Новости за 06.04.2023

د ملګرو ملتونو اړوند ادارو کې د ښځو په کار د طالبانو له وروستیو محدودیتونو وروسته شپږو نړیوالو مرستندویه بنسټونو په یوه ګډه اعلامیه کې له طالبانو غوښتي، چې په افغان ښځو دې بنديزونه ژر تر ژره لرې کړي. شیرینه محمدي چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو په یوه دفتر کې یې کار کاوه وايي، مخکې له دې چې طالبانو په ملګرو ملتونو کې د افغان مېرمنو پر کار کولو بندیز ولګاوه، له سختو محدودیتونو سره سره یې کار ته دوام ورکاوه. د شيرينه محمدي په وینا، د طالبانو د بنديزونو له امله، لومړی د حجاب اغوستلو ته اړې شوې،... Читать дальше...

د دې اوونۍ د "هارون باچا هنري ګړۍ" خپرونې مېلمه سندرغاړی سني خان ترک دی چې د اصلاً خیبر پښتونخوا د مانسهرې ضلعې دی خو له تېرو یوشمېر کلونو راهیسې له خپلې کورنۍ سره په کاناډا کې اوسي. دی له هم هغه ځایه وخت په وخت سندرې خپروي. ترک وايي، د جلال اباد یوشمېر سندرغاړي یې خوښېږي. د ترک په خبره، هڅه کوي چې په خپلو سندرو کې د پښتو دودیزه او اصیله موسیقي وکاروي. د نوموړي د ژوند او هنر په اړه یې خبرې او ځینې سندرې په خپرونه کې واورئ.

د قامي اسمبلۍ په قرارداد کې غوښتنه شوې ده چې د درې کسیزه جرګګۍ پر ځای دې د سپریم کورټ د ټولو قاضیانو جرګه د انتخاباتو ځنډېدو قضیه واوري.

په کراچۍ کې د روژې په میاشت کې د نجونو لپاره د کرکټ سیالۍ پیل شوي دي. په دې سياليو کې په کراچۍ کې مېشتې پښتنې هم برخه اخلي. هغوی وايي چې د هلکانو تر څنګ نجونو ته هم بايد په کرکټ لوبو کې برابره ونډه ورکړل شي او د پاکستان په نورو ښارونو کې دې هم د نجونو لپاره دا ډول سیالۍ جوړې کړل شي.

د اسلامي‌ هېوادونو د همکارۍ سازمان په افغانستان کې د طالبانو له‌خوا د ملګرو ملتونو د ښځینه کارکوونکو د کار پر بندیز اندېښنه ښودلې ده. دغه سازمان نن پنجشنبه په یوه اعلامیه کې ویلي چې، د طالبانو دا اقدام به نه یوازې ښځې، بلکې د ملګرو ملتونو دبشري مرستو پروګرامونه اغېزمن کړي. سازمان له طالبانو غوښتي چې پر دغه حکم له سره کتنه وکړي او ښځو او نارینه دواړو ته اجازه ورکړي چې له لسیزو شخړو وروسته د هېواد په رغونه کې برخه واخلي. ملګرو ملتونو پرون چهارشنبه وویل، طالبانو په رسمي ډول ترې غوښتي چې هیڅ افغان ښځه د دوی په ماموریت کې د کار کولو حق نه‌لري.

د افغانستان د ژورنالېستانو د خوندیتوب کمېټه وایي، په بدخشان کې د صدای بانوان محلي راډیو بېرته خپلې خپرونې پيل کړې. دغه راډیو چې د ښځو لپاره ځانګړې خپرونې لري، شاوخوا یوه اوونۍ وړاندې طالبانو په ظاهره د سندرو د خپرونو له کبله بنده کړه. د افغانستان د ژورنالېستانو د خوندیتوب کمېټې نن پنجشنبه پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي، د راډیو خپرونې د دوی له هڅو وروسته بېرته پيل شوې. په دغه ټویټ کې ویل شوي، د صدای بانوان راډيو مشرې ناجیه سروش د کمېټې له هڅو مننه کړې او په اړوندو نورو برخو کې یې د ملاتړ غوښتنه کړې ده. Читать дальше...

طالبانو پر ښځو له نورو ګڼو محدودیتونو سره دا ځل په هرات ولایت کې، له کوره بهر په پارک لرونکو رسټورانټونو کې د کورنیو په یو ځای ډوډۍ خوړلو هم بندیز ولګاوه. د هرات اوسېدونکی مرجان وایي، د روژې په میاشت کې وخت ناوخت د روژه ماتې لپاره له کورنۍ سره یو ځای رسټورانټ ته تلل، خو د هرات د امر بالعروف او نهی عن المنکر ریاست امر کړی، چې وروسته له دې کورنۍ په رسټورانټ کې یو ځای د ډوډۍ خوړلو اجازه نه‌لري. نوموړی وايي: "د امر بالمعروف ریاست د هرات ټولو رسټورانټونو ته ویلي چې، ښځې رسټورانټ ته د راتګ اجازه نه‌لري،... Читать дальше...

