Новости за 24.10.2022

د بریتانیا د ماليې پخوانی وزیر ریشي سوناک نن د محافظه کار ګوند د مشرۍ سیالي وګټله او په دې توګه تمه ده چې د دې هېواد راتلونکی صدراعظم شي. هندي الاصله ریشي سوناک به چې د بریتانیا د محافظه کار ګوند د مشرۍ لپاره سیالۍ وګټله په نژدې دوو پېړیو کې د بریتانیا تر ټولو ځوان صدراعظم وي. سوناک چې د لومړي ځل لپاره په ۲۰۱۵ کال کې د پارلمان غړیتوب ته غوره شو او د مالیې وزیر هم پاتې شوی دی، د محافظه کار ګوند د مشر په توګه له لیز تروس څخه د چارو واګي ترلاسه کوي او دا په داسې حال کې ده چې بریتانیا له سخت اقتصادي بحران څخه د تېرېدو په حال کې ده. Читать дальше...

د پاکستان پېژندل شوی خبریال ارشد شریف د کینیا په پلازمېنه نایروبي کې د پولیسو په ډزو وژل شوی دی. پولیسو دا پېښه یوه اشتباه بللې. د پولیسو په خبره د دغه خبریال موټر هغه موټر سره ورته و چې د یوه ماشوم په تښتونه کې یې لاس درلود. د پاکستان دغه ۴۹ کلن خبریال د پاکستان د پوځ سرسخت انتقادکوونکی و چې په پاکستان کې د نیول کېدو له ډاره په کینا کې اوسېده. ارشد یوسف د پخواني صدراعظم عمران خان له ملاتړو و.

ایران وايي، شاوخوا ۱۰ کسان یې نیولي چې د ادعا له مخې د ارتباطي کسانو په توګه یې د اسراییلو له استخباراتو یا موساد سره کار کاوه. دغه کسان په اذریجان غربي ولایت کې نیول شوي دي. د ایران قضایه قوې د دغو کسانو د نیول کېدو اعلان نن دوشنبه وکړ، خو د هغوی هویت په باب یې څه نه دي ویلي، دا یې هم نه دي په ډاګه کړې چې دغه کسان کله نیول شوي دي. د ایران د قضایه قوې په خبره دغو کسانو د موساد د استخباراتي افسرانو تر مستقیمې لارښوونې لاندې د ایران امنیتي ځواکونه تثبیت کړي وو او غوښتل یې د دوی شخصي اطلاعات... Читать дальше...

په استرالیا کې د کرکټ په شل اوریز نړیوال جام کې نن په لومړۍ لوبه کې بنګله دېش هالنډ ته ماتې ورکړه. دویمه لوبه کې جنوبي افریقا له زیمبابوې سره مخامخ شو. دغه لوبه د باران له کبله څو څو وارې وځنډېده. که څه هم لوبه ۹ اوروونو ته راکمه شوه او زیمبابوې وتوانېد د ۵ لوبغاړو په سوځېدو په ۹ اورونو کې ۷۹ منډې وکړي، جنوبي افریقا په داسې حال کې چې ۵۱ منډې یې کړې وې، د باران له کبله د لوبې له دوام راوګرځول شو. لوبه بالاخره بې نتیجې پای ته ورسېده. افغانستان به د چهارشنبې په ورځ د دغه جام دویمه رسمي لوبه له نیوزلنډ سره وکړي. Читать дальше...

په بدخشان او تخار کې طالبان او د د ملي مقاومت جبهه یو بل ته د درنې مرګ‌ژوبلې اړولو ادعا کوي. بدخشان یو له هغو ولایتونو دی چې په دې وروستیو کې په کې د طالبانو او مقاومت جبهې ترمنځ نښتو زور اخیستی. په دې جګړه کې دواړه لوري یو بل ته د درنې مرګ‌ژوبلې اړولو ادعا کوي. په سیمه کې یوې سرچینې د خپل نوم نه ښودلو او غږ نه خپرولو په شرط ازادي راډیو ته وویل، جګړه لس ورځې وړاندې وروسته تر دې پیل شوه چې طالبانو د ارغنجخواه او دروازها ولسوالیو په یو شمېر سیمو کې د ملي مقاومت جبهې پر ضد عملیات پیل کړل. د... Читать дальше...

د پښتون ژغورنې غورځنګ مخکښ او له جنوبي وزیرستانه د پاکستان د پارليمان غړی، علي وزير له نيږدې دوو کلونو راهیسې په دې تور بندي دی چې د پوځ پر خلاف یې خبرې کړې او د رياست پر ضد یې د ولس د پارولو کوښښ کړی دی.

