Новости за 04.12.2021

د فرانسې ولسمشر امانویل مکرون پرون شنبه (د ډسمبر څلورمه) خلیج ته د خپل دوه ورځني سفر په وروستي ټپال د سعودي عربستان له ولیعهد محمد بن سلمان سره وکتل. هغسې چې تمه کېده دواړه مشرانو د ایران د اټمي پروګرام په تړاو د اندېښنو، په لبنان کې د موجود بحران او په یمن کې د روانې جګړې په باب خبرې وکړې. امانویل مکرون تر سعودي عربستان مخکې په قطر کې و او په دوحه ښار کې یې خبریالانو ته وویل چې فرانسه او ځینې اروپايي هېوادونه پردې غور کوي چې په افغانستان کې یوه ګډه ډپلوماتیکه استازولي ولري. خو ښاغلي مکرون... Читать дальше...

په پام کې ده دوې اوونۍ وروسته یعنې د ډسمبر میاشتې پر ۱۹مه پاکستان د افغانستان په اړه د اسلامي همکاریو د سازمان یا (OIC) د غړو هېوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو د یوې فوق العاده غونډې کوربه وي. د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر، شاه محمود قریشي پرون په اسلام اباد کې یوه کنفرانس ته وویل، دغه غونډه د سعودي عربستان په ملاتړ رابلل شوې ده. راپورونه وايي، په دې غونډه کې د ملګروملتونو د امنیت شورا د دایمي غړو لکه د امریکا د متحدو ایالاتونو، بریتانیا، فرانسې، روسیې او چین استازو ته هم د ګډون بلنه ورکړل شوې ده. Читать дальше...

بېلابېلو سیاستوالو او مهمو شخصیتونو د تیتڅو ناکامورا د عکسونو او ویډیوګانو په خپرولو سره د هغه یاد ته درناوی ښوولی دی.   پرون د ډسمبر څلورمه د ډاکټر ناکامورا د وژل کېدو له دویم تلین سره برابره وه.  دی چې په کاکا مراد هم مشهور و، دوه کاله مخکې د ننګرهار په مرکز جلال اباد کې د نامعلومو وسله والو په حمله کې ووژل شو. د پي ایم اېس خیریه بنسټ مشر تیتڅو ناکامورا کلونه په افغانستان کې تېر کړي وو او د روغتیا، کرنې او اوبو لګولو په برخه کې یې ګڼې پروژې عملي کړې وې.  تیتڅو ناکامورا ته د هغه د بیارغونې... Читать дальше...

پخواني ولسمشر حامد کرزي، د نجونو او هلکانو پرمخ د پوهنتونونو د ژر پرانېستل کېدو غوښتنه وکړه.   ښاغلي کرزي پرون په خپل ټویټر کې لیکلي چې پرون د پوهنتونونو استادانو ورسره په کتنه کې د لوړو زده کړو د پیاوړتیا پر لارو چارو خبرې وکړې.  ولسمشر کرزي، د هېواد ابادي د افغان ځوانانو په تحصیل پورې تړلې وبلله.  طالبانو پر افغانستان د ولکې له ټینګولو وروسته په دولتي پوهنتونو کې د نجونو تحصیل ته اجازه نه ده ورکړې.   نن نهه اویایمه ورځ ده چې طالبانو په اکثرو ولایتونو کې نجونو ته له شپږم ټولګي پورته د تعلیم مخه هم نیولې ده.

د ملګرو ملتونو پراختیایي اداره 'UNDP' وايي، د سخاوتمندانه مالي ملاتړ په مرسته به وکړای شي په افغانستان کې په مستقیم ډول، د هغو کسانو لاسنیوی وکړي چې ډېر زیانګالي دي.   تر دې مخکې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همږغۍ ادارې اوچا خبرداری ورکړی و چې په افغانستان کې ۲۴ میلیونه کسان چې د دغه هېواد ۶۵ فیصده نفوس جوړوي بشري مرستو ته اړتیا لري او له دې ډلې یې نهه میلیونه له قحطۍ سره مخ دي.  د ملګرو ملتونو ادارې او همکارانو یې وړاندوینه کړې وه چې په افغانستان کې د ۲۰۲۲ میلادي کال په مخه له خلکو سره د مرستو لپاره څلور نیم میلیارد ډالرو ته اړتیا ده.

