Новости за 09.05.2022

د غزني د يو شمېر ښوونځيو زده کوونکي وايي، ډېری وخت يې ښوونکي ښوونځي, او ټولګيو ته نه راځي چې د دوی پر درسي بهير يې منفي اغېز کړی دی. نور الله چې د غزني ښار په سید احمد مکه يي لېسه کې د شپږم ټولګي زده کوونکی دی وايي، هره ورځ ښوونځي ته ځي خو د ښوونکو د نه راتګ له امله یې زده کړې سختې اغېزمنې شوې دي. دی وايي، ډېری وخت یې تر نیمايي زیات ښوونکي په ښوونځي کې زده کړو ورکولو ته نه حاضریږي. نورالله زیاتوي: "زموږ شپږ مضمونونه دي، استادان مو کله دوه وي، کله یو وي، کله لا بېخي راځي نه." يو بل زده کوونکی... Читать дальше...

په روزګان کې کرونده ګر سږ کال د خپلو کروندو لپاره د اوبو له سخت کمي سره مخ دي او وايي وچکالي یې په کروندو کې شنه غنم  وچ کړي او یا د وچېدو له ګواښ سره مخ دي. ددې سیمې خلک وايي، د برمو په وسیله کېندل شوې ژورې څاګانې وچې دي، ورښتونه نه شته، په سیندونو کې د اوبو کمښت  سږ کال له کروندو د حاصلاتو له ترلاسه کولو ناهیلې کړي.  ۲۳ کلن عالي جان د ارزګان ولایت مرکز ترینکوټ اړوند د نوبهار کلي اوسیدونکی دی چې سږ کال يي په خپله لس جریبه ځمکه غنم کرلي دي. نوموړي ازادي راډيوته وویل چې د یادو غنمو پر کرلو باندې... Читать дальше...

د ميدان وردګ د امنيه قوماندانۍ مسؤلين وايي، نن ماسپښين پنځه بجې د دغه ولايت نرخ ولسوالۍ صد مردې کلي کې يو کس خپل پور وړی وژلی دی. ددغه ولایت د امنیه قوماندانۍ ویاند مولوي ضیاالق حسان ازادي راډیوته وویل چې، پېښه هغه مهال رامنځته شوه چې پور ورکوونکي له خپل پور وړي د پور غوښتنه کوله چې د دواړو لوريو ترمنځ شخړه شوې. نوموړی وايي، د شخړې پر مهال دواړو يو پر بل د (لور) ګوزارونه کړي چې پور وړی ژوبل شوی او روغتون ته پر لاره يې ساه ورکړې. نوموړی وايي، بل ژوبل شوی کس په روغتون کې تر درملنې لاندې دی. ... Читать дальше...

تېره میاشت په کراچۍ پوهنتون کې په ځانمرګي برید کې د وژل شویو چینايي استادانو وروستي مراسم ترسره شول. د هغو درې چینايي استادانو مړي د مې پر نهمه د کراچۍ شمشان ګاټ کې وسوځول شول. د اپرېل ۲۶مې برید ذمه واري بلوڅ بېلتونپالې وسله والې ډلې، بلوچ لېبرېشن ارمي، منلې وه. ویډیويي رپورټ.

یوشمېر افغان مېرمنو د طالبانو د حکومت د هغه فرمان په اړه غبرګون وښود چې د افغان مېرمنو د حجاب په اړه یې صادر کړی. دوی وايي، افغانستان کې ښځې حجاب لري خو ډوډۍ نه لري، د دوی په خبره دا شرم دی. يوه مېرمن چې ازادي راډيو ته يې پېغام را استولی د ښځو د اقتصادي ستونزو خبره کوي، او له طالبانو غواړي، چې د حجاب د اجباري کولو پر ځای، د خلکو په ځانګړي ډول د ښځو د ګېډو مړولو لپاره یو چاره وسنجوي. په افغانستان کې د ښځو د حجاب د اجباري کېدو په اړه د طالبانو د فرمان او په اړه یې د نړیوالو له غبرګونونو ورسته،... Читать дальше...

د ورزشي اژانسو د راپورنو له مخې، د اسپانیا د لالیګا د ۳۵مې اوونۍ په لوبو کې چې د ویامارین په لوبغالي کې روانې دي تېره شپه بارسلونا - ریال بټیس ته ۲-۱ ماتې ورکړه او بریا یې خپله کړه. بارسلونا ددې بریا سره په دې فصل کې خپله شلمه بریا یقینې کړه او د ۶۹ امتیازو په لرلو سره یې د جدول په دوهم ځای کې پاتی شو. او ریال بتیس په دې ماتې سره د جدول په پنځمه درجه کې ځای لري.

