Новости за 12.11.2021

12-ноябрда Стамбул шаарында Түрк кеңешине мүчө өлкө башчыларынын сегизинчи саммитинде Түрк кеңешин мындан ары Түрк мамлекеттер уюму деп атоо чечими кабыл алынды. Бул тууралуу Түркиянын президенти Режеп Тайып Эрдоган маалымат жыйынында билдирди. Ал ошондой эле самиттин жыйынтыгында, өлкө башчылары "Түрк дүйнөсүнүн көз карашы – 2040" стратегиялык документке кол коюшканын кабарлады. Бул документте түрк тилдүү мамлекеттердин жакынкы 20 жылда коопсуздук, транспорт жана бажы, маалыматтык-коммуникациялык технологиялар... Читать дальше...

Грузиянын экс-президенти Михаил Саакашвилинин жүздөгөн тарапташтары абактагы саясатчыны шаардагы ооруканага которууну талап кылып, Тбилисиге чогулду. 12-ноябрда Саакашвилинин “Бирдиктүү улуттук кыймыл” партиясы уюштурган демонстранттардын эки тобу баш калаанын эки башка метросуна топтолуп, бири Саламаттык сактоо министрлигин, экинчиси Юстиция министрлигин көздөй “Мишага эркиндик” деген жазууну көтөрүп, “Миша! Грузия!” деп кыйкырып баратышты. Чогулгандар саламаттык сактоо жана юстиция министринин чыгып, элге жолугуусун талап кылды. Читать дальше...

Ооганстандын чыгышындагы Нангахар провинциясындагы мечитте болгон жардыруудан кеминде эки киши өлүп, ондон ашуун киши жараат алды. Бул тууралуу 12-ноябрда жергиликтүү бийлик кабарлады.  Жардыруу Тарела кыштагындагы мечитте жума күнкү намаз маалында болгон. Атын ачык айткысы келбеген жергиликтүү аткаминер мечиттин ичине коюлган бомба жарылганын билдирди. Провинциянын уруу лидери бутага алынгандардын арасында "Талибан” дайындаган райондун башчысы да болгонун айтты. Айрым малыматтарда бери дегенде 15 киши жараат алганы айтылат. Читать дальше...

12-ноябрда Стамбул шаарында Түрк кеңешине мүчө өлкө башчыларынын "Жашыл технологиялар жана санариптик доордогу акылдуу шаарлар" темасындагы сегизинчи саммити өттү. Саммитке президент Садыр Жапаров, Түркиянын президенти Режеп Тайып Эрдоган, Казакстандын президенти Касым-Жомарт Токаев, Өзбекстандын президенти Шавкат Мирзиёев, Азербайжандын президенти Илхам Алиев жана Венгриянын премьер-министри Виктор Орбан катышты. Түркмөнстандын президенти Гурбангулу Бердымухамедов байкоочу өлкө макамында биринчи жолу келди. Читать дальше...

Шерзод Кабутов төртүнчү раунддун акыркы мүнөттөрүндө атаандашын чимириле ичке тээп, бүк түшүрдү. Ал дем ала албай калып, жерге кулаган.

Студенттер шайлоо учурунда саясий куралга айланбаш үчүн эмнелерди билиш керек? Эгер өз каалоосу менен үгүт иштерине катышса, кандай эрежелерди эске алуу зарыл? Басым жасалса кайда кайрылып, кантип укугун коргойт? "Азаттык плюста" жооп издейбиз.

Таластын Үч-Эмчек айылында жашаган Жийдегүл апа 118 жашын белгилеп жатат. Анын кылым карыткан өмүрүнө биринчи дүйнөлүк согуш, экинчи дүйнөлүк согуш, андан башка да көп окуялар туш келди. Небере, чөбөрөлөрүнө азыр узак жашоонун сырларын айтып тажабайт.

Тажикстандын күч кызматкерлери кармап кеткен Саидакмат Артыковдун жакындары бүгүн Бишкекке келип, Өкмөт үйүнүн алдында акция өткөрүштү. УКМК Түркиядан "Байрактар" учактарын сатып алат. Кытайдын Компартиясы Си Цзиньпиндин бийлигин күчөткөн резолюция кабыл алды.

