Новости за 10.12.2021

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ساتنې ادارې 'سېف دې چلډرن' له نړیوالو غوښتي دي چې خپلې تګ لارې نرمې کړي او اجازه دې ورکړي چې په افغانستان کې ماشومانو ته بېړنۍ بشر دوستانه مرستې ورسېږي.  په افغانستان کې د ماشومانو د ساتنې د ادارې مسوول کریستیانو مارټون ازادي راډیو ته وویل چې په افغانستان کې په میلیونونو ماشومان له مرستو بې برخې شوي دي او غذایي بحران د میلیونو ماشومانو او زلمیو ژوند په دغه هېواد کې له خطر سره مخامخ کړی دی.  سېف دې چلډرن په یوې اعلامیه کې چې نوې یې خپره کړې ده ویلي دي،که له افغان ماشومانو... Читать дальше...

نیویارک ټایمز نیویارک ټایمز ورځپاڼې د افغانستان په اړه په یوه اوږده لیکنه کې د امریکا له ولسمشر جوبایډن سره د افغانستان د پخواني ولسمشر اشرف غني د کتنې، د دواړو خواوو د خبرو او د افغانستان را وروسته تحولاتو ته کتنه کړې ده.  د دې لیکنې چې سرلیک یې دی 'په افغانستان کې د امریکا د دپلوماتیکې ماتې پټ تاریخ» په پیل کې راغلي چې د امریکا ولسمشر جوبایډن د امریکا د تاریخ تر ټولو اوږده جګړه د اپریل په ۱۴مه نېټه په دې اعلان پای ته ورسوله چې له افغانستانه پاتې ټول امریکايي پوځیان به د سېپټمبر تر ۱۱مې پورې ووځي. Читать дальше...

د امریکا متحد ایالاتونو د بریتانیا د استېناف په یوه محکمه کې دا دعوه وګټله چې د ویکيلیکس موسس جولیان اسانژ متحد ایالاتونو ته وسپارل شي.  پر اسناژ د جاسوسۍ د قانون د ماتولو او د حکومتي کمپیوټرونو د هک کولو په شمول یو لړ تورونه لګیدلي دي.  د بریتانیا په ستره محکمه کې نن جمعه (د لېندۍ ۱۹مه) قاضي د اسانژ د سپارلو د پریکړې اعلان وکړ او د اسانژ کوژدنې ستیلا موریس وویل چې ډېر ژر به د دوی لوري بیا استېناف ته مخه کړي.

طالبان د سیاسي سلا مشورو لپاره د دیني عالمانو د شورا د غونډې د جوړېدو خبر ورکوي. د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد وایي چې د نورو موضوعاتو ترڅنګ به دا شورا د اسلام له نظره ښځو ته په حکومت کې د حقونو د ورکړې په باره کې له حکومت سره خپل نظر شریکوي. ذبیح الله مجاهد نن جمعه (د لېندۍ ۱۹مه) د دې شورا په اړه ازادي راډیو ته وویل: "په دې شورا کې به علما وي، خو ښځې به نه وي، خو هغه ښځې چې په شریعت کې معلومات لري او پوهیږي له هغوی سره به سلا مشورې وشي."  ښاغلي مجاهد د علماوو د شورا د جوړېدو د وخت په اړه... Читать дальше...

د امریکا ولسمشر جوبایډن د اوکراین ولسمشر ولودومیر زلنسکي ته پرون وویل چې د امریکا متحد ایالاتونه د اوکراین پولو ته څېرمه د روسي ځواکونو د راټولېدو پر وړاندې د اوکراین د ځمکنۍ بشپړتیا بشپړ ملاتړ کوي.  سپینې ماڼۍ د دواړو ولسمشرانو له خبرو وروسته چې نژدې ۹۰ دقیقې یې دوام وکړ، په یوه خبرپاڼه کې وویل، بایډن د اوکراین د ځمکنۍ یووالي او ملي حاکمیت په اړه د امریکا د متحدو ایالاتونو د ژمنې پخلی وکړ.  بایډن دا هم څرګنده کړه چې د امریکا متحد ایالاتونه، متحدان او شریکان یې پر دې اصل ولاړ دي چې له اوکراینه... Читать дальше...

