Новости за 23.12.2022

نن جمعه د هندوستان غوره لیګ یا ای پي ایل د بولۍ مراسم ترسره شول چې سام کرن په کې په لوړه بیه د پنجاب کينګز لوبډلې له لوري واخیستل شو. کرن په اتلس سوه پنځوس لکه هندي کلدارو وپلورل شو چې دا د هند غوره لیګ په تاریخ کې د یوه لوبغاړي لپاره د لوړې بیې ریکارډ دی. همدارنګه د اسټرالیا کېمرن ګرین په اولس سوه پنځوس، بین سټوکس په شپاړلس سوه پينځه ویشت او هیري بروک بیا په دیارلس سوه او پینځه ویشت کروړه هندي کلدارو وپلورل شول. په دې بولۍ کې څلور افغان لوبغاړي محمدنبي، اظهارالحق نوید، مجیب الرحمن او نوین... Читать дальше...

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلینکین وايي، طالبانو هڅه کړې چې افغان مېرمنې او نجونې په تیاره راتلونکې محکومې کړي. هغه تېره ورځ په واشنګټن کې یوه خبري کنفرانس کې وویل چې طالبان باید له زده کړو د ښځو او نجونو د محرومولو پرېکړه بدله کړي کنه نو د دوی دا پرېکړه به "بیه" ولري.

په افغانستان کې د طالبانو حکومت د ډېسېمبر پر ۲۰مه په پوهنتونونو کې د جینکو په تعلیم بندېز ولګووو. دوی یونیورسټیو ته ویلي دي چې تر امر ثاني به د نجونو ټول شخصي او دولتي پوهنتونونه بند وي. د طالبانو حکومت د دې اقدام په اړه په پاکستان کې یو شمیر مذهبي عالمان، د مذهبي او سیاسي ګوندونو غړو ویلي چې باید دې پریکړې ته بیا کتنه وشي او د نجونو تعلیم لپاره زمینې برابر کړل شي. په دې اړه د انیسه اجمل دا راپور اورو.

د ډېسېمبر پر ۲۳مه د لاهور های کورټ د جسټس عابد عزیز شیخ په مشرۍ کې پنځه کسیزه هیت د مقدمې اوریدنه وکړه. عدالت د چودري پرویز الهي مدافع وکیل ته وویل، که د پنجاب صوبې ګورنر ویلي چې وزیراعلی دې د باور رایه واخلي، نو په دې حکم دې عمل وشي.

د پاکستان امنیتي چارواکي وایي، پولیسو یوه موټر ته د تلاشۍ لپاره د درېدو لارښوونه وکړه خو ونه درېد او موټر کې ځای پر ځای شویو چاودېدونکو توکو ته یې چاودنه ورکړه.

یو شمېر ښځینه زده کوونکي د طالبانو له لوري د ښوونیزو مرکزونو د دروازو له تړل کېدو شکایت کوي. یوه ۱۶ کلنه نجلۍ چې د نورو نجونو په څېر له ښوونځي پاتې وايي، هغه مهال چې طالبانو له شپږمو ټولګیو پورته د نجونو پر وړاندې د ښوونځیو دروازې وتړلې دا په لسم ټولګي کې وه. هغې وویل، کورنۍ يې سره له دې چې اقتصادي ستونزې درلودې، خو دا یې د زده کړو بېلابېلو کورسونو ته واستوله چې درسونو ته دوام ورکړي، خو دا فرصت هم ترې طالبانو واخيست. دا نجلۍ چې نه غواړي د موضوع حساسيت له امله يې نوم په راپور کې واخيستل شي، ازادي راډيو ته وويل... Читать дальше...

په افغانستان کې د طالبانو له خوا پر نجونو د لوړو زده کړو له بندیز وروسته د متحده عربي اماراتو یوه لوی سوداګر خلف الحبتور ژمنه کړې چې له ۱۰۰ نجونو سره به مرسته وکړي چې دوبۍ ته ورشي او خپلې زده کړې بشپړې کړي. له ابوظبي خپرېدونکې انګریزې ژبې نېشنل ورځپاڼې د راپور له مخې خلف الحبتور چې د الحبتور ګروپ مشر هم دی، ویلي، چمتو دی چې له چارواکو سره د افغان محصلانو د ملاتړ لپاره له هر ډول سیاسي دریځ پرته کار وکړي. هغه ویلي چې په پوهنتونونو کې له زده کړو د محصلو نجونو بې برخې کول د افسوس او مایوسۍ وړ ده. Читать дальше...

