Новости за 19.06.2021

په کونړ کې امنیتي مسوولین وايي، په شلتن او غازي اباد ولسوالیو کې يې د وسله والو طالبانو ډله ییزو بریدونه په شا تمبولي او یو شمېر کسانو ته يې مرګ ژوبله هم اړولې ده. د کونړ امنیه قوماندان سمونوال محمد یوسف مظلوم یار د شنبې په ورځ (د غبرګولي په ۲۹مه) ازادي راډیو ته په غازي اباد او شلتن  ولسوالیو کې د تېرې شپې جګړې په اړه وویل: "تېره شپه دښمن د غازي اباد ولسوالۍ کې ډله ییز بریدونه پلان کړي وو چې هلته ورته درنه مرګ ژوبله اوښتې ده او همدا راز يې په شلتن ولسوالۍ کې هم غټ برید کړی و چې حمله يي په شا تمبول... Читать дальше...

د مردان د کاټلنګ بابوزو اشتیاق خان په خپل پټي کې په تجرباتي توګه د انګورو ځېلې کېنولي او سږ کال ترې میوه ټولوي. نوموړی وايي، انګور د یخنۍ مېوه ده خو اوس یې نوي تخمونه په ګرمۍ کې هم حاصل ورکوي. نور حال په دې ویډیويي راپور کې.

د افغانستان د کرنې او مالدارۍ وزارت وايي، په خوست ولایت کې د طبیعې ځنګلونو د خوندي کولو او بیارغولو په پار د جلغوزيو او چهارمغزو ۳۶۰ کورنۍ قوریې جوړې شوي دي. د دې وزارت له لوري په خپره شوي خبرپاڼه کې راغلي دي چې یادې قوریې د خوست په موسی خېلو، ځاځي میدان، تڼي، سپېره او شمل دومنده ولسوالیو کې جوړې شوي دي. په اعلامیه کې راغلي چې په دې پروژه ۶۵ میلیونه افغانۍ لګښت راغلی دی. د اعلامیې د معلوماتو له مخې په دې قوریو کې ۲ میلیونه نیالګي د درې کالو په موده کې روزل کېږي او وروسته په یادو شوېو ولسوالیو... Читать дальше...

د افغانستان د کلیو بیارغونې او پراختیا وزارت وايي، په تېرو شپږو میاشتو کې د اوبو رسولو ۱۰۰ پروژې بشپړې شوي دي. د دې وزارت ویاند فریدون اژند نن شنبه(د غبرګولي ۲۹مه)  ازادي راډيو ته وویل، دا پروژې د افغانستان په ۲۵ ولایتونو کې د ۳۶۴ میلیونه افغانیو په لګښت بشپړې شوي دي. دی وايي چې د دې پروژو په بشپړېدو سره په ۲۵ ولایتونو کې له ۲۵ زره زیاتو کورنیو ته د څښاک پاکې اوبه ورسېږي. په دې کې ۶۷ يې د سولر په وسیله د پاکو اوبو رسولو دغه شان ۵۹ د پاکو اوبو د ژورو څاه ګانو او ۴۲ د اوبو د ذخیره کولو پروژې شاملې دي.

د ملګرو ملتونو عمومي اسامبلۍ د یوې نااشنا پرېکړې په ترڅ کې پرون جمعه (د غبرګولي ۲۸مه) د برما پوځي کودتا وغندله او پر دغه هېواد یې د وسلو پر خرڅلاو بندیز ولګاوه.  د یوسل او درې نوي غړیو هېوادونو دې سازمان همدا راز د برما د مشرې انګ سان سوچي او نورو سیاسي زندانیانو د خوشې کېدو او په برما کې د مظاهره چیانو پرضد د خشونت او وسلو د استعمال د بندېدو غوښتنه وکړه.  د ملګرو ملتونو دا پرېکړه الزامي نه ده، خو د برما پوځي چارواکو ته چې د فبروري په لومړۍ نېټه یې کودتا وکړه او پر برما واکمنه شوه، یو سیاسي پیغام استوي.