فلسطیني ملېشو په غزې تراړه کې تېره شپه او نن سهار وختي د اسرائیلو په لور لږ تر لږه ۷ توغندي ویشتلي دي. د جرمني (ډي.پي.اې) خبري اژانس د اسرائیلو د پوځ په حواله ویلي چې، دا توغندي له مېشت ځایونو بهر لګېدلي او چاته یې مرګ‌ژوبله نه‌ده اړولې. دا بریدونه داسې مهال کېږي چې، د دویمې شپې په مخه هم په بیت المقدس جومات کې د فلسطینیانو او اسرائیلي پولیسو ترمنځ اخ و ډب شوی دی. اخ او ډب وړمه شپه هغه مهال پيل شو چې اسرائیلي پولیسو پر بیت المقدس جومات عملیات وکړل. رویټرز اژانس وایي، لږ تر لږه ۱۲ فلسطینیان... Читать дальше...

د اوکراین ولسمشر کیيف ته د پرمختللو جنګي الوتکو د استولو لپاره د لوېدیځو قدرتونو د ایتلاف پر جوړولو ټینګار کړی دی. ده ویلي، سرتېري يې د هېواد په خیتځ بخموت ښار کې جګړې ته دوام ورکوي. ښاغلي زلنسکي ویلي: "موږ په بخموت کې یو او دښمن دا ښار نه‌دی نیولی." خو هغه په خپلو خبرو کې ویلي، که چېرته له دې ښاره شاتګ د اوکرایني سرتېرو د ژوند د ژغورنې په مانا وي، نو ممکنه ده چې شاتګ وکړي. ولسمشر زلنسکي دا خبرې پرون د پولنډ پلازمېنې وارسا ته د سفر په ترڅ کې کړي دي. هغه اوکراین ته د جنګي ټانکونو په برخه... Читать дальше...

د طالبانو د حکومت تر کنټرول لاندې د افغانستان د ویني مرکزي بانک وایي، په روانه روژې میاشت کې د تازه ویني له کمښت سره مخ دي. د زرمینې په نوم يوه مېرمن وایي چې، څو ورځې مخکې د ولادت پر مهال د ویني له کمښت سره مخ شوه خو په روغتون کې یې ورته ویلي و چې وینه نه‌شته. دا وايي، که یې خپلو خپلوانو وینه نه ورته پیدا کړې نږدې وه چې ژوند یې پای ته ورسیږي. نوموړې وايي: "خون ريزي مې ډېره وه، بیا عملیات هم شوم، وینه راته پکار شوه، روغتون کې یې ویل چې وینه نه‌لرو. پخوا به په شفاخانو کې عاجلو مریضانو ته وینه... Читать дальше...

په افغانستان کې د طالبانو حکومت له‌خوا د ملګرو ملتونو د سازمان اړوند ادارو کې د ښځو پر کار د وروستي بندیز په اړه د غبرګونونو په دوام د امریکا د بهرنیو چارو وزیر ویلي چې د طالبانو دې پرېکړې اندېښمن کړی دی. انتونیو بلېنکن نن پر خپل ټویټر لیکلي، دغه پرېکړه هغه افغانان چې ژوند یې په بشري مرستو متکي دی ګواښي. نوموړي له طالبانو غوښتي چې افغانانو ته دې لومړیتوب ورکړي او خپله دغه پرېکړه دې بېرته واخلي. په ورته وخت کې د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړي استازي توماس وېسټ د طالبانو دا پرېکړه غندلې او په... Читать дальше...

د پاکستان د انرژۍ چارو وزیر مصدق ملک د اپرېل پر پينځمه په کراچۍ کې له سوداګرو سره تر ملاقات وروسته ورسره ګډې خبري غونډې ته وويل چې په هېواد کې هر کال د ګیس ذخیرې کمېږي.

افغانستان کې د ځمکې لاندې اوبو د کچې له ټیټوالي سره زرګونه کاریزونه وچ شوي دي. عبیدالله د ننګرهار د روداتو ولسوالۍ یو بزګر دی چې خپله ځمکه اوس د کاریزونو پر ځای د بل بزګري په ژور کوهي اوبه کوي. دی وایي، پخوا یې ځمکې په کال کې درې فصله حاصلات ورکول، خو په خبره یې اوس په ډېر زیار او لګښت ایله یو فصل اخلي. نوموړی وايي: "پخوا داسې و چې اوبه وې، کلونه اباد وو، کاریزونه روان وو، د غرو او واورو اوبه هم وې، مونږ له ځمکې درې فصله حاصل اخیسته، اوس دوه فصله یا داسې ځمکې شته چې اوبه نه ور رسیږي او ایله... Читать дальше...