Кыргызстанда 2021-жылдын тогуз айында Жазык жана жорук кодексиндеги беренелер менен 121 миң 659 факт катталды. Бул тууралуу Ички иштер министрлигинин тогуз айдын жыйынтыгын чыгарган кеңешмесинде айтылганын басма сөз кызматы кабарлады. 121 миң 659 фактынын 117 миң 87си ИИМде катталган. Анын ичинен 66 миң 274 жазык жана 50 миң 813 жорук кодексинин беренелерине ылайык катталып, ал кылмыштардын 63,6% бети ачылган. Июль айында Улуттук статистика комитети Кыргызстанда быйыл кылмыштуулуктун деңгээли... Читать дальше...

Алматыда жашы 12ден жогору курактагылар жана кош бойлуулар, бала эмизген аялдар коронавируска каршы Pfizer вакцинасы менен эмделе баштады. Дарыгерлер студенттерге жана кош бойлуу аялдар эмдөөгө чакырылганын айтышты. "Азаттыктын" казак кызматынын кабарчысы бир нече саттын ичинде эки бала эмизген аял жана 15-17 жаштагы төрт өспүрүм вакцина сайдырганына күбө болгон. 10-ноябрда Казакстанга 3800 миңге чукул доза жеткирилген. Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюму коңшу өлкөгө төрт миллион доза Pfizer вакцинасын бөлгөн. Читать дальше...

Чүй облусунда тойканалардын биринде ур-токмокко кабылган кыздын жакындары милиция шектүүгө кылмыш ишин кеч козгоп, окуя ыкчам тергелбегенин айтып арызданды. Жакында эле күйөөсү аялын көчөдө сабаган видео тарап, ал аялдарга карата зомбулук маселесин кайра күн тартибине чыгарды. Кыргызстанда мындай окуялар жылдан жылга көбөйүп баратат. Тойканада токмок жеген кыз Чүй облустук милициясы Аламүдүн районундагы тойкананын биринде ресторандын кызматкерин жаткыра тепкен шектүү 27 жаштагы адам экенин билдирди. Читать дальше...

Бир катар авиакомпаниялар Түркиядан Минскиге учкан каттамдарын чектемей болду. Алар мындай кадамга Евробиримдик менен Беларустун чек арасына агылган Жакынкы Чыгыштын жарандарын чектөө үчүн барып жатышат. Миңдеген киши суукта чек арада тышта турат, гумантардык уюмдар кризис жаралышы мүмкүн экенин эскертүүдө. 12-ноябрдагы Беларустун мамлекеттик "Белавиа" авиакомпаниясы Ирактын, Сириянын жана Йемендин жарандарын Түркиядан Беларуска ташып келүүнү токтотконун жарыялады. Мындай чечим түрк бийлигинин... Читать дальше...

Кыргызстанда көмүр тартыштыгы дале болсо сезилүүдө. Өкмөт муну мойнуна алып, эки апта ичинде жөнгө салуу тапшырмасын берди. Сайрагүл Абылова Нарын шаарынын тургуну. Сууктан муз тоңо баштаган бул аймакта көмүр жетишсиздиги быйыл өзгөчө сезилүүдө. Өлкөдөгү эң ири Кара-Кече кени Нарында жайгашканына карабай ушул күндөрү нарындыктар сатып алганга көмүр жок болууда. "Көмүр жок. Көмүр ташыган тааныштар бар эле. Аларга телефон чалсак, көмүрдү ташып келатканда эле кезекке туруп, талап кетип жатышканын айтышты. Читать дальше...

Баңгизаттарды мыйзамсыз жүгүртүүгө каршы күрөшүү кызматынын имаратына Жаныш Бакиевдин сүрөтү илингени Кыргызстанда чуу жаратты. 2010-жылкы апрель окуясында курман болгон жарандардын жакындары муну маркумдарды кемсинтүү катары баалап, “Бакиевдерди реабилитациялоо жүрүп жатат” деп мүнөздөштү. Ички иштер министрлиги кийин кечирим сурады. Мурдагы президенттин иниси бир нече кылмыштар боюнча айыпталып, сыртынан өмүр боюу соттолгон. “Апрелчилердин” нааразылыгы, ИИМдин жообу Жаныш Бакиевге байланыштуу... Читать дальше...