د مردان عبدالولي خان پوهنتون په وروستیو کې فیسونه لوړ کړي دي. د پوهنتون یو چارواکی وايي، د حکومت له لوري د پیسو نه ترلاسه کېدو وروسته د فیسونو زیاتولو ته اړ شول. خو د مردان د کالجونو او پوهنتون زده کوونکي دا دلیل کافي نه بولي او د پرېکړې ضد یې احتجاج کړی دی. ویډیويي رپورټ.

په روغتیا او درملنه خپرونه کې د ګوزڼ یا پولیو پر ناروغۍ او داراز پر عمومي صحي موضوعاتو غږېدلي یو. په خپرونه کې د پولیو د وایرس خپرېدو، د ناروغۍ لومړیو علاماتو او ورڅخه د ځان ساتنې پر لارو چارو بحث شوی دی. له دې پرته مو اورېدونکو ته د عمومي پوښتنو ځوابونه او مشورې هم ورکړې دي. خپرونه د غږ په ځای کې اورېدای شئ.

په افغانستان کې د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو د وجهي صندوق یا یونېسف د پولیو پروګرام مسوولان وايي، اوس هم په افغانستان کې زیات شمېر ماشومان د پولیو ناروغۍ له جدي ګواښ سره مخ دي. په افغانستان د پولیو نړیواله ورځ داسې مهال رارسېږي چې لا هم زیات شمېر ماشومان د پولیو یا ګوزڼ له ګواښ سره مخ دي. په افغانستان کې ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو سازمان د وجهي صندوق یا یونېسف د پولیو واکیسن پروګرام مسوولان وايي، سره له دې چې د پولیو پېښې په افغانستان کې د تېرو کلونو په پرتله کمې شوي، خو اوس هم زیات شمېر ماشومان د دغې ناروغۍ له جدي ګواښ سره مخ دي. Читать дальше...

یو شمېر افغان خبریالان چې د طالبانو له واکمنېدو وروسته بې دندې شوي، وايي درنو کارونو ته یې مخه کړې ده. په ایران کې د افغان خبریال سیف الرحمن غریبیار کار ځای چې د ده په ګډون نور کارګر هم په کې د یوې ودانۍ پر جوړولو بوخت دي. غریبیار چې کلونه په لوګر کې له سیمه ییزو راډيوګانو سره کار کړی، په وروستیو کې په کابل کې د پنجرې ورځپاڼې خبریال و، خو کله چې د غبرګولي میاشتې په وروستیو کې د طالبانو لخوا د وضع شویو محدودیتونو له امله دا ورځپاڼه وتړل شوه، غریبیار هم بې دندې شو. نوموړی له څو میاشتنۍ اوزګارتیا... Читать дальше...

په استرالیا کې د کرېکټ په شل اوریز نړیوال جام کې نن هم دوې لوبې پلان شوې دي. په لومړۍ لوبه کې بنګله‌دېش هالنډ ته ماتې ورکړه او دویمه لوبه د جنوبي افریقا او زیمبابوې ترمنځ کېږي. افغانستان به د چهارشنبې په ورځ د دغه جام دویمه رسمي لوبه له نیوزلنډ سره وکړي. دغه راز تېره ورځ د کرېکټ په نړيوال جام کې پاکستان لوبډلې ته ماتې ورکړه.

د افغانستان لپاره د امریکا د متحدو ایالتونو شارژدافېره وايي، قطر کې د اسلامي نندارتون کتل ورته الهام بښونکی و. کارن ډیکر وايي، په قطر کې د اسلامي هنرونو د موزیم د یوه نندارتون کتل ورته الهام بښونکی و، چې د افغانانو هنري کارونه هم په کې نندارې ته ایښوول شوي وو. کارن ډیکر نن په خپل ټویټر کې لیکلي، د ویډیوګانو، عکسونو او تصاویرو له لارې د افغانانو بیان شوې کیسې د زرګونو کلونو لپاره په هنري برترۍ کې د افغانستان نقش په ډاګه کوي. د هغې په وینا هرڅوک باید د سفر په نوم دغه نندارتون وګوري.

د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام وايي، د ننګرهار په بهسود ولسوالۍ کې ۲۵۰ ښځو او نجونو د خیاطۍ زده کولو په هغو ټولګیو کې ګډون وکړ، چې د دې ادارې له‌خوا جوړ شوي و. يادې ادارې ويلي، د خياطۍ کورس کې ګډون کوونکو مېرمنو ته د میاشتې ۷۷۰۰ افغانۍ معاش هم ورکول کېده. د خوړو نړیوال پروګرام د افغانستان څانګې نن په یوه ټویټ کې ویلي، د ۲۰۲۲م کال له پیل په افغانستان کې تر ۵۰زرو ډېرې نجونې او ښځې د بېلابېلو مهارتونو په برخه کې روزل شوي دي. پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته ګڼې ښځې له دولتي... Читать дальше...

