.

طالب چارواکي خبر ورکوي چې د غزني ښار د څلورمې امنیتي حوزې اړوند په سلطان محمود ښارګوټي کې د یوه شپږ کلن ماشوم مړی موندل شوی دی. د غزني له امنیه قوماندانۍ څخه پرون یکشنبه رسنیو ته په لېږل شوې خبرپاڼه کې راغلي چې دغه مړی په یوه خالي نمره کې پروت و. دوی وايي، د ماشوم پر تن د وهل ډبولو ټپونه معلومېږي. تر اوسه پورې د دغه ماشوم خپلوان نه‌دي موندل شوي.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان په سوریه کې د اسلامي دولت ډلې یا داعش د یوه مشکوک مشر د وژل کېدو خبر ورکړ. اردوغان پرون په تلوېزیون کې اعلان وکړ چې ابوحسین القریشي د ترکیې د استخباراتي ځواکونو په عملیاتو کې د شنبې په ورځ وژل شوی دی. د سوریې په شمال کې د فرانسې خبري اژانس خبریال ویلي، د ترکیې استخباراتي اجنټانو او د ترکیې له ملاتړه برخمنو پوځي محلي پولیسو د شنبې په ورځ د عفرین سیمې په شمال لوېدیځ کې یوه ناحیه محاصره کړې وه. محلي اوسېدونکو دغه اژانس ته ویلي چې په عملیاتو کې یوه وچه کرونده چې د اسلامي مکتب په توګه کارول کېده، په نښه شوې ده. Читать дальше...

په هلمند ولایت کې بست روغتون ته څېرمه د کویډ ـ ۱۹ ناروغیو د درملنې لپاره یو سل بستریز روغتون پرانیستل شو. د طالبانو تر کنټرول لاندې د باختر اژانس د راپور له مخې د اسیا د پراختیایي بانک په مرسته دغه روغتون د یو ميلیون امریکایي ډالرو په لګښت د یوه کال په موده کې جوړ او ګټې اخیستنې ته وسپارل شو. د دغه ولایت د عامې روغتیا رییس ډاکټر سید احمد سعید وویل، د ياد روغتون پرانیستلو سره به د نورو خدمتونو تر څنګ هلمند مېشتو ته د اکسېجن پلانټ په برخه کې زیاتې اسانتیاوې هم رامنځته شي.