د بشري حقونو د څار ډلې د الماتې ښار پر چارواکو انتقاد کړی دی چې د قزاقي فعالانو له لوري یې د ښځو د حقونو لاریون ته اجازه نه ده ورکړې.  د بشري حقونو د څار ډله وایي چې دا د دې څرګندونه کوي چې د دې ښار چارواکي د ښځو له حقونو سره مخالف دي.  د بشري حقونو د څار ډلې نن جمعه (د لېندۍ ۱۹مه) په یوه بیان کې وویل چې دې ښځینه فعالانو د لاریون اجازه غوښتې وه، څو د جنسیت پر بنسټ د تاوتریخوالي پرضد غږ اوچت کړي او د نارینه او ښځو ترمنځ د مساوات غوښتنه وکړي.

د امریکا د پوځ یوه چارواکي نن جمعه (د لېندۍ ۱۹مه) وویل چې القاعده شبکې وروسته تردې په افغانستان کې یو ځل بیا لږ سر راپورته کړی دی چې امریکایي پوځیان له دغه هېواده وتلي دي.  د امریکا د مرکزي قومانداني مسوول جنرال فرانک مک کنزي اسوشیټېډ پرېس اژانس ته وویل: "زه فکر کم چې القاعده بیا په پښو د درېدو هڅې کوي. تر دې نور د اوس لپاره څه نه شته، خو زما په باور القاعده غواړي چې په افغانستان کې بیا منظمه شي." جنرال مک کنزي زیاته کړه چې له افغانستانه د اګسټ په میاشت کې د ټولو امریکایي ځواکونو له وتلو وروسته... Читать дальше...

د یوې افغانې پیلوټې زوی په متحد عربي اماراتو کې وزیږېد. دا اووه ویشت کلنه پیلوټه د متحد ایالاتونو له لوري د هغو یو سل او درې څلوېښت روزل شوېو پیلوټانو له ډلې څخه ده چې تېره میاشت له تاجکستانه متحد عربي اماراتو ته ولېږدېدل.  دا پيلوټان په هغه ورځ له افغانستانه تاجکستان ته تللي وو چې طالبانو کابل ونیو او تر درې میاشتې ډېره موده په تاجکستان کې په یوه بې برخلیک حالت کې اوسېدل چې بیا امریکا ابوظبۍ ته انتقال کړل، څو د امریکا متحد ایالاتونو ته د کډوالو په توګه واستول شي.

د امریکا د متحد ایالاتونو ولسمشر د اوکراین ولسمشر ته ډاډ ورکړ چې د روسیې له لوري د اوکراین پر ځمکنۍ بشپړتیا به د هر تیري پر وړاندې د کیف ملاتړ کوي.  سپینې ماڼۍ په یوه بیان کې وویل چې ولسمشر جو بایډن د اوکراین له ولسمشر ولودیمیر زلنسکي سره د ټیلیفوني مکالمې پر مهال دا ژمنه وکړه.  د دې خبرو پر مهال چې نوي دقیقې یې دوام وکړ، ولسمشر بایډن څرګنده کړه چې واشنګټن او متحدان او شریکان یې پر دې اصل ولاړ دي چې له اوکراینه پرته د اوکراین په اړه به خبرې او پرېکړه نه کېږي.  د امریکا د متحد ایالاتونو ولسمشر... Читать дальше...

د کابل په دشت برچي سیمه کې نن جمعه (د لېندۍ ۱۹مه) مازدیګر دوو چاودنو دوه تنه ووژل او څلور تنه ټپیان کړل.  د طالبانو د کورنیو چارو د وزارت ویاند سعید خوستي ازادي راډیو ته د لومړۍ چاودنې په تړاو وویل چې دوه ملکیان په کې وژل شوي او درې ملکیان ټپیان شوي دي.  په دوهمه چاودنه کې د یوې میرمنې د ټپي کیدو خبر ورکړل شوی دی.  دا په داسې حال کې چې تېره اوونۍ د کابل ښار د تایمني په ۵م سړک کې هم چاودنه شوې چې مرګ ژوبله یې نه درلوده. له کله راهیسې چې طالبان پر افغانستان بیا واکمن شوي، ځانمرګي بریدونه او... Читать дальше...