Кытай Коммунисттик партиясы төрага Си Цзиньпиндин макамын жогорулаткан резолюцияны жактырды. Эксперттердин баамында мындай кадам анын беделин дагы күчөтүп, эмки жылкы шайлоодо бийлигин үчүнчү мөөнөткө узартуу ыктымалдуулугун жогорулатат. Компартия төрт күндүк жыйынынын соңунда Си Цзиньпинди Кытайдын тарыхый ишмерлери Мао Цзэдун жана Дэн Сяопинге теңеген документти жактырды. Расмий документте Кытайдын учурдагы лидери "эң башкы новатор" деп аталат. 68 жаштагы Си Цзиньпин азырынча өз мураскерин атай элек. Читать дальше...

Кыргызстанда абактагы 453 киши коронавируска каршы эмдөөдөн өттү. Бул тууралуу Бириккен Улуттар Уюмунун Кыйноого каршы комитетинде Кыргызстандын саламаттык сактоо министринин орун басары Жалалидин Рахматуллаев маалымдады. Коронавирус инфекциясына каршы 1 миллион 836 миңге жакын адам вакцина алды. Анын миллиондон ашууну биринчи дозаны, калганы эки дозаны сайдырышты. Эмдөө бир адамга эки дозада сайылат, аралыгы 21 күн болууга тийиш. 10-11-ноябрда Бириккен Улуттар Уюмунун Кыйноого каршы комитетинде Кыргызстандагы кырдаал талкууланды. Читать дальше...

12-14-ноябрда Прагада өтчү Уйгурлардын дүйнөлүк конгрессинде Чыгыш Түркстанда жашаган уйгур, казак, кыргыз жана башка мусулман элдерине Кытайдын катаал саясатын токтотуу үчүн Бээжинге эл аралык басымды күчөтүү чаралары талкууланат. Бул тууралуу Конгресстин катчылыгы 12-ноябрда тараткан маалыматта айтылат.  Дүйнөнүн 25 өлкөсүнөн келген 200 делегат Чехиянын борборуна топтолуп, Дүйнөлүк уйгурлар конгрессинин жаңы жетекчилигин үч жылга шайлайт.   Бул жолу уюмдун башкы ассамблеясына башка этностук топтордун... Читать дальше...

Ош облусуна караштуу Алай районунун Гүлчө айылында окуучулар үгүт иш-чарасына катышкандыгы үчүн райондук билим берүү бөлүмүнүн башчысы Мамашарип Мусаев өз каалоосу кызматтан кетти. Бул тууралуу президенттин Ош облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлчүлүгү билдирди. Өкүлчүлүктүн маалыматында, 5-ноябрь күнү Гүлчө айылындагы Маданият үйүндө "Бүтүн Кыргызстан" партиясы эл менен жолугушуу өткөргөн. Ага №2 Т. Отунчиев атындагы мектеп гимназиясынын 10-класстагы окуучулары катышканы аныкталган. Натыйжада... Читать дальше...

Орусиянын Ички иштер министрлиги Gulagu.net укук коргоо долбоорунун негиздөөчүсү Владимир Осечкинге кайра издөө жарыялады. Осечкиндин сүрөтү министрлик издөө салган кишилердин базасынан чыкты. Маалыматта Осечкинге "кайра издөө жарыяланганы" айтылат. Бул тууралуу "Интерфакс" агенттиги билдирди. 2015-жылдан бери укук коргоочу Орусияда жашабайт. Былтыр июлда Москванын соту Осечкинди көз боёмочулукка айыптап, аны кармоого сыртынан санкция салганы маалым болгон. Иштин чоо-жайы айтылган эмес. Осечкин... Читать дальше...