سپینه ماڼۍ وایي، که روسیه په اوکراین کې نور پوځي تیری وکړي نو متحد ایالاتونه به له کیف سره په نظامي برخه کې مرستې وکړي او دا مرستې یې چمتو کړي دي.  د سپینې ماڼۍ ویاندې جین ساکي پرون جمعه(د غبرګولي ۲۸مه) په یوه بیان کې وویل، په وروستیو کې د رسنیو دا راپورونه بې بنسټه دي چې متحد ایالاتونو له اوکراین سره نظامي مرستې درولي دي.  پولیټیکو او واشنګټن پوسټ ورځپاڼو تېره اوونۍ راپور ورکړی وو چې ولسمشر جو بایډن له اوکراین سره د لسګونو میلیونو ډالرو په ارزښت د وسلو په ګډون، پوځي مرستې درولي دي.  د امریکا... Читать дальше...

ایرانیانو محدودو کاندیدانو ته چې د سخت دریځو محافظه کارانو له لوري په دقت غوره شوي وو، رایي ورکړې.  اټکل کېږي چې ابراهیم رییسي چې ډېر محافظه کاره دی، د  جون د اتلسمې نېټې په انتخاباتو کې په اسانۍ بریالی شي. د ده د ډېرو پیاوړيو سیالانو د کاندیدیدو مخه نګهبان شورا چې مشري یې د ایران مشر علي خامنه اي کوي، ونیوله.  شپېته کلن رییسي د ایران د قضایه قوې مشر پاتې شوی او د بشري حقونو ډلو دی له بشري حقونو څخه په سرغړونو تورن کړی دی.  د رییسي ترڅنګ د ولسمشرۍ په دې انتخابات کې درې تنه نور، محسن رضایي... Читать дальше...

د قطر د بهرنیو چارو وزیر محمد بن عبدالرحمان وایي، هېواد یې د افغان سولې په برخه کې د پام وړ پرمختګ نه ویني.  د رویټرز اژانس په وینا، عبدالرحمان د جمعې په ورځ په یوه بیان کې وویل، هدف دا دی چې د افغانستان حکومت او طالبان اوربند وکړي او د افغانستان د راتلونکې په اړه یوې اجماع ته ورسېږي.  د دې سربېره چې په پلازمېنه دوحه کې د افغان دولت او طالبانو ترمنځ د سولې د خبرو شااوخوا نهه میاشتې تیریږي پر اوربند موافقه نه ده شوې.  د دواړو خواوو د تماس ډلو تېره سې شنبې د راتلونکو غونډو د چمتوالي لپاره په دوحه کې سره وکتل.

د کابل ښار د احمد شاه بابا مېنې اوسېدونکی ۶۵ کلن عبدالرزاق چې د خپل کور مخته په باغچه کې، د ګلانو په اوبولو بوخت وي. له نوموړي سره چې څوک نږدې کېږي ماسک له جیبه باسي او خپله خوله او پوزه پټوي. نوموړي ازادي راډیو ته وویل، د کرونا ویروس ضد هندي واکسین دواړه ډوزه یې کړي، خو بیا هم په خبره یې، روعتیايي سپارښتنې جدي په پام کې نیسي. عبدالرازق زیاته کړه: "ما دوه ډوزه واکسینونه پرځان پلي کړي، یو ځل مې یو ډوز وکړ بیا مې میاشت وروسته بل ډوز هم وکړ، ماسک اچوم، فاصله هم مراعتوم، چېرې چې ګڼه ګوڼه وي هلته... Читать дальше...

اطلاعات روز اطلاعات روز ورځپاڼې لیکلي، طالبان له ورانولو هاخوا بله برنامه نه لري. دې ورځپاڼې هغه ویډيوګانو ته اشاره کړې چې طالبانو ته منسوبې دي او له څو ورځو راهیسې پر ټولنیزو رسنیو خپریږي او په کې لیدل کېږي چې ځینې ودانۍ په بمونو له منځه وړل کېږي.  ورځپاڼې ادعا کړې چې د ولسوالیو له نیولو وروسته د وسله والو طالبانو لومړی کار د بنسټیزو پروژو له منځه وړل دي.  د لیکنې په یوه برخه کې راغلي چې طالبانو یوه اوونۍ وړاندې د فراه د اناردرې ولسوالۍ ودانۍ له نیولو وروسته په بمونو له منځه یوړه، دا شان يې... Читать дальше...