د پاکستان اقلیتونو د وزیراعظم شهباز شریف د دې څرګندونو هرکلی کړی دی. په خیبر پښتونخوا کې د سیک مذهب سره تړاو لرونکی سرنجیت کور وايي، د وزیراعظم شهباز شریف څرګندونې ورته د منلو او قناعت وړ دي خو هغوی تمه لري چې دا خبرې عملي هم شي.

د روغتیا نړیوال سازمان وايي، په افغانستان کې ۵.۳۶ میلیونه ماشومان، چې عمرونه یې له ۹ میاشتو تر ۵ کلونو پورې دي، د سرخکان یا شري پر وړاندې واکسین شوي. د دغه سازمان د معلوماتو له مخې، دغه شمېر له ۹ مياشتو تر پنځو کلونو پورې ماشومانو ته د پولیو ضد واکسين په اړه چې د نومبر له ۲۶ مې د ډېسمبر تر ۱۲ مې نېټې پورې ترسره شوی و، ترلاسه کړ. دا په داسې حال کې ده چې د روغتیا نړیوال سازمان په دغه راپور کې د روان کال د نومبر تر میاشتې پورې په افغانستان کې د شري ۵۴۸۴ پېښې ثبت کړې او د دغه ناروغۍ له امله شاوخوا ۳۰۰ مړینې هم ثبت شوې دي. Читать дальше...

د امریکا د کانګرس د استازیو جرګه به نن د یو ټریلیون او ۶۶۰ میلیارد ډالرو بودیجې پر هغې لایحې رایې واخلي چې په کې د متحده ایالاتو د پوځ پراخ مالي ملاتړ شوی دی. په دغه وړاندیز شوې بودیجه کې له اوکراین سره پر بېړنیو مرستو سربېره د امریکا ټولو فدرالي ادارو ته اجازه ورکوي چې د ۲۰۲۳ کال د سپټمبر تر ۳۰مې پورې یعنې د امریکا د مالي کال تر پایه خپلو فعالیتونو ته دوام ورکړي. د وړاندیز شوې بودیجې دغه لایحه د امریکا سنا جرګې چې ډیموکراټان پرې کنټرول لري، پرون تصویب کړې وه. دغه لایحه مخکې له دې چې قانوني بڼه خپله کړي، ولسمشر جوبایډن یې باید توشېح کړي.

د جاپان د نړیوالې همکارۍ ادارې یا جایکا د افغانستان په جنوب کې له کورنیو بې ځایه شویو او نویو ستنو شویو کورنیو سره د مرستې په هدف د ملګرو ملتونو له عالي کمېشنرۍ سره یو تفاهم لیک لاسلیک کړ. په هغې خبرپاڼه کې چې جایکا په خپله ویبپاڼه کې خپره کړې، ویل شوي چې د دغه تفاهم لیک له مخې یو ملیاردو ۷۹۷ میلیون جاپاني ینه چې څه باندې ۱۳۵ میلیون ډالره کېږي، برابروي او دا پیسې به په هغو سیمو کې د ژوند د شرایطو د ښه کېدو پر پروژو ولګول شي چې دغه بې ځایه شوي په کې ځای پرځای شوي دي. تمه ده چې په دې اړه په کندهار،... Читать дальше...

د طالبانو د حکومت د لوړو زده کړو سرپرست وزیر مولوي ندا محمد ندیم د پوهنتونونو د تړل کېدو په تړاو وروستیو څرګندونو ته یو شمېر محصلانو تند غبرګون ښودلی. د افغان ښځینه محصلانو پر مخ د پوهنتونونو د دروازو تړلو کېدو ته د غبرګونونو دوام! دغه غبرګونونو وروسته له هغې زور واخیست چې د طالبانو حکومت د لوړو زده کړو وزارت سرپرست ندا محمد ندیم د پوهنتونونو د تړل کېدو څلور عوامل په ډاګه کړه. نوموړي د جمعې ورځې ناوخته د طالبانو تر کنټرول لاندې په ملي تلوېزیون کې د یوې مرکې له لارې وویل: "یوه ستونزه دا وه چې... Читать дальше...