د بېلاروس سرحدي ځواکونو له شواهدو وړاندې کولو پرته ادعا وکړه چې د اوکراین یوې پوځي هلیکوپټرې یو کیلومتر د بېلاروس په خاوره کې دننه الوتنه کړې ده.  د ازادي راډیو د خبر مرکزي څانګې په حواله، دا کار په سیمه کې زیاتېدونکی کړکېچ ښيي، ځکه مېنسک او د هغه متحده روسیه په سیمه کې د لویدیځو هېوادونو اراده ازمويي.  د روسیې د خبري اژانسونو په حواله، د اوکراین چارواکو تر اوسه د بېلاروس د سرحدي خدماتو ادارې د تورونو په اړه څه نه دي ویلي، ځکه ویل کېږي چې دغه ادعا شوې الوتنه، د پوځي تمریناتو پر وخت شوې ده. تر اوسه کوم بل لوري دغه سرغړونه نه ده تایید کړې. Читать дальше...

سپینې ماڼۍ او کرملین تایید کړه چې د امریکا او روسیې ولسمشران، جو بایډن او ولادمیر پوتین به راروانه سې شنبه په یوه ویډیويي تماس کې د اوکراین پر وضعیت او نورو مسایلو خبرې وکړي.   دا مجازي غونډه داسې وخت جوړېږي چې د مسکو د اهدافو په اړه نړیوالې اندېښنې زیاتې شوي دي.  ناټو، غربي-پوځي او استخباراتي چارواکو د اوکراین پولي ته څېرمه د روسیې پوځي استحکاماتو ته اشاره کړې ده.   واشنګټن او کییف وايي، مسکو د ټانکونو او توپچي ځواک په ګډون خپل زرګونه پوځیان د روسیې په لویدیځ کې ځای پر ځای کړي او ممکن را روانه میلادي میاشت د یوه تهاجم لپاره ځان چمتو کړي.

په لوګر ولایت کې د تکواندو د ازادۍ کپ سیالۍ پای ته ورسېدې. د افغانستان د بدني روزنې او ورزش رياست په خپل فيسبوک پاڼه ليکلي، يادې سيالۍ چې د لوګر په مرکز پل علم کې د تکواندو د ازادۍ کپ په نوم پيل شوې وې، تېره ورځ ناوخته پای ته ورسېدې. د دې رياست د‌ معلوماتو له مخې، دغه سيالۍ د پل علم په ملي جمنازيوم کې د ٢٦ تنو لوبغاړو په ګډون ترسره شوې.  د دې سیالیو موخه د غوره لوبغاړو پېژندل او تکواندو ورزش ته د ځوانانو هڅول دي.

د بدخشان په ارګو ولسوالۍ کې د مني د دوهم پړاو د وزلوبې سيالۍ پای ته ورسېدې. د افغانستان د ملي المپيک کمېټې د رسنيو برخې غړي مجيب قاري زاده نن ازادي راډيو ته وويل، دغه لوبې چې یوه اوونۍ وړاندې پیل شوې وې، د کېشم، درایم، ارګو، جرم، شهدا، بهارک، يفتل او همدا راز د مرکز فيض اباد ښار د چاپ اندازانو په ګډون جمعه مازيګر پای ته ورسېدې. د ښاغلي قاري زاده په خبره،په دې سياليو کې لومړى مقام کېشم دوهم ارګو ولسوالۍ او درېيم مرکز فيض اباد  خپل کړ. دا لوبې غوره چاپ اندازانو ته د ډالیو په ورکولو سره پای ته ورسېدې.

د کرکټ په تاريخ بل ريکارډ جوړ شو،  د نیوزیلانډ د کرکټ لوبغاړي اعجاز پټيل په يوازي ځان د هندوستان د کرکټ ټوله لوبډله وسوځوله. د ټېسټ سيريز په دوهمه لوبه کې نيوزلېنډي سلو توپ اچوونکي اعجاز پټيل ۴۷.۵ اورونو توپ اچونه کې د هند لس لوبغاړي په خپله اوټ کړه. دا د ټېسټ یا پنځه ورځني کرکټ لوبو په تاريخ کې درېيم توپ اچوونکی شو چې د ټېسټ کرکټ په یوه پاڼۍ په يوازي ځان لس لوبغاړي سوځوي. له دې وړاندې انګلنډي سلو توپ اچونکي جيم ليکر په ۱۹۵۶ کې د اسټراليا ټول لوبغاړي سوځولي و او په دويم پړاو کې هندي انيل کمبيل... Читать дальше...

افغانه زده کوونکې ستوده فروتن چې نوم يې د نړۍ په ۲۵ اغیز لرونکو مېرمنو کې راغلی دی، یو ځل بیا له طالباانو غواړي چې د نجونو پر مخ د ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې پرانیزي. هغه چې د نجونو د زده کړو د حقونو په مراسمو کې د خپلې وینا پر مهال مشهوره شوه وايي چې د وینا لپاره یې هېڅ مخکېنی چمتووالی نه درلود او یوازې یې د افغانستان د ټولو دردېدلو مېرمنو د زړونو خبرې مطرح کړي دي. ستوده فروتن د لسم ټولګي زده کوونکې ده او ۱۵ کاله عمر لري. فایننشل ټایمز ورځپاڼې د هغې نوم د نړۍ د ۲۵ اغېز لرونکو مېرمنو په نوملړ کې راوستی دی. Читать дальше...