روسي چارواکو پرون اعلان وکړ چې ۱۳۶ د قرغزستان وګړي يې تېره اوونۍ د روسیې له قوانیو څخه د سرغړونې په تور له دې هېواده وویستل. ځايي چارواکو ويلي، شاوخوا سل تنه نور چې طبي معایناتو ته اړتیا لري او د احتمالي وویستلو سره مخامخ دي په توقیف ځایونو کې ساتل شوي دي. دا په داسې حال کې ده چې په روسیه کې یو شمېر کډوال وايي، د کډوالۍ اسنادونو د ترلاسه کولو لپاره رشوت ورکوي. روسیه د زرګونه قرغزي کارګرو کوربه ده.

د ملګروملتونو د سرمنشي مرستیالې او د دې سازمان د ښځو د برخې اجرايیوي مشرې سیما باهوس په یوه بیان کې د طالبانو له‌خوا د ملګرو ملتونو پر ښځینه کارکوونکو د کار بندیز غندلی او له طالب چارواکو يې غوښتي چې ژر تر ژره له دې پرېکړې په شا شي. دا بیان چې د ویب ریلف له‌خوا پرون خپور شوی په‌کې راغلي، ملګري ملتونه به د ښځو پر ځای نارینه پر کار ونه ګوماري. په بیان کې د مېرمن باهوس په حواله ویل شوي، په اوسنیو سختو حالاتو کې بايد افغانې مېرمنې هېرې نه‌شي. مېرمن باهوس زیاته کړې، د ماهرو ښځینه کارکوونکو لرې کول... Читать дальше...

ټاکل شوې چې نن پنجشنبه د کابل پر وخت ماښام شپږ نیمې بجې د هند غوره لیګ په سیالیو کې کلکته نایټ رایډرز د رویال چلنجرز بنګلور پر وړاندې په تاریخي لوبغالي ایډن ګاډن کې سیالي ترسره کړي. د کلکتې په لوبډله کې افغان لوبغاړی رحمن الله ګربز هم لوبیږي چې په لومړۍ لوبه کې یې ۲۲ منډې کړې وې. که څه هم د بنګلور په لوبډله کې هيڅ افغان لوبغاړی نه‌شته خو د ویرات کولي، فاف ډوپلیسي او مېکسویل له امله زیات مینه‌وال لري. تر دې دمه د ايي‌پي‌ایل په سیالیو کې د ګجرات ټایټنز لوبډله چې راشدخان هم په‌کې لوبیږي د نومرو په جدول کې تر ټولو مخکښه ده.

د چهارشنبې په شپه ناوخته د فوټبال د دوه مخکښو کلبونو ریال ماډریډ او بارسلونا ترمنځ سیالي ۴ـ۰ د ماډریډ په ګټه پای ته ورسېده. دغه سیالي چې د هسپانیې په «کوپاډيل ري» ټورنمنټ کې ترسره شوه، ریال ماډريډ په دې بریا سره پایلوبې ته لار پیدا کړه. ماډریډ لوبډلې لومړی ګول د لوبې په لومړۍ نیمايي کې ترسره کړ او بیا فرانسوي لوبغاړي کریم بینزیما په دویمه نیمايي کې پرله‌پسې درې ګولونه ووهل. بارسولونا او ریال ماډریډ د فوټبال د نړۍ دوه مخکښ هسپانوي کلبونه دي چې یو مهال به لېونل میسي د بارسولونا او کریسټیانو رونالډو د ریال ماډريډ لپاره لوبې کولې. Читать дальше...

په افغانستان کې په ملګرو ملتونو کې له ۶۰۰ ښځينه کارکوونکو څخه یې ۴۰۰ افغانانې دي او په هغه هېواد کې د ملګرو ملتونو د ټولو ۳،۹۰۰ کارکوونکو له ډلې یې ۳،۳۰۰ افغانان دي.

د فرانسې ولسمشر ایمانول ماکرون د اورپايي ټولنې له مشرې اورزلافون درلین سره له لیدو وروسته یو ځای نن د "اپریل ۶ مه" د چینايي چارواکو سره د کلونو کړکېچونو اړیکو د بیا رغولو په موخه د لیدو کتو لړۍ پیل کړه. چینايي لوړ پوړو چارواکو ولسمشر ماکرون ته ښه راغلاست ویلی دی. ښاغلي ماکرون او فون درلین دواړو ویلي چې، دوی غواړي چین دې ته وهڅوي چې په اوکراین کې د سولې راوستلو لپاره پر روسیې له خپل نفوذ څخه کار واخلي او یا لږ تر لږ په دې جګړه کې په مستقیم ډول د مسکو له ملاتړ څخه د بیجینګ مخه ونیسي. د اروپايي... Читать дальше...