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر وايي، متحده‌ایالات به له ټولو لارو په ګټې له افغانانو سره خپلې کړې ژمنې عملي کړي. سره له دې چې د افغانستان په اړه د امریکا په اوسني سیاست په متحده‌ایالاتو کې دننه او نړیواله کچه نیوکې شته، خو د امریکا د بهرنیو چارو وزیر د افغانستان په اړه د خپلې اوسنۍ پالیسۍ ننګه کوي. انټوني بلېنکن پرون خبریالانو ته وویل، دوی له افغانانو سره په خپلو ژمنو ولاړ دي او له هرې ممکنې لارې او وسیلې به شوې ژمنې عملي کړي. بلېنکن په ځانګړي ډول د هغو افغانانو د لاسنیوي خبره وکړه چې په تېرو... Читать дальше...

په افغانستان کې د طالبانو لخوا پر نجونو د لوړو زده کړو بندیز اعلانولو نړیوال غبرګونونه راپارولي دي. په افغانستان کې دننه هم نجونو زده کونکیو دغه فیصله غندلې او دا یې د دوی د بنیادي حقونوڅخه یوه سرغړونه بللې ده. بلخوا په خیبر پښتونخوا کې هم د بشري حقونو فعالانو او د تعلیمي چارو پوهانو دغه فیصله غندلې.

د طالبانو د لوړو زده‌کړو وزارت په ټول افغانستان کې د نجونو د لیلیو د تړلو پرېکړه کړې. د طالبانو د لوړو زده‌کړو وزارت په ټولو پوهنتونونو کې چې د نجونو لیلیې لري، له ښځینه محصلانو غوښتي چې له لیلیو ووځي. دا خبره په کابل او ننګرهار کې یو شمېر نجونو محصلانو ازادي راډیو ته کړې او وايي، طالبانو ورته ویلي چې پوهنتونونه یې تړل شوي او باید خپلو کورونو ته ولاړې شي. په کابل کې د طب پوهنځي یوې محصلې چې د امنیتي ستونزو له امله نه غواړي نوم او غږ یې خپور شي ازادي راډیو ته وویل، یو ډېر شمېر محصلانې خپلو کورونو... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري مرستو همغږۍ اداره یا اوچا وایي، افغانستان د ښځو د بشري حقونو له بحران سره مخامخ دی. اوچا په یوه ټویټ کې ویلي چې د زده کړې له حق څخه د ښځو او نجونو بې برخې کول نه یوازې دا چې بشري ناورین لا پسې زیاتوي، بلکې د تلپاتې سولې، ثبات او اقتصادي پرمختګ د لاسته راوړلو هڅې هم له خنډ سره مخ کوي. اوچا له دې مخکې پرون په یوه بل ټویټ کې ویلي و په دې هېواد کې د دوامداره پرمختګ لپاره ښځې او نجونې باید د تعلیم په ګډون له خپلو ټولو حقونو څخه برخمنې شي. اوچا دغه څرګندونې... Читать дальше...

د اسټرالیا د تجارتي شل اوریز لیګ بېګ بش کې د افغان لوبغاړي فضل الحق فاروقي قرارداد لغوه شوی. د راپورونو له مخې له دغه تېز افغان بالر سره سیډني ټنډرز لوبډلې تر هغې وروسته تړون سمدستي لغوه کړ چې د هغه له چلنده شکایت شوی و. د جنوبي اسټرالیا د کرکټ رییس لي جرمون ویلي د فاروقي چلند د جنوبي اسټرالیا د کرکټ له ارزښتونو بهر دی او دا پرېکړه شوې چې د هغه تړون لغوه شي. لا معلومه نه ده چې فاروقي څه کړي و، خو شکایت د یوې پېښې په اړه و چې تېره پنجشنبه رامنځته شوې او په اړه یې یو استماعیه غونډه هم جوړه شوې وه.

د اسلام اباد د پولیسو ادارې تایید کړې چې د دوی یو افسر پولیس وژل شوی، څلور پولیس او دوه عام خلک ټپیان دي.

د پاکستان په پلازمېنه اسلام اباد کې یوه ځانمرګي برید پولیسو او خلکو ته مرګژوبله اړولې. د اسلام اباد د پولیسو ادارې تایید کړې چې د دوی یو افسر پولیس وژل شوی، څلور پولیس او دوه عام خلک ټپیان دي. برید ساعت مخکې د اسلام اباد په آی-۱۰ سیمه کې شوی. پولیسو ویلي چې سیمه یې کلابنده کړې او ورغلې لارې یې تړلې دي.