فاطمه د درې ورونو په ګډون د پلار او څلورو خویندو سره په کابل ښار کې د ناچارۍ شپې او ورځې سبا کوي. هغې ازادي راډيو ته وویل، درې واړه ورونه یې چې له دې کوچنیان دي له سهاره تر بېګاه د سړک د غاړې پلاستیکي توکي ټولوي. د نوموړې په خبره، ورونه یې د همدغه پلاستیکي توکو د راټولولو په وسیله خپلې کورنۍ ته یو مړۍ حلاله ډوډۍ پیدا کوي: " درې ورونه لرم، ټول پلاستیکي شیان ټولوي، راټول شوي توکي پلوري او د ورځې له ۵۰ افغانیو نیولی تر ۱۰۰ افغانیو پورې ګټي، موږ د همدغه پېسو له لارې د خپل کور مصارف پوره کوو." ... Читать дальше...

د ځوانانو غږ خپرونه مو په خيبر پښتونخوا کې د بلدياتي ټاکنو موضوع ته ځانګړې کړې ده. د ډېسېمبر پر ۱۹مه د صوبې په ۱۷ ضلعو کې د مقامي حکومتونو لپاره د رايو اچولو لومړی پړاو ترسره کېږي. د دې ترڅنګ نن د ډېسېمبر پر ۱۰مه د بشري حقونو نړیواله ورځ لمانځل کېږي. په قبايلي سيمو کې بشري حقونو په څه حال کې دي؟ د خپرونې کوربه ګل اياز دی.

د بشري حقونو نړېوالې ورځې په مناسبت په اسلام اباد کې د لا درکه شویو کسانو لپاره یوه ورځنۍ احتجاجي ناسته وشوه. د تری تمو کسانو خپلوان وايي، چې د ايين له مخې دې د دوی ورک کړل شوي کسان عدالتونه ته وړاندې کړل شي. دا مهال په پاکستان کې په تېره په خیبر پښتونخوا کې لوی شمېر کسان په زوره ورک کړل شوي دي. نور حال په دې ویډیو کې.

د افغانستان د بشري وضعیت په اړه د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت مرستیال او د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد او د افغانستان په ولسي جرګه کې د خلکو پخوانۍ استازې او په ناروې کې د افغانستان پخوانۍ سفیرې شکریه بارکزۍ په دې بحث کې ګډون کړی. ملالۍ بشير دا خپرونه پر مخ وړي.

په خوست کې د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمیشنرۍ (UNHCR) د وزیرستانیو کډوالو څه باندې اته زره کورنیو لپاره د نېږدې درې میلیونه امریکايي ډالرو د وېش بهیر پیل کړ. یاده نقدي مرسته چې وزیرستانیو کډوالو ته د ژمنیو توکیو او خوراکي موادو په خاطر وېشل کیږي، هرې کورنۍ ته ۳۴۵ امریکايي ډالر ورکول کېږي. په دې اړه نجیب الله الوخېل ویډیويي راپورچمتو کړی.

ملګرو ملتونو په افغانستان کې د بشري حقونو د برابر ټینکښت غوښتنه کړې ده. دغه سازمان په یوې تازه اعلامیه کې د بشري حقونو نړېوالو ورځ په اړه ویلي، په افغانستان کې په وروستیو میاشتو کې له هغې راهیسې چې طالبان واکمن شوي دي، د افغان امنیتي ځواکونو د پخوانیو غړو، حکومتي کار کوونکو، لاریون کوونکو، د رسنیو د کار کوونکو، لږکیو او د بشري حقونو د مدافعانو د وژل کېدو، د هغوی پر وړاندې د تاوتریخوالي او جبري ورکېدو په اړه جدي اندېښنې موجودې دي او  دغه سازمان یې په اړه اندېښمن دی. په دې اعلامیه کې ویل شوي... Читать дальше...

د بشر د حقونو د نړیوالې ورځې په مناسبت د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې دیبرا لاینز ویلي چې طالبانو لا د افغانانو د حقونو د تامین په برخه کې خپلې ژمنې نه دي پوره کړي.  د دیبرا لاینز په حواله دا خبره د یوناما په یوه اعلامیه کې خپره شوې ده.  اغلې لاینز زیاته کړې: "مساوات او عدم تبعیض د بشري حقونو له مهمو اصولو دي او طالبان یې باید د افغاني ټولنې د ورځنيو واقعیتونو په توګه پلي کړي."  د ملګرو ملتونو ځانګړې استازې زیاته کړې چې د اګسټ له پنځلسمې د افغان نجونو او ښځو ګڼ حقونه تر پښو لاندې شوي... Читать дальше...

دا خبره بایډن د ډېسېمبر پر نهمه په واشنګټن کې د ولسواکۍ انلاین سرمشریزې ته په پرانیستونکې وینا کې وکړه.