تېره اوونۍ د پنجشنبې په ورځ د ماشومانو د زده‌کړو فعال مطيع‌الله ویسا د طالبانو له لوري ونيول شو. نوموړی اوس هم د طالبانو په بند کې دی، خو د طالبانو حکومت د نوموړي په اړه له څه ويلو ډډه کوي. د طالبانو د حکومت وياند ذبيح‌الله مجاهد ازادي راډيو ته ويلي، ښاغلی ويسا د پاروونکو کړنو له امله نيول شوی دی.

په افغانستان کې نوی ښوونیز کال پیل شو خو یوازې د هلکانو لپاره. له شپږم ټولګي پورته نجونه لا هم په کورونو کې پاتې دي او ښوونځیو ته نه پرېښوول کېږي. د طالبانو حکومت منځنیو ښوونځیو، لېسو او پوهنتونونو ته د نجونو او ښځو د تګ مخه نیولې ده. زده کوونکې غوښتنه کوي چې طالبان دې ژرترژره ټولو نجونو ته د تعليم اجازه ورکړي. د اسوشيېټېډ پريس اژانس له ويډيوګانو جوړ رپورټ.

د سعودي عربستان دولتي ټلوېزیون الاخباریه ویلي، د ایران او عربستان د بهرنیو چارو وزیرانو له اوو کلونو وروسته په چین کې د خپلو لوړ پوړو ډیپلوماټانو لومړنۍ رسمي ناسته ترسره کړه. دا ناسته له کلونو وروسته د چین په منځ‌ګړیتوب د منځني ختیځ د هېوادونو تر منځ د اړیکو د بیا رغولو لپاره ترسره شوې ده. تهران او ریاض موافقه کړې چې ډیپلوماټیک جنجالونه به پای ته رسوي او خپل سفارتونه به بېرته پرانیزي. سعودي عربستان له هغې وروسته په ۲۰۱۶ کال کې له ایران سره اړیکې پرې کړې، چې په تهران کې يې پر سفارت د یوه شعیه عالم د اعدامولو پر سر د شخړې پر مهال برید وشو.

د پاکستان پوځ په جنوبي وزیرستان کې د سخت‌دریځو پر یوه پټن‌ځای د عملیاتو په نتیجه کې د اته وسله‌والو د وژل کېدو خبر ورکړی. د اسوشټید پرېس اژانس د راپور له مخې پوځ ویلي چې، د استخباراتي معلوماتو پر اساس دغه عملیات تېره شپه د جنوبي وزیرستان په شین ورسک سیمه کې ترسره شول چې یو سرتېری په‌کې وژل شوی او څلور نور ټپیان دي. د پاکستان پوځ نه‌دي ویلي چې، دغه عملیات یې پر کومې وسله‌والې ډلې کړي، خو په سیمه کې د تحریک طالبان پاکستان یا ټي‌ټي‌پي ډله فعاله ده. پوځ ویلي، وژل شویو سخت‌دریځو وسله‌والو پر امنیتي... Читать дальше...

د جرمني یوه جګپوړي چارواکي په افغانستان کې د اسلامي دولت ډلې یا داعش د خراسان څانګې د فعالیتونو د زیاتوالي په اړه اندېښنه څرګنده کړې ده. د جرمني د اساسي قانون د خوندیتوب د ادارې مشر توماس هالدین وانګ د جرمني خبري اژانس ډې پي اې ته ویلي چې، په افغانستان کې د داعش غښتلتیا په جرمني کې د ګواښ حالت تشدیدوي. هغه ویلي دغه ډله چې په افغانستان کې له طالبانو سره جګړه مخ ته وړي، په عین حال کې د اروپا لور ته هم ځیر ده. هالدین وانګ همدارنګه ویلي، د اسلام‌پالو له‌خوا د ترهګرۍ لوړ خطر ته په پام په جرمني کې... Читать дальше...

ټاکل شوې چې د ملګروملتونو امنیت شورا نن د تړلو دروازو تر شا په افغانستان کې د طالبانو د حکومت له‌خوا د ملګروملتونو پر ښځینه کار کوونکو د کار بندیز په اړه بحث وکړي. دا وروسته له هغې چې د ملګروملتونو چارواکو د طالبانو د حکومت له‌خوا د دې نړیوالې ادارې پر ښځینه کارکوونکو د کار بندیز د ملګروملتونو له منشور څخه سرغړونه بللې او سم‌دستي یې د هغه د لیرې کېدو غوښتنه کړې. په افغانستان کې د ملګروملتونو د بشري چارو همغږي کوونکی او د یوناما مرستیال رامزالاکبروف فرانس پرېس ته وویل، په دغه بندیزسره د ملګروملتونو له منشور څخه سرغړونه شوې. Читать дальше...