Ички иштер министрлигинин (ИИМ) Академиясында Коомдук коопсуздук кызматынын үй-бүлөлүк зомбулукту алдын алуу боюнча алгачкы чараларды жана милициянын көчмө кабылдамасын координациялоо жөнүндө стратегия иштеп чыгуу боюнча жыйын өттү. Бул тууралуу ИИМдин басма сөз кызматы билдирди. Анда үй-бүлөлүк зомбулукту алдын алуунун алгачкы кадамдарынын бири катары зомбулуктан жабыркагандарды аныктоо жана ыйгарым укуктуу кызматкерлерди окутуу экени белгиленди. Жыйында жакшы жашаган үй-бүлөлөрдүн арасында зомбулук... Читать дальше...

Орусиянын Башкы прокуратурасы “Мемориал” укук коргоо уюмун жабуу өтүнүчү менен Жогорку сотко кайрылды. Прокуратуранын жүйөсүндө, буга уюмдун “чет элдик агенттер тууралуу” талаштуу мыйзамды бузганы түрткү болгон. Эл аралык “Мемориал” укук коргоо уюму 2016-жылдын октябрь айында “чет элдик агенттердин” тизмесине киргизилген. Сот жараяны 25-ноябрга белгиленгенин 11-ноябрда уюм билдирди. “Мемориал” тараткан билдирүүгө ылайык, “чет элдик агенттер” тууралуу мыйзам көз карандысыз уюмдардын үнүн басканга... Читать дальше...

Кыргызстанда гепатитке чалдыккандар жана алардын жакындары болуп жалпысынан 20дан ашуун киши бүгүн, 12-ноябрда Жогорку Кеңештин имаратынын алдына нааразылык акциясына чыкты. Алар оорунун алдын алуу үчүн калкты вакцина менен камсыз кылууну өлкө жетекчилеринен талап кылды. Ошондой эле гепатит жугуу ыктымалдуулугу жогору мекеме, ишканаларды текшерүүгө алууну, Индиядан боор алмаштыруу үчүн операциянын баасын арзандатуугө көмөк көрсөтүүнү президент Садыр Жапаровдон өтүнүштү. "Жалпы кыргызстандыктарды, карапайым элди вакцина менен камсыз кылуу. Читать дальше...

12-ноябрдагы Беларустун мамлекеттик "Белавиа" авиакомпаниясы Ирактын, Сириянын жана Йемендин жарандарын Түркиядан Беларуска ташып келүүнү токтотконун жарыялады. Мындай чечим түрк бийлигинин талабы менен Беларус менен Европа Биримдигинин чек арасындагы миграциялык кризистен улам кабыл алынган. Анын алдында Бириккен Улуттар Уюмунда Батыш өлкөлөрү Жакынкы Чыгыштан келген миңдеген киши Беларус менен Польшанын чек арасына камалып калганы үчүн беларус бийлигин айыптаган. “Белавианын” расмий интернет сайты “Түрк бийлигинин чечимине ылайык... Читать дальше...

Талас районундагы Кууганды айыл өкмөтүнүн башчысы Бактыбек Молдокулов кызматтан кетти. Район акими Нургазы Нармырзаев айыл өкмөтү үгүт иштерине аралашканына байланыштуу кызматтан кеткенин “Азаттык” радиосуна ырастады. "11-ноябрда мага маалымат келген. Айыл өкмөт башчыны чакырып өзүнө көрсөттүм. Ал ошол жерде болгонун, бирок кокустан кошулуп калганын айтты. Бирок мен президенттин талаптарын аткаруу боюнча бир нече ирет баардык кызматкерлерге эскертүү бергем. Ошонун негизинде жумуштан бошоттум", - деди аким. Читать дальше...

Улуттук статистика комитетинин маалыматына караганда, 2021-жылдын сентябрь айына карата дан эгиндери (буурчак өсүмдүктөрүн, күрүч жана гречканы кошпогондо) 574 миң гектар аянттан жыйналып алынды. Бул өткөн жылдын ушул мезгилине караганда дээрлик 1% көп. Ошону менен катар, чабылган аянттан 1,3 миллион тонна дан (баштапкы кириштелген салмакта буурчак өсүмдүктөрүн, күрүч жана гречканы кошпогондо) же 29%  аз жыйналды. "Быйыл жайдын аномалдуу ысык болушу жана сугат мезгилинде суунун жетишсиздиги кылкандуу... Читать дальше...