د نړۍ د کاتولیک عیسویانو مشر وايي، پخوا به ایډیالوژیکو تضادونو د لویدیځې او ختیځې اروپا ترمنځ د پله د ایجاد مخه نیوله، خو نن سبا کډوالي د درز رامنځته کېدو سبب شوې ده.  پاپ فرانسېس پرن شنبه د یونان په پلازمېنه اتن کې د اروپايي ټولنې او یوناني چارواکو یوې غونډې ته وویل: "اروپا وخت تېرولو ته دوام ورکوي. اروپايي ټولنه د دې پرځای چې د پیوستون اتحادیه وي، د ځینو کسانو د ځان غوښتنې له کبله دړې وړې شوې. کله- کله تړلې او ناهمغږې ښکاري. پخوا به ایډیالوژیکو تضادونو د ختیځې او لویدیځې اروپا ترمنځ د پله د ایجاد... Читать дальше...

پاکستاني چارواکي وايي، په کفر ویلو د یوه تورن سریلانکايي وګړي د سوځولو په قضیه کې یې له سلو زیات کسان نیولي دي.  پولیس وايي چې پرون (د ډسمبر په درېیمه) د پنجاب په سیالکوټ ولسوالۍ کې د جامو د جوړولو د یوې فابریکې د صادراتو منیجر پریانتا کومارا د کارګرانو له خوا په مرګ وهل شوی او بیا یې مړی په عام محضر کې سوځولی شوی دی.  دا پېښه د پاکستان د سیاسي او پوځي چارواکو، مذهبي شخصتیونو او مدني فعالانو له خوا په کلکه وغندل شوه. د پاکستان صدراعظم عمران خان پر ټویټر په یوه بیان کې دا عمل بوږنوونکی بللی او ژمنه یې کړې چې عاملانو ته به یې سزا ورکړل شي. Читать дальше...

د فرانس په ساحلي سیمه کې داوان انور محمود نومې د عراق دغه کردی کډوال وايي، پېسې ورسره ختمې شوي او غواړي چې د دې عارضي ریسټوران په ذریعه د لارې لګښت برابر کړي. نوموړی د ورځې له ۵۰ تر ۷۰ یورو ګټي او دوه نور کډوال یې هم ځان سره په کار لګولي دي. نور حال په دې ویډیو کې. ویډیو: رویټرز. ایډېټ او راپور: منورشاه

په خیبر پښتونخوا کې، د ښځو د حقونو فعالانو د نومبر له ۲۵مې څخه پر ښځو د تشدد خلاف یو مهم پیل کړی چې په ترڅ کې یې هغوی، په پوهنتونونو او نورو تعلیمي ادارو کې غونډې جوړوي. له دې کاره یې موخه دا ده چې پر ښځو د هر قسم تشدد خلاف په ټولنه کې پوهه زیاته کړي. د خیبر پښتونخوا حکومت د ۲۰۲۱ز کال په جنورۍ میاشت کې د کورني تشدد خلاف قانون منظور کړی خو د دغه قانون طریقه کار (رولز اف بزنس) لا نه دی منظور شوی. د خپرونې کوربنه فرخنده اسد ده.

د خیبر پښتونخوا په ۱۷ضلعو کې د ډېسېمبر پر ۱۹مه نېټه بلدیاتي انتخابات ترسره کېږي چې پکې ګڼې ښځې هم برخه لري. موږ په دې پروګرام کې له یو څو ښځو سره د هغوی پر انتخاباتي مهم، د هغوی په حلقو کې د ښځو د ووټ، د ښځو د شناختي کارډونو جوړولو پر مسلو او هلته د نجونو پر تعلیم او د ښځو د ووټ پر اهمیت خبرې کړې دي. دا به هم واورئ چې ښځې ولې په خپلو انتخاباتي پوسټرو او بېنرونو خپل نوم یا عکس نه شي ورکولای. ​د خپرونې کوربنه فرخنده اسد ده

د پنجشېر لپاره د طالبانو د حکومت والي په کابل کې له یوې بمي چاودنې څخه روغ ووت.  جرمني خبري اژانس د پنجشېر د امنیه قوماندانۍ د امنیت د امر عبدالحمید خراساني له قوله خبر ورکوي چې وايي، پر مولوي قدرت الله نن له غرمې مخکې د کابل په تایمني سیمه کې د سړک د غاړې ماین چاودنه وشوه. خراساني ویلي دي چې په دې چاودنه کې والي او محافظانو ته یې زیان نه دی اوښتی.  د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد له ازادي راډیو سره په خبرو کې پېښه تایید کړه خو ویې ویل چې تلفات نه لري.  د دې چاودنې مسوولیت تراوسه کومې ډلې نه دی منلی.