د خیبر پښتونخوا د سوات اخبار پلورونکي وايي، له تېرو ۱۰ کلونو راهیسې د ټولنیزو رسنیو له کبله مقامي، صوبايي او قامي اخبارونو پلورل ۸۰ سلنه کم شوې چې ورسره په زرګونو اخبار پلورونکي متاثره شوي دي. دوی وايي، که چېرې هم دغه شان دا سلسله روانه وه، نو زیاتره اخبارونه به چاپ کېدل بند شي. نور حال په دې ویډیو کې.

تحریک طالبان پاکستان ویلي چې له حکومت سره د شوي لومړني تړون له مخې به د دوی ۱۰۲ بندیان د افغانستان د طالبانو له لارې دوی ته سپارل کېدل خو لاهم په هغوی کې ټول نه دې خوشې شوي.

د انساني حقونو فعالان وايي، په دې هېواد کې په زور د خلکو ورکول یوه لویه مسله ده چې په تیره څه باندې یوه لسیزه کې ډېره زیاته شوې ده.

د طالبانو حکومت په يوه تازه اقدام کې د افغانستان د ۳۴ ولايتونو لپاره د امنيه قوماندانيو په چوکاټ کې له نشه يي توکو سره د مبارزې مديران ټاکلي دي.  د کورنیو چارو وزارت له نشه يي توکو سره د مبارزې وزارت معينيت نوېو ټاکل شوېو مديرانو ته امر کړی چې د نشه يي توکو د پلورونکو د نيولو لپاره اقدام وکړي، خو په دې نوي امر کې د کوکنارو د کښت او نشه يي توکو د توليد موضوع ته اشاره نه ده شوې. په ورته وخت کې د معتادینو راټولولو په لړ کې د طالبانو حکومت په تېره يوه مياشت کې د نشه يي توکو څو پلورونکي هم نيولي دي. Читать дальше...

د معتادینو د درملنې په مرکزونو کې له دوو مياشتو راهيسې د ناروغانو بستري کېدل دوه برابره ډېر شوي دي، ځکه د طالبانو حکومت په ډله ييز ډول معتادین راټولوي او دې روغتيايي مرکزونو ته يې ور ولي. هاخوا د دې روغتيايي مرکزونو کار کوونکي، په تېره بيا د ښځينه معتادینو د درملنې مرکزونو کار کوونکې بيا دا شکايت کوي چې دوی له څو مياشتو راهيسې معاشونه نه دي اخيستي او له ډېرو اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي.    په دې اړه د معتادو ښځو او ماشومانو د سل بستريز روغتون مشرې ډاکټرې ښایستې حکيم ازادي راډيو ته وويل،... Читать дальше...

د طالبانو له‌خوا د کابل له نیولو دوه ورځې وروسته، دې ډلې مخکې له دې چې خپله سرپرسته کابینه اعلان کړي، د اګسټ په ۱۷مه د جمهوري نظام د کار کوونکو په ګډون نظامیانو ته هم عمومي بښنه اعلان کړه. هغه بښنه چې د هر ورځې په تېرېدو یې د عملي کېدو د څرنګوالي په اړه پوښتنې را پورته کېږي. داسې خبرونه ډېر خپرېږي چې د مخکني حکومت نظامیان د افغانستان په بېلابېلو سیمو کې وژل کېږي او مسوولیت یې پر طالبانو اچول کېږي. هغه پړه چې نه یې د څېړنې لپاره وخت مساعد دی او نه یې هم طالبان مني. ازادي راډیو په دې راپور کې... Читать дальше...

پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو او د هدفي وژنو په دوام، یو شمېر ښځې هم هدف ګرځول شوي. د وژل شوېو په ډله کې یو شمېر یې مدني فعالانې او ځینې یې د مخکني حکومت نظامیانې دي. په بلخ کې د مدني فعالې فروزان صافۍ د وژلو دوه میاشتې  وشوې. هغه مرموزه وژنه چې لا یې قاتل معلوم نه دی. د فروزان صافۍ پلار عبدالرحمان صافي ازادي راډیو سره خبرو کې وویل، د روان کال د لړم میاشتې په ۴مه نېټه د چهارشنبې په ورځ، ماسپښین ۲ بجې یې له یوې ناپېژاندې شمېرې فروزان ته ټیلفون وشو. ټیلفون کوونکي له فروزانه وغوښتل چې د... Читать дальше...