د بدخشان لپاره د طالبانو چارواکي وايي، په تېره یوه اوونۍ کې د تصفیوي عملیاتو پر مهال د دوی په ټکو ۳۸ بغاوت کوونکي وژل شوي او ۷۸ تنه نور یې نیول شوي دي. باختر ژانس چې د طالبانو په کنټرول کې دی، د بدخشان د اطلاعاتو او فرهنګ د رئیس معز الدین احمدي په وینا خبر ورکړی، چې دغو عملیاتو کې ۳ طالبان هم وژل شوي او ۵ تنه یې ټپیان شوي دي. په وروستیو کې له بدخشانه د مقاومت جبهې د غړو او طالبانو ترمنځ د جګړو راپورونه ورکول کېدل. د دې جبهې ویاند صبغت احمدي، د جمعې ناوخته په ټویټر کې ادعا وکړه، چې طالبانو د... Читать дальше...

د ملگرو ملتونو یوې ادارې یو وار بیا د افغان نجونو او ښځو د وضعیت په باب اندېښنه وښوده. دا اندېښنه داسې مهال ښوول کېږي، چې په افغانستان کې د طالبانو له‌خوا پر ښځو محدودیتونه او فشارونه په زیاتېدو دي. زموږ همکار، صالح محمد صالح له گلالۍ صافۍ څخه چې په تېر جمهوري نظام کې یې د ولسي جرگې د استازې په توگه هم دنده ترسره کړې، د مرکې په پیل کې پوښتنه کړې، چې د نړیوالو ادارو دا اندېښنې څومره جدي دي؟ د اغلې ګلالۍ صافۍ مرکه د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

قاضي اطهر من الله د اکتوبر پر ۲۴مه د خان د نااهلۍ درخواست په اړه په اورېدنه کې وویل چې پر نوموړي په انتخاباتو کې د برخې اخیستو هېڅ بندیز نه شته او هغه یوازې په قامي اسمبلۍ کې د خپلې اوسنۍ څوکۍ لپاره نااهله شوی دی.

برېتانیا پخوانی صدراعظم بوریس جانسن پرون- یکشنبې پر خپله پخوانۍ دنده د غوره کېدو له سیالۍ ووت او په دې توګه د هغه سیال د مالیې پخواني وزیر ۴۲ کلن ریشي سوناک ته لاره خلاصه شوه چې راتلونکی صدراعظم شي او امکان لري چې دا کار نن وشي. د محافظه کار ګوند د اصولو له مخې که یو کاندید په یوازې ځان د دې ګوند د سلو وکیلانو ملاتړ ولري نو د صدراعظمۍ د څوکۍ لپاره نومول کېږي او که دوه کاندیدان انډول رایې وګټي نو بیا د ګوند غړي د جمعې په ورځ د راتلونکي صدراعظم د غوره کولو لپاره رایې ورکوي. جانسن په خپلو پرونیو... Читать дальше...

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنري د افغان نجونو او ښځو وضعیت د اندېښنې وړ بولي. د دې سازمان د اسیا پاسیفیک څانګې نن سهار په خپله ټویټرپاڼه لیکلي، اوسني وضعیت د افغان نجونو او ښځو په ژوند خورا بد اغېز کړی. دې ادارې لیکلي: "افغان نجونې او ښځې د سفر، زده‌کړو او کار د محدودیت په ګډون، له سختو ګواښونو سره مخ دي چې د دوی په خوندیتوب او هوساینه یې بده اغېزه کړې ده." د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو سازمان عالي کمېشنري زیاتوي، د افغانستان د راتلونکې او سوکالۍ لپاره باید د دوی حقونه خوندي وساتل شي. Читать дальше...

د فرانسې په پلازمېنه پاریس (پیرس) کې د لوی جومات د جوړېدو يوه پېړۍ پوره شوه. چارواکي او د هغه اسلامي مرکز چلوونکي وايي چې هغه ځای د مذهبي زغم رواجولو لپاره مهم دی. په مرکز کې د جومات تر څنګ يو کتابتون او باغچه هم شته چې خلک پر اسلامي پروګرامونو برسېره کلتوري چارې هم پکې پر مخ وړي. د هغه مسجد د جوړېدو د پيل او تاريخ په اړه د فرانس پرېس اژانس له ويډيو جوړ راپور وګورئ.