د طالبانو بدني روزنې او ورزش ریاست په خپل فېسبوک پاڼه لیکلي، دغه سیالۍ چې اوونۍ وړاندې د پکتیا په کوربتوب پیل شوې وې د خوست، میدان وردګو، غزني او لوګر ولایتونو په ګډون سره تېره ورځ ناوخته پای ته ورسېدې. ددې ریاست د مالوماتو له مخې، په دغو سیالیو کې لوګر ولایت لوبډلې د ښو لوبو په کولو سره ددې ټورنمنټ اتلولي وګټله. دغه لوبې چې اوونۍ وړاندې پیل شوې وې پرون ختمې شوې. د یادو سیالیو موخه ورزش ته د ځوانانو هڅول ښودل شوي.

د افغانستان فوټبال فدارسیون په خپل فېسبوک پاڼه لیکلې، چې دغه لوبډله تېره ورځ په اسیایي سیالیو کې د ګډون په موخه تاجکستان ته ولاړه. د فدراسیون په وینا، د افغانستان په استازیتوب به په دغو سیالیو کې ۲۳ تنه ورزشکاران او ۶ تنه یې تخنیکي همکاران ګډون وکړي. د فوټبال فدراسیون مسوولین وايي، په دغو سیالیو کې به د افغانستان، ازبکستان، تاجکستان، ایران او قرغزيستان د ۱۶ کلنو کم عمره لوبډلې د مې له ۱۳مې څخه تر ۱۸مې پورې سیالۍ وکړي. د يادونې ده، چې د افغانستان د ملي لوبډلې لومړۍ لوبه چې د دغې لوب لړۍ لومړۍ لوبه هم ده د مې په ۱۳مه له قرغزيستان سره وي.

د روسیې جمهور رییس ولادمیر پوتین پر اوکراین د روسي پوځیانو د یرغل ننګه وکړه او ویې ویل د دفاع لپاره اړینه وه. پوتین چې د نازي جرمني په ماته کې د پخواني شوروي ځواک د رول د نمانځنۍ په مراسمو کې غږېده یو ځل بیا په ناټو تور ولګاوه، چې د روسیې د پولو په اوږدو کې یې ګواښونه رامنځته کړي دي. هغه په دونباس کې د جنګېدونکو روسي عسکرو یادونه هم وکړه، چې د ده په خبره د خپل مورني ټاټوبي دفاع کوي. په اوکراین د روسیې یرغل په لسمه اوونۍ کې دی. د نړیوالو فشارونو سربېره لا هم روسي ځواکونو د جنګ درولو ته غاړه... Читать дальше...

ناروې د افغان ښځو د اجباري حجاب په اړه د طالبانو پر فرمان تُندې نیوکې کړي. د ناروې د بهرنیو چارو وزارت په دې تړاو اعلامیه کې ویلي، طالبان د دې پر ځای چې اقتصادي ستونزو او ټولګډونه حکومت باندې تمرکز ولري ورځ تر بلې ښځې تر فشار لاندې راولي. د ناروې د بهرنیو چارو مرستیال وزیر هنریک تون ویلي: "د طالبانو د اجباري حجاب او له کوره د نه وتلو فرمان سخت غوسه کړی یم." طالبانو د شنبې په ورځ فرمان ورکړ، چې ښځې دې حجاب واغوندي او بې موجبه دې له کوره نه وځي.

د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې ځانګړی استازی توماس نېکلسن وايي، هېڅ داسې نښه‌ نه‌شته چې وښيي طالبان به له شپږم ټولګي پورته د نجونو ښوونځي کله پرانېزي. د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې ځانګړی استازی توماس نېکلسن چې کابل ته یې سفر کړی وايي، طالب چارواکو سره یې له شپږم ټولګي پورته د نجونو د ښوونځیو د پرانیستو په اړه خبرې کړي. ښاغلي نېکلسن نن په خپله ټویټرپاڼه د طالبانو د پوهنې وزارت له سرپرست نورالله منیر سره د خپلې لیدنې په اړه لیکلي، په دې ناسته کې یې د نجونو د ښوونځیو د پرانیستو په اړه وپوښتل،... Читать дальше...

د پوځ د عامه اړيکو ادارې (ای اېس پی ار) د مې پر اتمه نېټه په بیان کې ويلي چې ځينې سياستوالان، خبريالان او څېړونکي په ولسی ځايونو او پر "ټولنيزو رسنيو مستقيماً او په ارادي توګه" په حوالو ورکولو د پوځ او د دې ادارې د مشرتابه په اړه خبرې کوي.

په اتلولۍ کې درې لوبډلې پامیر د ګلبدین نایب په مشرۍ، میوند ساتونکي د حشمت الله شهیدي او هندوکش د افسر ځاځی په مشرۍ برخه اخلي.

