د کرونا وبا پر مهال هم د نړۍ نظامي مصارف زیات شوي
د 'کووېډ-۱۹' وبا پر مهال هم د نړۍ نظامي مصارف زیات شوي دي. د ۲۰۱۹م کال په پرتله دا مصارف په ۲۰۲۰م کال کې ۲.۶ فیصده زیات شول.
په دې اړه نن په ستاکهولم کې د سولې نړیوال ځېړنیز انسټټیوټ یا (SIPRI) یو راپور خپور کړی دی.
د (SIPRI) د راپور له مخې په داسې حال کې چې یو شمېر هېوادونو لکه چیلي او جنوبي کوریا د خپلې نظامي بودجې یوه برخه پر کرونا وبا ولګوله او نورو لکه برازیل او روسیې تر پلان کړې بودجې کمه برخه مصرف کړه، د نړۍ نظامي مصرف ۱.۹ تریلیونه ډالرو ته لوړ شو.
د راپور له لیکوالانو یوه، ډيېګو لوپیس ډیسلوا وویل چې په اوسنیو حالاتو کې د دومره نظامي مصرف تمه نهکېده.
ده وویل: "خلک به فکر کوي چې د کرونا وبا له کبله باید نظامي مصارف کم شي، خو دا ویلی شو چې لږ تر لږه په ۲۰۲۰م کال کې 'کووېډ-۱۹' پر نړیوال نظامي مصرف هېڅ اغېز نهدی کړی."
په ۲۰۲۰م کال کې پنځه هېوادونه چې نظامي مصارفيې تر ټولو زیات وو، امریکا، چین، هندوستان، روسیه او بریتانیا دي. په ګډه دوی د نړۍ ۶۲ فیصده نظامي مصرف لري.
د امریکايي پوځ مصرف ۷۷۸ میلیارده ډالرو ته رسېدلي چې د ۲۰۱۹م کال په پرتله ۴.۴ فیصده زیاتوالی ښيي.
د نړۍ تر ټولو زیات نظامي مصرف لرونکي هېواد په توګه د امریکا برخه په ۲۰۲۰م کال کې د نړۍ د ټولو نظامي مصارفو ۳۹ فیصده وه.
د امریکا په نظامي مصارفو کې پرلهپسې درېیم کال زیاتوالی راغلی.
په «SIPRI» څېړنیز انسټټیوټ کې د څېړونکي الکساندرا مارکسټاینر په وینا، د امریکا اوسني نظامي مصارف ښايي په څېړنو کې د دې هېواد زیاته پانګونه او د دې هېواد د اټمي وسلو پر عصري کولو لګېدلي وي.
په نړۍ کې په ۲۰۲۰م کال کې دوهم تر ټولو زیات نظامي مصارف د چین وو. دا ۲۶م کال دی چې دغه هېواد پرلهپسې خپل نظامي مصارف زیات کړي. د «SIPRI» د راپور له مخې چین ۲۵۲ میلیارده ډالره مصرف کړي چې د ۲۰۱۹م کال په پرتله ۱.۹ فیصده زیاتوالی ښيي.
خو د راپور له مخې د روسیې نظامي مصارف په ۲۰۲۰م کال کې تر لومړي پلان شویو مصارفو ۶.۶ فیصده کم وو چې دا د ۲۰۱۹م کال په پرتله د پام وړ کموالی ښيي.
د «SIPRI» راپور وايي چې په ۲۰۲۰م کال کې د ناټو شااوخوا ټولو هېوادونو نظامي بار زیات شو او په نتیجه کې ۱۲ ناټو غړو هېوادونو د خپلو ناخالصو عوایدو ۲ فیصده بودجه پر خپلو پوځونو مصرف کړه او دوی د دې ائتلاف ټاکل شوي هدف ته ورسېدل.
په ۲۰۱۹م کال کې یوازې د نهو غړو مصارف دې هدف ته رسېدلي ول.
د «SIPRI» راپور په نړۍ کې د نظامي مصارفو په اړه د کره معلوماتو ټولګه ګڼل کېږي.
د سويډن په پلازمېنه ستاکهولم کې دا انسټټیوټ د هېوادونو له دفاعي بودجې او نورو سرچینو خپل معلومات راټولوي.