وروسته له هغې چې د برېتانیا پخوانی صدراعظم بوریس جانسن د نوي صدراعظم په توګه له کاندیدۍ تېر شو، د مالیې پخواني وزیر ریشي سوناک ته د دې ډېره زمینه برابره شوې چې نن د برېتانیا د نوي صدراعظم په توګه وټاکل شي. دا وروسته له هغې چې د برېتانیا پخوانۍ صدراعظمې لیز ټراس تېره اوونۍ خپله استعفا اعلان کړه. د فرانسپرس اژانس د راپور له مخې د صدراعظمي څوکۍ ته د کاندېدو لپاره یو کاندید د پارلمان لږ تر لږه د سلو غړیو ملاتړ ته اړتیا لري چې ښاغلي سوناک د تېرې جمعې تر ورځې پورې د نږدې ۱۵۰ کاندیدانو ملاتړ ترلاسه کړی و. Читать дальше...

د ماشومانو د حقونو او ژوند بهترولو لپاره کار کونکې، د ملګرو ملتونو ادارې يونېسیف ويلي چې په پاکستان کې په هر ۹ ماشومانو کې یو د خوارځواکۍ سره مخامخ دی.  دې ادارې د اکتوبر په ۲۲مه په خپل يو راپور کې ويلي‌چې د جون له ۱۴مې راهیسې په پاکستان کې راغليو سېلابونو د ماشومانو روغتيا او د هغوی لپاره د صحي خوراک برابرولو ته لا ډير زیان رسولی دی. په راپور کې زیاته شوې چې په ټوله کې لږ تر لږه يو ميليون سېلاب ځپلي د څښاک پاکې اوبه نه لري او تر شپږ ميليونو څخه زیات روغتيايي‌خدماتو ته اړ دي چې لويه برخه یې ماشومان دي. Читать дальше...

د روسیې دفاع وزیر سرګي شویګو له خپل امریکایي سیال لوید اسټن سره ټليفوني خبرې کړي دي. دا خبرې داسې مهال کېږي چې د مسکو له‌خوا په اوکراین کې د جګړې احتمالي شدت ته اندېښنې ښودل کېږي. د روسیې دفاع وزارت پرون یکشنبه یوه خبرپاڼه کې وویل، تېرو دریو ورځو کې دا دویم ځل دی چې دفاع وزیر یې له امریکایي سیال سره خبرې کوي. خبرپاڼه کې راغلي چې شویګو له ترکي، برېتانیایي او فرانسوي سیالانو سره هم خبرې کړي دي. د راپورونو له مخې، روسیه په اوکراین کې له پر له‌پسې ماتې خوړولو وروسته اوس د جګړې د شدت په فکر کې... Читать дальше...

په استرالیا کې د کرېکټ په شل اوریز نړیوال جام کې نن دوه لوبې ترسره کېږي. په لومړۍ لوبه کې چې د کابل په وخت سهار مهال ترسره کېږي، بنګله‌دېش د هالند په وړاندې د سیالۍ ډګر ته ښکته کېږي. دویمه لوبه غرمه مهال د جنوبي افریقا او زیمبابوې ترمنځ کېږي. افغانستان به د چهارشنبې په ورځ د دغه جام دویمه رسمي لوبه له نیوزلنډ سره وکړي.

د طالبانو حکومت ملا محمد عیسی اخند د کابل د نوي والي په توګه ټاکلی دی. د باختر خبري اژانس د راپور له مخې، د طالبانو مشر ملا هبت الله اخندزاده د کابل د نوي والي د ټاکل کېدو حکم ورکړی دی. تر دې وړاندې شیخ ندا محمد ندیم د طالبانو د حکومت د کابل والي و. نوموړی اوس اوس د طالبانو د لوړو زده‌کړو د سرپرست وزیر په توګه ټاکل شوی دی.

د طالبانو مشر ملا هبت الله اخندزاده پر خپلو ځواکونو غږ کړی چې له بندیانو سره "شرعي چلند وکړي او ناروا سزواې ور نه‌کړي." د طالبانو د اعلامیې له مخې، اخندزاده دغه څرګندونې پرون د دفاع وزارت د استخباراتو معینیت او د قل اردوګانو د مسولانو غونډې ته په وینا کې کړي دي. د اعلامیې په حواله هبت الله اخندزاده له طالبانو غوښتي چې خپلې لیکې تصفیه او نا مطلوبه کسان باید په دندو ونه ګماري. څو ورځې وړاندې د طالبانو د رئیس الوزرا مرستیال عبدالسلام حنفي هم یوې غونډې ته وویل " له اسیرانو سره بد چلند او د هغوی وژل" په هیڅ صورت د منلو نه‌دي. Читать дальше...