هر کال په دې ورځ په روسیه کې د ملي بریا د ورځې په نامه عامه رخصتي وي. نن(مې نهمه) به په مسکو کې ولسمشر ولادیمیر پوتين د پوځي پریډ څارنه کوي.

په داسې حال کې چې مسکو په دوهمه نړیواله جګړه کې پر جرمني د متحدینو د بریا د ورځې نمانځنې ته تیاري نیسي، په اوکراین کې د روسیې پوځي عملیات لاهم دوام لري. د مې د نهمې، په دوهمه نړیواله جګړه کې پر ناڅي جرمني د متحدینو په بریا کې د پخواني شوروي اتحاد د ونډې د نمانځنې په هدف نن په مسکو کې ځانګړي مراسم په پام کې دي او تمه ده چې ولسمشر ولادیمیرپوتین به په دې مراسمو او پوځي پرېډ کې ګډون وکړي. داسې آوازې هم خپرې شوي، چې ښاغلی پوتین به په دې مراسمو کې د اوکراین د جګړې اړوند یو مهم اعلان وکړي. دا په داسې... Читать дальше...

په غزني کې یو ځوان په خپل مالي لګښت د ځوانانو د بوختیا په موخه د فوټبال یو معیاري لوبغالی جوړ کړی. د غزني ولایت له مرکز څخه په پنځوس کیلومټرۍ واټن د قره باغ ولسوالۍ په کرو سای سیمه کې په یو ښکلي او زرغونه لوبغالي کې د فوټبال سیالي وشوه. د فوټبال دغه ښایسته او زرغون لوبغالی د دې سیمې یوه ځوان عطاالله میاخېل په خپل شخصي لګښت جوړ کړی. عطاالله میاخېل شاوخوا دېرش کلن ځوان دی. نوموړی وایي، په دغه لوبغالي یې له خپله جېبه پنځلس لکه افغانۍ لګولي څو د سیمې ځوانان ورڅخه سالمه ګټه پورته کړي. دی وايي،... Читать дальше...

د مقاومت ملي جبهه ادعا کوي، چې د بغلان په ځینو سیمو کې یې له طالبانو سره درنې نښتې کړي او ۲۷ تنه یې ورته وژلي، خو طالبان یې نه مني. د طالبانو او مقاومت ملي جبهې ترمنځ د جګړو دوام راپورونه ورکړل شوي دي. د مقاومت ملي جبهه وايي، تېرو ۴۰ ساعتونو کې یې د بغلان په پُل حصار، خیردره او د اندراب په جر دره کې له طالبانو سره درنې نښتي کړي، هغه ادعا چې طالبان یې ردوي. د مقاومت ملي جبهې ویاند صبغت‌الله احمدي نن په خپله ټویټرپاڼه ادعا کړې، چې په دې نښتو کې یې د طالبانو د سرې قطعې، بدري او ځانمرګو بریدګرو له ډلې ۲۷ تنه وژلي او ۷ نور یې ټپيان کړي. Читать дальше...

په افغانستان کې یوشمېر ښځو او فعالانو د پردې اجباري کولو په اړه د طالبانو پر امر اندېښنې ښوولې دي. دوی وايي، د طالبانو دا ډول اقدام پر ښځو د بندیزونو پراخولو معنا لري چې له وجې یې په نړیوال کچ د هغوی د حکومت رسمیت پېژندنه له لا نورو خنډونو سره مخامخېدای شي. دا په داسې حال کې ده چې طالبانو د مې پر اوومه د ښځو حجاب لازمي وګرځول او و یې ویل چې سرغړوونکې سزا کېدای هم شي. نور د رویټرز، اې اېف پي او اسوشيېټېډ پرېس اژانسونو له ویډیوګانو په جوړ رپورټ کې.

د طالبانو د کانونو او پټرولیم وزارت وايي، تېره اوونۍ د کانونو له درکه ۳۳۲ میلیونه افغانۍ عواید راټول شوي دي. دغه وزارت په خپل ټویټر پاڼه لیکلي، یاد عواید یې د روانې غويي میاشتې له لومړۍ تر ۶ نېټې پورې راټول کړي. که څه هم وزارت نه دي ویلي، چې راټول شوي عواید په کومو برخو کې دي خو له دې مخکې یې یو شمېر پروژې د قرار داد لپاره اعلان ته وړاندې کړې وې. دا په داسې حال کې ده، چې مخکېني جمهوري نظام او بیا اوس هم د کانونو په قراردادونو کې د فساد او د ړونتیا د نه شتون په اړه اندېښنې مطرح شوې دي.