د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر شاه محمود قریشي وایي چې هېواد یې افغانستان کې د سولې او ثبات ملاتړ کوي.  قریشي د افغانستان د ملي مصالحې عالي شورا له مشر عبدالله عبدالله سره د لیدو پر مهال ویلي، پاکستان هېڅکله د افغانستان د ستونزې پوځي حل نه غواړي.  د ملي مصالحې عالي شورا په خبرپاڼه کې راغلي چې عبدالله او قریشي پرون جمعه (د غبرګولي ۲۸مه) په ترکیه کې 'د انتالیا دیپلوماسي فورم' په څنډه کې سره کتلي دي.  ښاغلي عبدالله په همدې لیدنه او دغه راز اسوشیټېډ پرېس خبري اژانس سره یوې مرکه کې د افغانستان د ستونزې... Читать дальше...

د اروپا د فوټبال جام په دوام به نن شنبه (د غبرګولي ۲۹مه) درې سیالۍ ترسره شي.  په لومړۍ لوبه کې به د فرانسې ملي لوبډله له کوربه هېواد هنګري سره د سیالۍ ډګر ته ښکته شي.  دویمه لوبه د جرمني په مونشن ښار کې د پرتګال او جرمني لوبډلو ترمنځ کېږي.  د درېیمې لوبې کوربه اسپانیه ده چې ټیم به یې خپل هېواد کې له پولنډ سره مخامخ شي.  د اروپا د فوټبال جام سیالۍ د جون په ۱۱مه پيل شوي او د جولای تر ۱۱مې دوام کوي.

د ملګرو ملتونو عمومي اسامبلۍ پرون جمعه (د غبرګولي ۲۸مه) انتونیو ګوترش د دویمې دورې لپاره د دغه سازمان د عمومي منشي په توګه وټاکه.  ګوترش به د پنځو نورو کلونو لپاره هم د دغه نړیوال سازمان چې ۱۹۳ غړي لري، مشري کوي.  د همدې میلادي میاشتې په پيل کې د ملګرو ملتونو امنیت شورا چې ۱۵ غړي لري، د دویمې دورې لپاره د ګوترش د بیا ټاکل کېدو ملاتړ کړی و.  د ۷۲ کلن ګوترش د ماموریت دویم پړاو د راتلونکې ۲۰۲۲ کال د جنورۍ په لومړۍ نېټه پیلیږي.  د نړۍ بېلابېلو چارواکو ګوترش ته پر خپل پوست د بیا ټاکل کېدو له کبله مبارکي ورکړې ده.

اروپایي ټولنه پر بلاروس د اقتصادي بندیزونو په برخه کې موافقې ته ورسېده.  دا خبره پرون جمعه (د غبرګولي ۲۸مه) د دغې ټولنې ډيپلوماتانو او دغه راز د اتریش د بهرنیو چارو وزارت کړې ده.  دوی ویلي، دا بندیزونه د بلاروس د هغه اقدام پر وړاندې لګول کېږي چې د راین ایر شرکت یوه الوتکه یې په جبر منسک کې ښکته کېدو ته مجبوره کړې وه.  تېره میاشت د دې کینول شوې الوتکې له منځه د بلاروس د رژیم مخالف فعال او خبریال ونیول شو.  د اتریش د بهرنیو چارو وزارت په یوه خبرپاڼه کې ویلي، پر بلاروس لګېدونکي اقتصادي بندیزونه... Читать дальше...