د امریکا د ټیکساس ایالت یوه اوسیدونکې وایي دا په ښځو کې په ټوله نړۍ کې اوږدې پښې لري.د تانیا هیبرټ پښه ۳۳ سنیټي میتره ده او د پېزار ناپ یې ۱۸ م نمبر دی ، نو ځکه دا په پیزار او بوټانو موندلو کې ډېر مشکل لري. په دې اړه نور تفصیل د رویټرز اژانس په ویډیویي رپورټ کې

په جرمني کې یو شمېر افغانانو د نجونو د تحصیل په اړه د طالبانو د وروستۍ پرېکړې په غبرګون لاریون وکړ. دا افغانان چې پرون مازیګر د جرمني په هیلډن ښار کې ټول شوي وو تر امر ثاني پورې د ښځینه محصلینو پر مخ د پوهنتونو د تړلو پرېکړه یې وغندله. د لاریون یوې تنظیموونکې او افغان فعالې ظریفه غفاري د طالبانو وروستی اقدام له اسلام او افغاني کلتور سره په ټکر کې وباله او ویې ویل چې دا د راتلونکو نسلونو د تباهۍ هڅه ده چې د دې په خبره په کور دننه او بهر تنظیمېږي. د طالبانو حکومت له څو ورځو راهیسې د نجونو پر مخ د پوهنتونو دروازې تړلي دي. Читать дальше...

د افغانستان لپاره د امریکا د سفارت شارژدافېرې کرن ډیکر ویلي امریکا به د افغان ښځو او نجونو له ملاتړ لاس وانخلي. هغې دا خبره د طالبانو له خوا د نجونو پر مخ د پوهنتونو د دروازو د تړلو په غبرګون په یوه ټوېټ کې کړې. د ټويټ په دوام هغې همداراز د هغو کسانو د ملاتړ ډاډ هم ورکړی چې د نجونو د تحصیل په تړاو یې د طالبانو وروستۍ پرېکړه ننګولې. د طالبانو د لوړو زده کړو وزارت د نجونو لوړې زده کړې تر امر ثاني ځنډولي چې په غبرګون یې د پوهنتون لسګونه استادانو استعفاوې ورکړي او ګڼو ځوانانو اکثر نجونو یې پر ضد لاریونونه کړي. Читать дальше...

امریکايي چارواکي وايي چې د پوتین له وروستیو څرګندونو سره سره روسیې په اوکراین کې د جګړې د پای ته رسولو لپاره خبرو ته کومه لېوالتیا نه ده ښودلې. یوه ورځ وروسته له هغې چې د اوکراین ولسمشر ولودومیر زیلینسکي واشنګټن ته سفر وکړ، د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین پرون وویل چې روسیه په اوکراین کې د «جګړې د پای ته رسولو» په لټه کې ده او له کییف سره خبرې نه ردوي. خو د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت ویاند جان کربي خبریالانو ته وویل چې د پوتین کړنې "کاملاً برعکس" دي او دا چې هغه د اوکراین د جګړې د پای ته رسولو لپاره... Читать дальше...

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلېنکن وایي، هغه څه چې طالبانو کړي، د دې هڅه ده چې افغان نجونې تیاره راتلونکې ولري او له فرصتونو بې برخې وي. بلېنکن دغه څرګندونې د طالبانو له لوري له لوړو زده کړو څخه د نجونو د منع کېدو په غبرګون کې پرون په واشنګټن کې وکړې. هغه وویل: "هېڅ یو هېواد به بری ونه مومي او ډېره لږه وده به وکړي که نیمایي وګړي یې د ونډې اخیستو له فرصت څخه بې برخې کړای شوې وي. موږ په اوس وخت کې په دې برخه کې له نورو هېوادونو سره په تعامل کې یو او که وضعیت بدل نه شي، پایله به یې تاوان پرې کول وي. Читать дальше...

د ترکیې د بهرنیو چارو وزیر مولود چاوش اوغلو وایي، په افغانستان کې پر ښځو د لوړو زده کړو بندیز لګول نه اسلامي دی او نه هم انساني او په خبره یې چې دوی دا ډول بندیز غندي. چاوش اوغلو دغه څرګندونې پرون پنجشنبې د یمن د بهرنیو چارو له وزیر سره په یوه ګډ خبري کنفرانس کې وکړې. د ترکیې د حریت ورځپاڼې د راپورله مخې، چاوش اوغلو ویلي چې د طالبانو دغې پرېکړې دوی ډېر خفه کړي او هغه د ډېرې اندېښنې وړ ده. چاوش اوغلو د پوښتنې په بڼه دا موضوع راپورته کړه چې د ښځو تعلیم افغانستان ته څه زیان رسوي او د دې بندیز... Читать дальше...