د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې استازي  توماس نیکلاسن نن د طالبانو د مرکزي بانک له چارواکو سره لیدلي. مرکزي بانک په خپل ټویټر پاڼه لیکلي، چې په یاده ناسته کې دواړو خواو د بانکي نظام پر عادي کېدو او د بانکونو له لارې د بشري مرستو په دوام ټینکار کړی. د طالبانو مرکزي بانک لیکلي، افغان پلاوي له مقابل لوري د بانکي سکټور په وده کې د همکارۍ غوښتنه کړې. په خبر کې راغلي، چې د اروپايي ټولنې استازي له افغانستان سره په بانکي او مالي برخو کې په خپلو ژمنو ټینکار کړی او ویلي چې دا لړۍ به راتلونکي کې هم دوام ولري.

د کندز ولایت د دریو سرحدې ولسوالیو اوسېدونکي شکایت کوي، چې هرکال د امو سیند موسمې سېلابونه د دوی استوګن کورونه، کروندې او باغونه تخریبوې او سخت مالي زیانونه خلکو ته اړوي. د کندز ولایت د سرحدي کلباد،امام صاحب او قلعه زال ولسوالیو خلک انتقاد کوي، چې پخواني حکومت په تېرو شلو کلونو کې د امو سېند غاړې په اوږدو کې د تحکیماتو بنسټيز کارونه ونه کړل او له امله یې هرکال داوبو د زیاتوالی په موسم کې دغه سېند کرنیزې ځمکې، باغونه او د استوګن کورونه تخریبوې او خلکو ته درانه مالي زیانونه اړوي. د کندز د کلباد... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې ځانګړی استازی توماس نیکلاسن وايي، پرون یې د طالبانو د بهرنیو چارو او پوهنې له سرپرست وزیرانو امیرخان متقي او شیخ نور الله منیر سره د اروپايي ټولنې اندېښنې شریکې کړې.   نیکلاسن  نن سهار پر خپل ټویټر لیکلي، چې په دغو کتنو کې یې د ښځو د بشپړ او اجباري حجاب د فرمان پر مسئله د اروپايي ټولنې ژوره اندېښنه شریکه کړه. هغه لیکلي، چې د ټول مخ پټول، د افغانستان په ډېرو برخو کې د خلکو له کلتور او دود-دستور سره په ټکر کې دي. طالبانو د شنبې په ورځ یو فرمان صادر کړ، چې... Читать дальше...

د طالبانو حکومت د پوهنې وزارت وايي، چې په افغانستان کې تر شپږم ټولګي پورته د نجونو ښوونځیو د بیاپرانیستل کېدو په اړه یوه کمېټه کار کوي. د دغه وزارت ویاند عزیز احمد ریان، تېر ماښام ازادۍ راډیو ته وویل، نه پوهېږي چې دغه کمېټه به کله خپل کار پیلوي. هغه وویل: «تر هغه ځایه چې زه خبر یم، دا واقعیت لري چې د عالمانو یوه کمېټه په دې اړه چې د نجونو ښوونځي تر کومو شرایطو لاندې پرانیستل شي، ټاکل شوې ده.» پر افغانستان د طالبانو د بیا واکمنېدو څه باندې ۹ میاشتې کېږي، خو نجونو ته لا هم اجازه نه ده ورکړل شوې، چې تر شپږم ټولګي پورته نورې زده کړې وکړي.

د کاناډا صدراعظم جستین ترودو د اوکراین له ولسمشر ولادمیر زلینسکي سره پرون تر کتنې وروسته له اوکراین سره د نویو وسلو او تجهیزاتو د مرستې ژمنه وکړه. ترودو دغه راز اعلان وکړ، چې کاناډا پر اوکراین د روسیې د یرغل په تړاو پر ځینو روسي اشخاصو او شرکتونو تازه بندیزونه لګوي. په کییف کې یوه کنفرانس ته د وینا پر مهال د کاناډا صدراعظم وویل کاناډا به خپل سفارت بېرته په کییف کې پرانېزي او د ملګرو ملتونو د خوړو پروګرام ته به ۲۵ میلیون ډالره ورکړي، دغه راز به راروان کال کاناډا ته د اوکراین پر وارداتو ګمرکي تعرفه لیرې کړي.

د سوریې ولسمشر بشارالاسد پرون ایران ته په ناڅاپي سفر، د ایران له رهبر ایت اله علي خامنه اي او د ایران له ولسمشر ابراهیم رئیسي سره وکتل. دا له کله چې ۱۱ کاله مخکې د سوریې کورنۍ جګړه پیل شوې دویم وار دی، چې بشارالاسد ایران ته سفر کوي. د ایراني رسنیو د راپورونو له مخې، د دې کتنې پر مهال دواړو لوریو د خپلو هېوادونو «‎پیاوړې اړیکې» وستایلې او د لا پیاوړتیا ژمنه یې وکړه. د ایران اسلامي جمهوریت له روسیې سره یوځای د سوریې له عمده متحدانو ګڼل کېږي او د اسد د واکمنۍ د دوام ملاتړ کړی دی.