د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون په افغانستان کې د څو اروپايي هېوادونو په ګډون پر یوه ګډ ډپلوماتیک ماموریت د کار د پیل خبر ورکوي.  پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو وروسته په کابل کې د متحدو ایالاتونو او نورو لویدیځو هېوادونو سفارتونه بند شول او ډپلوماتان یې له افغانستانه ووتل. ښاغلي مکرون نن د قطر په پلازمېنه دوحه کې خبریالانو ته وویل، د ګډ ډپلوماتیک ماموریت له جوړېدو سره به دې هېوادونو ته دا امکان برابر شي چې بیا افغانستان ته ولاړ شي: "موږ به د امکان تر حده لږ وخت کې یوه ډپلوماتیکه استازولي ولرو. Читать дальше...

د ښځو د حقونو په اړه د طالبانو د مشر هبت‌الله اخندزاده فرمان له بېلابېلو غبرګونونو سره مخ شوی. ځینو یې ملاتړ کړی او ځینې نور بیا وايي، هغه چې اړین مسایل دي، په دې فرمان کې یې هېڅ یادونه نه ده شوې. د بشري حقونو د څار سازمان وروسته چې پرون یې د دې فرمان منځ‌پانګه تکراري وبلله، د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړي استازي هم په دې اړه خپل لیدلوری بیان کړی. ټام وېسټ په خپله ټویټرپاڼه کې لیکلي: "دا فرمان چې د یوې ښځې حق تقویه کوي، څو خپله وټاکي چې له چا سره واده کوي، ترې هرکلی کوم. " خو د افغانستان... Читать дальше...

په کابل کې د زړو تایمنیو اړوند څلورمه امنیتي حوزه کې ترسره شوې ده. د اطلاعات او فرهنګ وزارت مرستیال او ویاند ذبیح الله مجاهد دا چاودنه تائید کړې ده. هغه ازادي راډیو ته وویل: "چاودنه د سړک غاړې په یوه ګلدان کې رامنځته شوې او هېڅ ډول تلفات نه لري." د مجاهد په خبره د چاودنې موخه د اندېښنو رامنځته کول دي.

اوس چې افغانستان کې د بې وزلۍ د کچې د لوړېدو او اقتصادي ناورین په اړه اندېښنې او شکایتونه زیات شوي، د متحدو ایالاتو د حکومت لوړ پوړو چارواکو ډاډ ورکړی چې له دغه هېواد سره به خپلو بشري مرستو ته دوام ورکوي. نادیه نومېږي، دا مېرمن چې له ګڼې ګوڼې ډکې کورنۍ سرپرستې کوي په کندهار ولایت کې اوسېږي. نادیه وایي، ماشومان یې واړه او د نفقې د ګټلو لپاره د دې او خاوند هڅې یې نتیجه نه ورکوي. نوموړې زیاتوي، د ګاونډیانو له لوري ورسره کله ناکله مرسته کېږي چې شپه پرې سبا کوي: "ماشومان مې واړه دي، دا بل چا کور... Читать дальше...

د ادریس خټک لور تالیه خټک د ډېسېمبر پر درېیمه مشال راډیو ته وویل چې له دې پرېکړې چا خبر کړې نه وه خو له رسنیو خبر شوه.

دا د هېواد د ټولواکه مشر الېکساندر لوکاشینکا د هغه دعوې خلاف چې وايي، د تېر کال انتخابات یې ګټلی، د پاسېدلې خپلواکو رسنیو او مدني ټولنې ضد دوامداره کارروايي ده.

عمران خان  د ډېسېمبر پر درېیمه پر ټويټر پانه ليکلي چې د پېښې د پلټنو پخپله څارنه کوي او ذمه وارو کسانو ته به له قانون سره سم سخته سزا ورکول کېږي.

د روغتیا نړیوال سازمان یا ډبیلو ایچ او د جمعې په ورځ اعلان وکړ چې د 'اومېکرون' په نوم د کرونا ویروس نوې بڼه په ۳۸ هېوادونو کې موندل شوې ده. د روغتیا د نړیوال سازمان یوې چارواکې ماریا کرخوف په یوه خبري غونډه کې وویل، د کرونا په اومېکرون د اخته شوېو کسانو شمېر په زیاتېدو دی او راپورونه شته چې د کرونا دا ډول د نړۍ د ۶ سیمو په ۳۸ هېوادونو کې تشخیص شوي دي. دې زیاته کړه، تر اوسه پورې شوې څېړنې ښيي چې د کرونا ویروس په پېښو کې زیاتوالی د دې ویروس د نوې بڼې له کبله راغلی دی، خو څه چې باید پرې پوهه شي... Читать дальше...