د جرمني د کورنیو چارو وزیر وایي، هغه سلګونه افغانان ور غواړي چې له ۲۰۱۳ میلادي کال راهیسې یې د دوی له ځواکونو سره افغانستان کې کار کړی دی.  پخوا تر دې جرمنې ویلي و، یوازې هغه افغانان باسي چې تېرو دوو کلونو کې یې له دوی سره کار کړی دی.  رویټرز خبري اژانس د جرمني د کورنیو چارو وزیر هارست سیهوفر په حواله ویلي، له نوي پلان سره هر هغه افغان جرمني ته ورتلی شي چې تېرو اتو کلونو کې يې د دوی له ماموریت سره کار کړی وي.  د ناټو بل غړي لېتوانیا هم پرون جمعه(د غبرګولي ۲۸مه) وویل، هغو لسګونه افغان ژباړونکو... Читать дальше...

د خوست چارواکي وایي، د شېخ زاید پوهنتون په کادري روغتون کې یې د اکسیجن د تولید دستګا فعاله کړه.  د خوست د عامې روغتیا مشر حبیب شا انصاري وایي، دا دستګا به چې پرون جمعه(د غبرګولي ۲۸مه) پرانیستل شوه، هره ورځ شل بالونه اکسیجن تولید کړای شي.  انصاري ازادي راډیو ته وویل: "دا په ورځ کې د شلو بالونو په اندازه د اکسیجن د تولید ظرفیت لري، په خوست کې اړتیا ډېره ده، خو موږ سره په عاجلو واقعاتو کې لومړنۍ مرسته کولای شي، موږ هره ورځ تقریباً د اکسیجن ۱۲۰ بالونو ته ضرورت لرو."  په افغانستان کې د کرونا د پیښو... Читать дальше...

په ایران کې نظرپوښتنې دا ښيي چې ممکن محافظه کاره ملا ابراهیم رییسي چې د ایران د قضایه قوې مشرې کوي، ولسمشر شي.  شپېته کلن رییسي په ۱۹۸۸ کال کې د هغو قاضیانو له ډلې و چې د زرګونه سیاسي زندانیانو په محاکمو کې یې برخه اخیستې ده.  هغه مهال دا زندانیان په مرګ او اعدام محکوم شول.  د بشري حقونو سازمانونه رییسي په بشر ضد جنایتونو تورنوي او نوموړی د امریکا له خوا د بندیزونو په لېست کې هم شامل دی.  کارپوهان وایي، که رییسي ګټونکی شي، د لویدیځ پرضد به د ایران لهجه نوره هم تونده شي.  څه باندې ۵۹ میلیونه... Читать дальше...

د جون ۱۹مه په جګړو کې د جنسي تاوتریخوالي د منعې نړیواله ورځ؛ اوس مهال د افغانستان په زیاترو سیمو کې جنګ جګړې دي، دغه وضعیت پر ا فغانانو څه اغېز کړی؟ د خوست ولایت د یوې ولسوالۍ ۲۱ کلنه اوسېدونکې، هغه ځای چې د نور هېواد په څېر نا امنه ده، د امنیتي ګواښونو له امله نه‌غواړي خپل نوم واخلي. دغه مېرمن وايي، په ۱۴ کلنۍ کې د خپلې خوښې خلاف نامزده شوه، له نامزدي درې کاله نه‌و تېر چې نامزد یې په خوست ولایت کې په یوې بمي چاودنه کې ووژل شو. دا پېښه د نوموړې د ستونزو پیل و، له هغې وروسته مجبوره شوه چې له... Читать дальше...

د افغانستان د ملي مصالحې عالي شورا مشر عبدالله عبدالله وایي، که طالبان له پوځي لارې د پرمختګ سوچ لري، غلطه محاسبه یې کړې ده.  عبدالله  چې د انتالیا ډيپلوماسي فورم کې د ګډون په هدف ترکیې ته تللی، پرون  د جون په ۱۸مه  له اسوشیټېډ پرېس خبري اژانس سره مرکه کې ویلي، طالبان ممکن سیاسي حل لارې ته لېوالتیا ونه لري.  ده وویل: "طالبان ممکن ځان پياوړی وګڼي، لږ تر لږه د دوی ځینې غړي په دې باور دي چې کولای شي د بهرنیو ځواکونو له وتلو د پوځي لارې لپاره ګټې واخلي. ولې هغوی په خبرو کې له جدیته کار نه اخلي؟"... Читать дальше...